П1нинен лекция топламы Н5кис -w00u Тема q. Экология 81м оны4 3ыс3аша тарийхы. Экологиялы3 маш3алалар 81м оларды шеш №орша2ан орталы3ты 3ор2а7ды4 8у3у3ый тийкарлары

r. *а7аны патас затлардан тазала7 усыллары
Атмосферада2ы т6рли зыянлы газлер, 5симлик 81м хай7анлар2а улы7ма 3орша2ан орталы3та2ы жа2дай2а зыян келтиреди. Фторлы водород азон, хлор, 3ор2асын 81м бас3аларп 5симликлерге 1сиресе к6шли т1сирлер к5рсетеди. %симликлерди4 набыт болы7ы, 5нимни4 кемейи7и, фотосинтезди4 5згери7и г6зетиледи. *а7аны4 к6шли патасланы7ы базы бир 6й хай7анларыны4 набыт болы7ына алып кели7и м6мкин.
Атмосферада2ы 8а7аны4 патасла7шы затларды4 инсан организмине онша к6шли т1сир к5рсетпейту2ын му2дары рухсат етилген шегаралы3 му2дар (Р.Е.Ш.М) деп ж6ритиледи. Бунда зыянлы бирикпелерди4 адамны4 мийнет хызметине зыян келтирмеслиги н1зерде тутыл2ан.
*а7аны4 патаслан2ан д1режесини4 (Р.Е.Ш.М.) жо3ары болы7ы алымларды4 ден-са7лы2ына жаман т1сир етеди.
Табийий таза 8а7а бир неше газлерден турату2ын араласпа болып оны4 3урамы` к5леми бойынша ui,0oF азот, w0,otF кислород 0,oeF аргон, 0,0e-0,0yF углерод (IV) оксид, 0,0qiF неон, 0,0tF гелий бар.
Атмосфераны таза са3ла7 табиатты 3ор2а7ды4 бир т6ри болып есапланады. Газ т6риндеги шы2ынды тийкарынан т6тин 81м туман т6ринде болады. Т6тин ишинде 3атты зат б5лекшелери бар газлерди4 араласпасы. Туман ишинде муйы3лы3 тамшылары бол2ан газ араласпаларынан ибарат з181рли( )
олы7ы м6мкин.
Газ т6риндеги шы2ындылардан тазала7 ушын 3ур2а3 81м 85л усыллардан пайдаланылады. №ур2а3 усыллар менен ислегенде т6рли конструкцияда2ы фильтрлер, арна7лы аппаратдан пайдаланады. Шы2ынды газлер з181рли затлардан арна7лы адсорбентлер (актив к5мир, синтетик 81м табийий материаллар) менен тазаланады. Газлерди4 араласпаларын тазала7да 81м методлар газ араласпасында2ы т6рли компонентлерди4 суйы3лы3ларда т6рли ери7ине тийкарлан2ан. Ерити7ши сыпатында су7, силти ертипелери, 81кли су7, марганец оксидлери суспензияларынан пайдаланылады. Газлар араласпасында2ы айырым компонентлер сол суйы3лы3лар2а жутыл2аннан (адсорбция) кейин ерити7шилерди 3ыздыры7 жолы менен жутыл2ан газлер шы2арылады.
№атты 81м суйы3 3осымталардан тазалан2ан газ араласпасын химиялы3 усыллар менен тазала7 м6мкин. Бул ма3сетте нейтралла7, оксидле7, 31лпине келтири7, усыллар ке4нен 3олланылады. М1селен, азот оксидлери 81м SO_wни оксидле7, кислота 81м тийкарларды нейтралла7, хлор 81м айырым оксидлерди 31лпине келтири7 жоллары менен газ араласпадан тазартылад. Газлерди тазала7 ущшын 3олланылату2ын оксидлени7 81м 31лпине кели7 реакцияларын ж6ргизи7ге катализаторлар пайдаланылады.