Toshkent davlat yuridik universiteti mamasiddiqov muzaffarjon musajonovich esanova zamira normurotovna

holatlar isbotlashga muhtoj emas. Darhaqiqat, hammaga ma’lum bo‘lgan, 
shu  jumladan  sudyalarga  ham  ma’lum  bo‘lgan  shunday  faktlar  borki, 
ularning bo‘lgan-bo‘lmaganligini isbotlash mutlaqo talab qilinmaydi.  
O‘zbekiston  Respublikasi  Oliy  sudi  Plenumining  “Fuqarolik  ishlarini  ko‘rishda 
sudlar  tomonidan  dalillarga  oid  qonun  normalarini  qo‘llashning  ayrim  masalalari 
to‘g‘risida”gi  qarori  4-bandida  shunday  tushuntirish  beriladi:  hammaga  ma’lum 
bo‘lgan  fakt  deganda,  taraflarga,  ishda  ishtirok  etuvchi  boshqa  shaxslar  va 
sudyalarning  o‘ziga  ma’lum  bo‘lgan  ma’lumotlarni  tushunish  lozim.  Bunday  fakt 
hammaga ma’lum bo‘lganligi sababli, uni isbotlash shart emas, biroq taraflar va ishda 
ishtirok etuvchi boshqa shaxslarni tegishli faktlarni isbotlashdan ozod etish uchun, sud 
uni  hammaga  ma’lum  holat  deb  e’tirof  etishi  lozim.  Bunda  shuni  nazarda  tutish 
lozimki, faktning hammaga  ma’lumligi to‘g‘risida asoslangan xulosa har qanday sud 
instansiyasi tashabbusiga ko‘ra sud jarayonining har qanday bosqichida yoki o‘z talab 

---

 
FUQAROLIK PROTSESSUAL HUQUQI  
 
 
va e’tirozlarini isbotlash maqsadida ushbu faktga murojaat qilgan shaxsning iltimosiga 
ko‘ra amalga oshirilishi mumkin. 
 
Shunday  qilib,  hammaga  ma’lum  faktlar  isbotlashga  muxtoj  emasligi 
bois,  faktlarni  hammaga  ma’lum  faktlar  deb  topish  to‘g‘risidagi  vakolat 
sudlarga taqdim etilgan.