K I m y o ki my oga oi d atama lar etimilo gi ya si


Ipso-  Aromatik  birikmalarda  vodoroddan  boshqa  o‘rin  almashinuvchi  ishtirok  etadigan  reaksiyalar nomida qo‘llaniladi.  Kata-



Download 2,13 Mb.
Pdf ko'rish
bet105/118
Sana28.09.2021
Hajmi2,13 Mb.
#187364
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   118
Bog'liq
Kimyoga oid atamalar etimologiyasi

Ipso- 
Aromatik  birikmalarda  vodoroddan  boshqa  o‘rin  almashinuvchi  ishtirok  etadigan 
reaksiyalar nomida qo‘llaniladi. 
Kata- 
Bu old qo‘shimcha yoki pastga tomon harakatni (masalan, kation); yoxud, nimagadir 
nisbatan  qarshilik  qilish  harakatini  bildiradi.  Shuningdek,  uning  kuchaytirish,  qo‘llab-
quvvatlash ma’nosini beradigan terminlari ham bor. Xususan, «katalizator» termini shunday 
ma’noda.    
Krio- 
Yunoncha  kryos  -  «sovuq»  so‘zidan  olingan  bu  old  qo‘shimcha,  past  haroratlar  va 
sovitish texnikasi bilan bog‘liq terminlar tarkibida uchraydi. Masalan, kriogenika, krioskopiya, 
kriobiologiya va ho kazolarni esga olish mumkin.  
Ksanto- 
«Sariq»  so‘zi  yunon  tilida  xanthos  deyiladi.  Old  qo‘shimcha  sifatidagi  ksanto-  esa 
odatda,  turli  minerallar,  hamda,  organik  birikmalarning  nomlarida  uchraydi.  Albatta,  sezib 
turganingizdek, ushbu minerallar, yoki organik birikmalarning yoki o‘zi sariq rangda bo‘ladi; 
yoki,  ulardan  olinadigan  mahsulotlar  sariq  rangda  bo‘ladi.  Masalan,  ksantozit,  ksantokonit, 
ksantoksenit,  ksantofillit  singari  minerallar  haqiqatan  ham  sariqdir.  Organik  birikmalarga 
kelsak,  ksantogent  kislotalarning  tuzlari  va  efirlari  sariq  tusda  bo‘ladi;  shuningdek,  ksantin 
bo‘yoqlari haqida ham kimyo adabiyotlarida ro‘para kelib qolishingiz mumkin.  
Oqsillarga  konsentratsiyalangan  azot  kislotasi  bilan  ta’sir  qilish  orqali  yuzaga 
keladigan sifat reaksiyasini ham kimyogarlar ksantoprotein reaksiyasi deb yuritishadi. Sababi, 


96 
 
bunda, azot kislotasi ta’sirida, oqsil sariq rangga kira boshlaydi. Dorishunoslar esa ksantinol 
nikotinat nomli dori vositasi haqida bilishsa kerak.  
Mezo- 
Biror terminda mezo- old qo‘shimchasi bormi, demak, bilingki, u nimaningdir, oraliq, 
o‘rtadagi  qismini  ifodalaydi.  Chunki,  yunon  tilida  mesos  so‘zi  aynan  «oraliq»,  «o‘rtadagi» 
degan ma’noni beradi. Masalan, mezosfera – atmosferaning o‘rta qatlamidir. Kimyoda esa, u 
bir-birini kompensatsiyalovchi bir necha asimmetrik markazlarga ega bo‘lgan birikmalarning 
nomida uchraydi va bunday birikma odatda, optik jihatdan nofaol bo‘ladi (masalan, mezovin 
kislotasi). Polisiklik birikmalar nomida esa, mezo- old qo‘shimchasi o‘rin almashinuvchining 
siklning o‘rtasida joylashishini bildiradi (masalan, antratsen).  

Download 2,13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   118




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish