П. С. Султонов, Б. П. Ахмедов олий ўқув юртлари учун дарслик

жамиятда кечадиган жараёнларни инсон омилини ҳисобга олган холда ўрганадиган
фандир деб таьрифлаш мумкин. Бу ўринда шуни ҳам унутмаслик керакки, инсон омили
дейилганда инсоннинг биологик мавжудот сифатидаги фаолиятигина эмас балки, унинг
жамиятдаги турли ишлаб чиқариш фаолияти ҳам назарда тутилади. Юқоридаги фикрлардан
келиб чиқиб, экология фанининг бугунги кундаги асосий вазифаларини қуйидагича
таьрифлаш мумкин;

ҳаётнинг ташкил топиш қонуниятларини ўрганиш, шу жумладан, табиий тизимларга
ва умуман биосферага антропоген таъсирларни табиат қонунлари асосида тадқиқ
этиш;

табиий ресурслардан ёки табиий бойликлардан оқилона фойдаланишнинг илмий
асосларини яратиш, инсоннинг хўжалик фаолияти таъсири остида табиатда руй
берадиган ўзгаришларни олдиндан билиш, биосферада кечадиган жараёнларни
бошқариш ва инсон яшайдиган муҳитни сақлаб қолиш;

популяциялар сонини тартибга солиш;

---


агросаноат комплексларида кимёвий воситалардан фойдаланишнинг минимумига
эришиш чора тадбирларини ишлаб чиқиш;

у ёки бу ландшафт элементлари ҳусусиятларини аниқлашда экологик индексациялаш,
шу жумладан, табиий муҳит булғанишини индексациялаш;

бузилган табиий тизимларни тиклаш, шу жумладан, фойдаланишдан чиқариб
ташланган қишлоқ хўжалик экин майдонларини тиклаш (рекультивация),
яйловларни, кам ҳосилли тупроқларни, сув ҳавзалари ва бошқа экотизимлар
махсулдорлигини ошириш;

биосферанинг эталон майдонларини сақлаш (консервациялаш);

муҳит сифатини сақлаш ва яхшилаш бўйича техникавий, хуқуқий, ташкилий -
бошқарувга доир узоқка мўлжалланган тадбирлар мажмуини такомиллаштириш;

янги ўзлаштирилган минтақаларда, саноатлашган ва аҳолиси кўп бўлган ҳудудларда
яшовчи аҳолининг шароитга мослашувини тезлаштирувчи воситаларни яратиш ва
табиатда юз бериши мумкин бўлган ўзгаришларни олдиндан ҳолис баҳолаш;

хавфли табиий ҳодисалар, техноген фожиаларни олдини олиш ва уларнинг инсон ва
табиатга салбий таъсирини камайтириш чораларини кўриш;

экологик онг, маданият, таьлим ва тарбия тизимларини мукаммаллаштириш ва бу
соҳага оммавий ахборот воситаларини кенг жалб этиш.