R. I. Ismailov, M. A. Eshmuhamedov polimerlarni qayta ishlash jarayoni

3.2. ELASTOMERLARNI VULKANLASH  
JARAYONLARI
Rezina aralashmasini olish uchun kauchuk va ingrediyentlar 
yagona massaga kelgungacha aralashtiriladi. Qorishma aralash-
tirilganidan so‘ng quyidagi talablarga javob berishi lozim:
– qorishma tarkibiga kiruvchi barcha ingrediyentlarning bir 
tekisda taqsimlanishi;
– qorishmaning texnologik mashinalarda qayta ishlanishi; 
– vulkanlangandan so‘ng talab asosidagi fizik-mexanik 
xossalarning ta’minlanishi.
Aralashtirish jarayoni bir necha bosqichdan iborat bo‘lishi 
mumkin: qattiq komponentlarni maydalash; komponentlarni 
kauchuk tarkibiga kiritish; aglomeratlarni maydalash; kauchuk 
va ingrediyentlarini aralashtirish. 
Ingrediyentlarni aralashtirish mexanizmiga ko‘p komponentli 
sisternaning deformatsiyalanishi deb qarash mumkin. Bu de-
formatsiya natijasida aralashayotgan kompozitsiya qalinligi ning 
tobora kamayib borishi o‘zaro yuza ta’sirining oshib borishiga 
olib keladi. Natijada, shunday holatga erishish mumkinki, 
qatlam qalinligi maydalanayotgan faza zarracha o‘lchamiga 
yaqinlashadi. Rezina aralashmasining sifati ingrediyentlarni 
yagona hajmda bir tekisda taqsimlanishi bilan belgilanadi. 
Rezina aralashmasi ikki xil usulli tizimda (ochiq va yopiq) 

---

95
tayyorlanadi. Ochiq tizimli usulda rezina qorishmasi «Vais» 
uskunasida tayyorlanadi. Yopiq tizimli usulda qorishma avto-
matlashtirilgan yopiq rezina qorishmasini aralashtirish usku-
nasida tayyorlanadi.