«O’zbеknеftgaz» Milliy Xolding Kompaniyasi

14.4-rasm. Sangashala dengizi – Duvanniy 
oroli – Bulla oroli konlaridagi VII gorizontni 
ishlatish sxemasi.
1 – ishlatish va haydash 
quduqlari; 2 – izogipslar, m; 3 – tektonik 
buzilishlar; 4 – neftlilik shegarasi; 5 – gaz 
qalpog’i shegarasi 

---

349 
tushiriladi va burg’ilash davom ettiriladi. Keyin bu jarayon teskari tartibda 
takrorlanadi. Qo’shquduqli burg’ilash metodi katta afzalliklarga ega bo’lib, u 
quyidagilardan iborat: bir asosdan ikkita quduqni burg’ilash uchun foydalaniladi, 
ikkinchi quduq uchun minora yig’ish va burg’ilash stanogini montaj qilishga hojat 
qolmaydi, dolotaning quduq tubida bo’lish vaqti ortadi va h. 
Qo’shquduqli burg’ilash kamchiliklardan holi emas, chunonchi, har bir quduqni 
burg’ilash muddati uzayadi, falokat va murakkabliklarni bartaraf etish vaqti 
cho’ziladi, burg’ilash jarayonida bir tanada yuzaga kelgan ozgina murakkablik 
ikkinchi tanada majburiy to’xtashlarga sabab bo’ladi. Ikki quduqni bir asosdan 
oldinma-ketin burg’ilash samaraliroq bo’lib, Artem oroli yaqinidagi dengiz 
uchastkalarida keng qo’llanilgan. 
Bunday quduqlarni burg’ilash bir paytda emas, balki oldinma-ketin amalga 
oshiriladi, ya’ni birinchi quduqni burg’ilash tugagandan so’ng uni teshilmaydi va 
minorani o’sha asosdan qiyshaytirgan holda ikkinchi quduq burg’ilanadi. Faqat 
burg’ilash ishlari tugagandan so’ng bu ikki quduqni bir vaqtda o’zlashtirish 
boshlanadi. Neft qatlamlari yuza joylashganda (1500 m gacha) va quduqlarni 
burg’ilash jarayoni qisqa vaqt davom etganda bu metodning samarasi yuqori bo’ladi. 
Dengizdagi neft konlarini ishlatishda qo’shquduqli burg’ilash metodi dengizda 
minora o’rnatiladigan poydevorlarni qurish xarajatlarini teng yarmiga qisqartirish 
imkonini beradi. Bundan tashqari quduqlarni burg’ilashni neft quduqlarining og’zi 
jamlangan kustda amalga oshirish ham katta mablag’larni tejash imkonini beradi. 
Qo’shquduqli burg’ilashda maxsus uskunalardan: qo’shaloq rotor, siljiydigan 
kranblok va yuqori asos o’lchamlari o’zgartirilgan bashnya turidagi burg’ilash 
minorasidan foydalaniladi. Ikki tanali burg’ilashda hamma ishlarni qo’shib bajarish 
imkoniyati tug’iladi. Masalan, birinchi quduq sementlansa yoki sement qotishi 
kutilsa, boshqasida burg’ilash davom etadi, birinchisida geofizik ishlar 
o’tkazilayotgan bo’lsa, boshqasida 

burg’ilash va b. ishlar bajariladi. Ikki tanali 
burg’ilashda burg’ilash uskunalaridan foydalanish jadallashadi, ish unumi ortadi va 1 
m qazish tannarxi kamayadi. 
Alohida poydevor va platformalarni loyihalash va qurishni kon atroflicha 
razvedka qilinganidan, quduqlarni joylashtirish to’ri tanlanganidan va uyumga ta’sir 
etish metodi belgilangandan so’ng boshlash kerak. Platformalar qurilishi qatlamga 
ta’sir ko’rsatishni tashkil etish maqsadida birinchi navbatda haydash quduqlarini 
burg’ilash imkonini berishi kerak. 
Olimlar dunyo neftgaz sanoatining istiqbolini dengiz shelflarini o’zlashtirish va 
suv ostidagi neft hamda tabiiy gaz boyliklaridan foydalanish bilan tabora ko’proq 
bog’lamoqdalar. 

---

350