Uning oxirgi asari – (Kitob as-saydana fi-t-tibb) «Dorivor o`simliklar haqi-da kitob»ining qo`lyozmasi XX asrning 30-yillarida Turkiyada topildi. Asar «Saydana» nomi bilan mashhur, unda Sharqda, jumladan, Turkistonda o`sadigan dorivor o`simlik-lar, hayvonlar va ma’danlar tavsifiga bag’ishlangan Beruniyning tilga va tilshu-noslikka oid qarashlari ushbu asarda yaqqol aks etgan. - Uning oxirgi asari – (Kitob as-saydana fi-t-tibb) «Dorivor o`simliklar haqi-da kitob»ining qo`lyozmasi XX asrning 30-yillarida Turkiyada topildi. Asar «Saydana» nomi bilan mashhur, unda Sharqda, jumladan, Turkistonda o`sadigan dorivor o`simlik-lar, hayvonlar va ma’danlar tavsifiga bag’ishlangan Beruniyning tilga va tilshu-noslikka oid qarashlari ushbu asarda yaqqol aks etgan.
- “Saydana”ning qimmatli tomoni shundaki,unda dorivor moddalarning bir necha tillardagi nomlari keltiriladi.
- Beruniy narsa nomini bilish
- insonning ma’naviy boyligiga
- emas, balki katta moddiy boy
- ligi bo’lishi mumkinligini, til
- o’rganishning ahamiyatili
- ekanligini ta’kidlaydi.
- Asarda 65 ta shoirdan 141 ta she’riy parcha beriladi.
Хусусан, луғатнинг 13 мақоласи ўтрунж сўзига бағишланади. Нишопурда ва оддий сўзлашувда кўпроқ турунж, сурияча атрука, форсча бодранг, лотинча цитрон дейилади. Кимки бодрангни форсча хийиром деса, уни ўтрунжга қиёслаб хийй-ир-и бадранг деб номлашини айтади. Бодрангнинг этимология-си ҳақида тўхталиб, ўзигача бўлган табиатшунос олим Ҳамза ал-Исфахоний вадранг «бу ранг ўчмасин» деган маънони беришини кўрсатади. Абу Ҳанифа ўтрунжни арабча мутк деб берганини ва бу сўз Қуръонда ҳам учрашини таъкидлайди. Гален юнонлар цитронни «мидия олмаси», ўрикни эса «арман олмаси» сифатида тавсифлашини баён қилганини кўрсатади. Ўтрунж (цитрон) нинг Мисрда, Тобаристонда, Журжонда қандай катталикда ва шаклда ўсишини, мазаси қандай бўлишини баён қилади ҳамда фикрини исботлаш, сўзни ўқувчи хотирасида яхши қолдириш учун 8 та шоирдан шеърий парчалар келтиради. - Хусусан, луғатнинг 13 мақоласи ўтрунж сўзига бағишланади. Нишопурда ва оддий сўзлашувда кўпроқ турунж, сурияча атрука, форсча бодранг, лотинча цитрон дейилади. Кимки бодрангни форсча хийиром деса, уни ўтрунжга қиёслаб хийй-ир-и бадранг деб номлашини айтади. Бодрангнинг этимология-си ҳақида тўхталиб, ўзигача бўлган табиатшунос олим Ҳамза ал-Исфахоний вадранг «бу ранг ўчмасин» деган маънони беришини кўрсатади. Абу Ҳанифа ўтрунжни арабча мутк деб берганини ва бу сўз Қуръонда ҳам учрашини таъкидлайди. Гален юнонлар цитронни «мидия олмаси», ўрикни эса «арман олмаси» сифатида тавсифлашини баён қилганини кўрсатади. Ўтрунж (цитрон) нинг Мисрда, Тобаристонда, Журжонда қандай катталикда ва шаклда ўсишини, мазаси қандай бўлишини баён қилади ҳамда фикрини исботлаш, сўзни ўқувчи хотирасида яхши қолдириш учун 8 та шоирдан шеърий парчалар келтиради.
Do'stlaringiz bilan baham: |