Өзбекстан республикасы жоқары ҳӘм орта арнаўлы билимлендириў министрлиги бердақ атындағЫ Қарақалпақ МӘмлекетлик университети

-«Олдувей» б.э.ш 3-2. млн жылды өз ишине алады
«Ашель»б.э.ш. 1млн.- 100мын жыллыкларды өз ишине алады.



Сонгы палеолит –б.э.ш 40-12 мын жылды өз ишине алады ҳәм киши үш дәўирди өз ишине алады -Ориньяк, Солютре,
Мадлен.



Орта палеолит- б.э.ш 100 - 40 мын жылды өз ишине алады.








II-Мезолит-(юн. «мезос»-орта, «LITOS»-тас-б.э.ш 12-7мын жыллыкларды өз ишине алады.(орта тас әсири – оқ жай ҳәм оқлар пайда болды)
III-Неолит-(юн. «NEOS»-жана, «LITOS»-тас-б.э.ш 7-4 мың жыллыкларды өз ишине алады.
IY-Энеолит- (лот. «энеус»-мыс, «LITOS»-тас-б.э.ш 4-3 мын жыллыкларды өз ишине алады.
Y-Бронза- (жез) б.э.ш 3-2жыллыкларды өз ишине алады.
YI-Темир –б.э.ш 1мын жылды өз ишине алады.

Экология-бул коршап турған орталық пенен организмлердин өз-ара байланысы хаққындагы илим тараўы. Бул түсиник оның грекше атамасын сәўлелендирип, {айкос} – үй, жасаў орны, жасаў орталығы, {логос} –тәлиймат, яғный организмлердиң жасаў орны, уйи ямаса орталығы хаққындагы тәлиймат.

Экология – тәбиятты экономикалық жақтан изертлеў арқалы барлық тири организмлердиң органикалық ҳәм органикалық емес орталық факторлары менен бирге оның тәсири астында турған душпанлық ямаса татыўлық қарым-қатнаста болған өсимлик ҳәм ҳайўанат дүньясының арасындағы байланысларды изерлейтуғын илим» -деп көрсетти.


«Организмлердиң улыўма морфологиясы» мийнети (1866)

Эрнст Геккель (1834-1919)



Цивилизация термини латынша созден алынган болып civilis пукаралык, жамийетлик деген манини билдиреди. Бул термин биринши мартебе Америка этнограф хам тарийхшысы Л.Г.Морганнын (1818-1881) «Әййемги жамийет» китабында колланып «жабайылар» «варварлар» созине карама-карсы соз ретинде пайдаланылган.

Ҳәзирги заман энциклопедияларында цивилизация бул - «кандайда бир тарийхый-жамийетлик формациянын материаллык маденияттын хам жамийетлик рауажланыудын дарежеси» деп көрсетеди. Бул терминге ҳәр кыйлы автор хар кыйлы қатнаста болған. Мысалы, Г.Чайльд (1892-1957) цивилизация түсинигин конкрет белгилер менен байланыстырады. Олар төмендегилер
1.Азык-аўқаттын артықмашылығы, қосымша өнимниң алыныўы
2.Мийнеттин ҳәм өнерменшиликтиң бөлиниуи
3.Алмасыў, сырткы саўда, товар ислеп шығарыў
4.Коммуникация, жол қатнасықларының раўажланыўы
5. Бес мыңға жетиўши қалалардын пайда болыўы
6. Монументаль қурлыс
7.Есап ҳәм хат
8. Алдыннан айтатуғын илимлер –астрономия ҳәм геометрия
9.Әмелий емес көркем өнер
10. Элиталардын ажралыўы, жәмийеттиң класслық структурасы