Microsoft Word mahtumquli ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
5
Ustimizdan dushman hukm suribdur, 
Mo‘‘min bari jabru jafo ko‘ribdur, 
O’g‘il-qizni xor o‘rniga beribdur, 
Xatarlar ul joydan surilsin endi!.. 
 
Boshqa she’rida esa shoir el-yurt ahvolining kundan-kunga yomonlashib 
borayotganidan, chamandek vatan tikanzorga aylanayotganidan faryod chekadi: 
 
Naylayin, kun kundan yomon, 
El yurtimni tutdi tuman, 
Marg ostida ajab chaman, 
Boq, bu kun ul xorga do‘ndi... 
 
Hamisha el-yurt dardu armoni bilan yashagan Maxtumqulining yoniq she’riyatida shafqat 
va zulm, yaxshilik va yomonlik, mardlik va nomardlik, jo‘mardlik va tubanlik kabi 
xususlar bir-biriga qarama-qarshi holda tavsiflanadi, yaxshi xislatlar ulug‘lanib, yomon 
xislatlar qoralanadi. 
  
Maxtumqulining ijodi Qur’oni karim, hadisi shariflarga, tasavvuf ta’limoti, valiylar 
hikmatiga hamda Alloh O’z huzuridan ato etgan ilmi laduniyga asoslangan. Uning siyosiy 
qarashlari ham sog‘lom e’tiqod tamoyillariga tayangan bo‘lib, bu mo‘‘jaz bir ilmiy 
tadqiqotga asos bo‘ladigan mavzudir. Davr hukmdori – Ahmad shohga bag‘ishlangan 
she’rida shoir: "Sen dinni rivojlantir. Shohlarning shohisan, islomning quvvatisan" deydi. 
Albatta, shoirning siyosiy g‘oyalari o‘z davri tarixi bilan izohlanadi. 
 
* * * 
 
Maxtumquli she’riyati – nurli she’riyat. Uning ijodida dunyoviy va uxroviy ilm-
ma’rifatdan xabar beruvchi savol-javob tarzidagi she’rlar alohida mavqe’ni ishg‘ol etadi, 
yuraklarni larzaga soladi. Adibning Turdi shoir bilan aytishuviga diqqat qilaylik: 
  
Maxtumquli: 
– Ul nimadir, yoqasi bor, yoni yo‘q? 
Ul nimadir, qanoti bor, qoni yo‘q? 
Ul nimadir, odam yutar, joni yo‘q? 
Shoir bo‘lsang, shundan bizga xabar ber! 
 
Turdi shoir: 
– Ul kafandur, yoqasi bor, yoni yo‘q, 
Kapalakdur, qanoti bor, qoni yo‘q, 
Qaro yerdur, odam yutar, joni yo‘q, 
Bizdan salom bo‘lsin, javob shundaydir... 
 
Maxtumquli: 
– Ul nimadur, yemadilar, to‘ydilar? 
Ul nimadur, qiyomatga qo‘ydilar? 
Ul kim edi, tovonidan so‘ydilar? 
Shoir bo‘lsang, shundan bizga xabar ber! 
 

---

Saylanma. Maxtumquli