Беруний араб ёзувида «катта бахтсизлик» бор. Унли фонемаларнинг ифодаланмаслиги, кўп ҳарфларнинг бир-бирига ўхшашлиги ва уларнинг айрим нуқталар орқали-гина фарқланиши қатор қийинчиликларга олиб келади. Агар нуқталар тушиб қолса, маънонинг чиқмай қолиши, айниқса, Диоскорид, Гален, Павел, Орибазий сингари юнон олимларининг фамилияларини тўлиқ ва тўғри ифодалаб бўлмаслигини таъкидлайди. Шунинг учун юнон фамилияларини оригиналга қиёслаган ҳолда транскрипция қилади. Шунингдек, ҳинд тили билан араб тили фонологик тизимида катта тафовут борлигини баён қилиб, ҳинд сўзларини араб тилида беришда бир қадар қийинчилик мавжудлигини айтади. Ана шу қийин-чиликни бартараф қилиш мақсадида араб алфавитига қатор ўзгаришлар киритади. Қисман форслардан фойда-ланган ҳолда тўртта ҳарф پ(p ) چ(chim), ژ (je) گ (gof) қўшади. - Беруний араб ёзувида «катта бахтсизлик» бор. Унли фонемаларнинг ифодаланмаслиги, кўп ҳарфларнинг бир-бирига ўхшашлиги ва уларнинг айрим нуқталар орқали-гина фарқланиши қатор қийинчиликларга олиб келади. Агар нуқталар тушиб қолса, маънонинг чиқмай қолиши, айниқса, Диоскорид, Гален, Павел, Орибазий сингари юнон олимларининг фамилияларини тўлиқ ва тўғри ифодалаб бўлмаслигини таъкидлайди. Шунинг учун юнон фамилияларини оригиналга қиёслаган ҳолда транскрипция қилади. Шунингдек, ҳинд тили билан араб тили фонологик тизимида катта тафовут борлигини баён қилиб, ҳинд сўзларини араб тилида беришда бир қадар қийинчилик мавжудлигини айтади. Ана шу қийин-чиликни бартараф қилиш мақсадида араб алфавитига қатор ўзгаришлар киритади. Қисман форслардан фойда-ланган ҳолда тўртта ҳарф پ(p ) چ(chim), ژ (je) گ (gof) қўшади.
- Abu Ali ibn Sinoning lingvistik qarashlari
Ibn Sinо o‘z аsаrlаri bilаn turkiy хаlqlаr mаdаniyatini dunyo mаdаniyatining оldingi qаtоrigа оlib chiqdi. Shuning uchun hаm uni “Shаyхur-rаis” оlimlаr bоshlig‘i dеb аtаshgаn. Doimo yashil bo`lib turuvchi tropik o`simlik “Avitsenniya” deb atalgan. Ko`plab mamlakatlarda ko`chalar, o`quv va tibbiyot muassasalariga uning nomi qo`yilgan, alloma sharafiga medal va mukofotlar ta'sis etilgan. - Ibn Sinо o‘z аsаrlаri bilаn turkiy хаlqlаr mаdаniyatini dunyo mаdаniyatining оldingi qаtоrigа оlib chiqdi. Shuning uchun hаm uni “Shаyхur-rаis” оlimlаr bоshlig‘i dеb аtаshgаn. Doimo yashil bo`lib turuvchi tropik o`simlik “Avitsenniya” deb atalgan. Ko`plab mamlakatlarda ko`chalar, o`quv va tibbiyot muassasalariga uning nomi qo`yilgan, alloma sharafiga medal va mukofotlar ta'sis etilgan.
- Uning аynаn tilshunоslikkа dоir аsаri «Аsbоbi хudut аl-huruf” (“Fоnеtikа hаqidа risоlа”) аsаri 1024 yildа yozilgаn. Аsаr аrаb tili fоnеtikаsigа bаg‘ishlаngаn. Mаzkur аsаr kirish vа 6 bоbdаn ibоrаt. Аsаr Аbu Mаnsur Muhаm-mаd ibn Аli ibn Umаr shаrаfigа yozilgаn. Kirish qismidа uning yozilish sаbаblаri, kimning shаrаfigа yozilgаnligi hаqidа so‘z yuritilаdi.
-
- Ibn Sino 57 yil umr ko`rdi. U mana shu qisqa umri davomida 400 dan ortiq asarlar yozdi. Uning yozgan asarlari ilm-fanning barcha sohalariga tеgishli. 400 dan ortiq asardan 242 tasi bizgacha еtib kеlgan. 80 tasi falsafa, ilohiyot, tasavvufga, 43 tasi tabobat, 19 tasi mantiq, 26 tasi esa ruhshunoslikka bag`ishlangan. O`sha davrdagi fanlardan birortasi ibn Sino e'tiboridan chеtda qolgan emas.
- “Асбоби худут ал хуруф” асарининг бир неча қўлёзма нусхалари мавжуд.
- “Асбоби худут ал хуруф” 6 боб
Do'stlaringiz bilan baham: |