O’zbkiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi

 
Klisfenning islohotchilik faoliyati 
Pisistrat va uning o’g’illari tiraniyasi 
ag’darilganidan so’ng, yevpatridlarni o’z 
hukmronliklarini tiklashga urinishlari afinaliklarni 
ko’pchiligining keskin qarshiligiga uchradi. Shunday 
bir sharoitda demos qo’llab- quvvatlagan Klisfen 
yangi islohotlarni o’tkardi (Er. avv. 509-507-yillar). 

---

569 
U mamuriy hududiy islohotni amalga oshirdi. Attika 
urug’chilik tashkiloti o’rniga 10 ta yangi hududiy 
filga ajratildi. Bu urug’chilik aloqalarini uzilishi va 
aholini aralashib ketishiga olib keldi, endilikda Attika 
aholisi yashash joyiga qarab hududiy aloqalar 
bo’yicha birlashdi, urug’ fillari to’la tugatildi. 
To’rt yuzlar kengashi endilikda 500 fuqaroni o’z 
tarkibiga kiritdi. Har yangi 10 hududiy fildan 50 kishi
bu kengashga saylandi, shu bilan birga yangi besh 
yuzlar Kengashi tarkibi (Bule) har yili to’la 
yangilandi. Kengash a’zolari qura tashlash yo’li bilan 
saylandi, ikki martadan ortiq saylanish mumkin emas 
edi. Klisfen tub joy aholi huquqiga kelgindi aholi
huquqini tenglashtirdi, endi fuqarolik qadimgi urug’ 
filiga mansublik bilan emas balki eng kichik hududiy 
birlik demga mansublik bilan belgilandi. Endilikda 
har bir fuqaro o’z ismiga otasining avlodi ismi emas 
o’z demini nomini qo’shdi, bu fuqarolik jamoasini 
barqarorligiga olib keldi.
Klisfen Afina demokratiyasiga tahdid solishi 
mumkin bo’lgan obro’li boy fuqaroni aniqlaydigan 
ostraktizm tamoyilini joriy qildi. Afinada o’z shaxsiy 
hokimiyatini o’rnatishga gumon qilingan fuqarodan 
sud qarori bo’yicha ovoz berish yo’li bilan Afinadan
quvg’in qilinadigan bo’ldi. 
Klisfen islohotining ahamiyati shundaki, bu 
islohotlar urug’chilik munosabatlarini urug’ 
zodagonlarining hokimiyati qoldiqlarni to’la tugatdi.

---

570 
Afina davlat qurilishiga demokratiyani to’la 
hukmronligini o’rnatdi. Barcha Afina fuqarolari 
(Afinada yashayotgan chet elliklar qullar bundan 
mustasno) polisning siyosiy hayotida faol 
qatnashdilar. Ular har qanday davlat lavozimlariga 
saylanishlari, o’z fuqarolik jamoalari siyosiy hayotini 
eng muhim muammolarini yechishda ishtirok etishlari 
mumkin edi. Afina demokratiyasi barcha yunon 
polislari orasida eng ilg’or va rivojlangan demokratik 
davlat qurilishiga ega edi.