O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi b. M. Tojiboyеv

B
12 
vitamini  (siankobalamin).  Tana  jismida  sian-
kobalamin  yetishmaganda  anemiya  holati  ro‘y  beradi. 
Oziqqa  ishtaha  yo‘qoladi.  Mahsuldorlik  ko‘rsatkichlari 
kamayadi.  O‘sish  sekinlashadi.  Jun  dag‘allashadi,  gav-
daning  orqa  qismida  og‘riq  paydo  bo‘ladi.  Mol  yotib, 
gavdasining orqa qismini yerga ishqalaydi. Onasini ema-
digan  yosh  cho‘chqa  bolalarida  sut  emishga  intilishi 
yo‘qoadi.  Gavda  qismlari  tortishadi  va  nobud  bo‘ladi. 
Urg‘ochi  cho‘chqalarda  urug‘lanish  хususiyati  so‘nadi. 
Bo‘g‘oz  cho‘chqalar  belgili  muddatidan  4–6  kun  ilgari 
bolalaydi.  Shu  boisdan  tug‘ilgan  cho‘chqa  bolalari  nim-

---

54
jon  bo‘ladi.  B
12 
vitamini  ratsionda  quruq  moddaning  har 
1 kg hisobiga 20–25 mkg bo‘lsa, bunday kasalliklar ro‘y 
bermaydi.  B
12 
vitamini  manbayi  sifatida  chorva  mahsu-
lotlaridan  iborat  oziqlar,  mikrobiologik  sintezlar  jarayo-
nida  olingan  mahsulotlar,  oziq  antibiotiklari,  PABK, 
metanning  bijg‘ishi  natijasida  olingan  oziq  konsentrati 
(KMB-12) qo‘llaniladi.
Vitaminlarning  faolligi  tarozi  yoki  internatsional 
birlik  (IЕ)  ko‘rsatkichlari  bilan  o‘lchanadi.  Tarozi  birligi 
bo‘yicha  o‘lchanganda  milligramm  (mg),  mikrogramm 
(mkg),  gramm  (g)  yoki  0,001  mg,  milligramm  prosent, 
ya’ni  har  100  g  oziqdagi  milligramm  (mg)  og‘irlikdagi 
vitamin  (mg%).  Internatsional  birlikda  –  IЕ  da  berilgan 
ko‘rsatkichni  tarozi  birligidagi  og‘irlikka,  shuningdek, 
tarozi  birligidagi  ko‘rsatkichni  internatsional  birlikka 
o‘tkazish  mumkin.  Buning  uchun  quyidagi  nisbatlarni 
qo‘llash lozim:
1  IЕ  A  vitamini  0,33  mkg  yoki  0,00033  mg  sof 
holdagi  A  vitaminiga  to‘g‘ri  keladi,  1  IЕ  B
1
  vitamini 
3  mkg  yoki  0,003  mg  kristall  holdagi  B
1 
vitaminga  teng, 
1  IЕ  B
2 
vitamini  0,025  mkg  yoki  0,000025  mg  kristall 
ko‘rinishdagi  B
2 
vitaminga  tenglash  mumkin,  1  IЕ  D  vi-
tamini  0,025  mkg  yoki  0,000025  mg  kristall  holdagi  D 
vitaminiga teng keladi.