Низомий номидаги тошкент давлат педагогика

Мактаб бошқарувида ички назорат: 
мактаб бошқарувида ички назорат илмий асосда ташкил этилганда;
ички назоратни таъминлаш учун энг оптимал йўл танланганда;
мактаб ички назоратини режа билан ташкил қилиб, мактаб раҳбарлари 
назоратнинг барча объектлари ва йўналишлари тўғрисида аниқ ва пухта 
тасаввур ҳосил қилганларида; 
айрим фанларни ўқитиш жараѐнида таҳлил қилинаѐтган масала бўйича 
методик ишлар, моддий базадан фойдаланиш самарадорлиги, суст 
ўзлаштирадиган ва иқтидорли ўқувчилар билан ишлаш жараѐни 
ўрганилганда; 
мактаб раҳбарияти ички назоратни яхши ташкил этиш учун вақти, кучи, 
билими, ғайрати, шижоатини аямаганда;
мактаб раҳбарияти ҳар бир дақиқада мактабдаги аҳволни яхши билган 
ҳоллардагина кутилган натижаларни беради.
Мактаб раҳбаридан:
–ташкилий-маъмурий бошқарув (мақсадли буйруқ бериш, талаб қилиш, 
кўрсатма бериш, фармойишлар чиқариш ва ҳоказолар);
– молиявий-иқтисодий бошқарув (иқтисодий, молиявий масалаларни 
назорат қилиш); 
– психологик-педагогик таъсир ўтказиш; 
– бошқарувда мотивация (рағбатлантириш); 
– бошқарув ва назоратда бутун жамоани жалб этиш усулларини яхши 
билиши ва амалда қўллай олиши талаб қилинади. 

---

131 
Бунда мактабнинг барча соҳалардаги ишини чуқур таҳлил қилишда 
демократия тамойилларига асосланган ҳолда камчилик-ларни очиқ, 
принципиал, ўз-ўзини танқид асосида кўрсатиб бериш керак.
Мактабда ички назоратни амалга ошириш учун қуйидагиларни бажариш 
мақсадга мувофиқдир:

мақсадни билиш; 

мавзуни танлаш;

мониторинг 
дастурини 
тузиш 
(саволлар 
тўплаш, 
назорат 
топшириқлари, тестлар);

шакл ва усуллар танлаш; 

ишларнинг ҳақиқий аҳволини текширишни ташкил этиш;

назорат натижалари асосида мактабнинг буйруғи ва қарорини чиқариш;

жамоада назорат натижаларининг педагогик-мониторинг таҳлилини 
ўтказиш; 

айрим фанларни ўқитиш аҳволини ўрганаѐтганда методик ишлар, 
моддий техника база, суст ўзлаштираѐтган ва иқтидорли болалар билан 
ишлаш; 

ўринбосарларига юклатилган ишларнинг бажарилиши ҳақидаги 
ахборотни олиб туриш, текширув натижаларининг педагогик-мониторинг 
таҳлилини ўтказиш, мавжуд натижаларга асосланган ҳолда хулосалар 
чиқариш; 

методбирлашмалар, илғор ўқитувчилар ва мактабдаги жамоат 
ташкилотларига таяниши.
Ўқув йили давомида мактаб йиллик иш режасини педагогик кенгаш, 
раҳбар ҳузуридаги йиғилишларда назорат қилиб, текшириладиган 
фанларнинг ўқитилиши ва бошқа масалалар август ойидаги педагогик 
кенгашда муҳокама қилиниб тасдиқланади ва ўқитувчилар (мониторинг) 
хонасида кўринарли жойга осиб қўйилади.
Ҳар бир раҳбардан бошқарув назарияси ва амалиѐтини яхши даражада 
эгаллаб олиши, мактабни бошқариш ва унинг фаолиятини назорат қилиш, 
тажрибаларни ҳар томонлама ўрганиш ҳамда уни мактаб ҳаѐтига татбиқ 
қилиш йўли билан мактабнинг ички бошқарув ва назорат тизимини қайта 
қуриш ва такомиллаштириб боришни талаб этади. 
Мактаб раҳбари ички назоратни таъминлашда ўқитувчиларнинг 
ташаббусларини қўллаб-қувватлаши, ўзи янгича ташаббуслар билан чиқиб, 
долзарб масалаларни таълим-тарбия жараѐнига йўналтирилган маърузалар 
қилиши ва ходимларга ишониши керак.
Мактаб бошқарувида ҳар бир мактабда ўқув йилининг бошида ички 
назоратни таъминлаш учун ички назорат тизими яратилиши лозим. Бунинг 
учун доимий назорат қилинадиган соҳалар танлаб олинади ва ҳар бир ўқув 
йили учун даврий иш жадвали тузилади.