“O‘zbekiston temir yo‘llari” datk

4.6. Laboratoriya ishi bo‘yicha hisobot tuzish
Har qaysi namuna uchun olingan bosim p miqdorini plunjerning yuzasi ga ko‘paytirib, namunaga quyilgan kuch hisoblanadi:
P=pF_{n .}
Ular 4.1-jadvalning oxirgi ustuniga yoziladi. Cho‘yan va yog‘och uchun siqilishdagi mustahkamlik chegarasi aniqlanadi:
cho‘yan uchun
tolalari bo‘yicha yuklangan yog’och:
tolalariga tik yuklangan yog’och:
Po‘lat uchun siqilishdagi mustakamlik chegarasi aniqlanmaydi, chunki po‘lat siqilishda yemirilmasdan faqat yalpoqlanadi.
Bu ishda po‘lat namuna o‘z balandligining 1/3 qismga qisqarganda unga qo‘yilgan P_max kuchni hisoblash bilan qanoatlaniladi.


4.7. Xulosa
Ish yuzasidan qilinadigan xulosada plastik va mo‘rt materiallar siqilganda ularning deformatsiyalari bir-biridan qanday farq qilishi va yog‘ochning tolalari bo‘yicha hamda tolalariga perpendikulyar yo‘nalishda siqilganda mustahkamlik chegaralari orasida qanday nisbat borligini ko‘rsatish kerak.
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
4.8. Nazorat savollari
1. Qanday materiallar anizotrop hisoblanadi?
2. Gidravlik pressning ishlash prinsipi qanday?
3. Manometr ko’rsatkichi 14,5. Namunani siquvchi kuch qanday hisoblanadi?
4. Nima sababdan po’lat uchun siqilishda mustahkamlik chegarasi hisoblanmagan?
5. Plastik va g’ovak materiallarni siqilish diagrammalaridagi farqlari qanday?
6. Materiallarni uzilishiga qarab uning plastikligi haqida fikr yuritish mumkinmi?
4.1-jadval

Material	Namunaning sinovgacha ko‘rinishi	Ko‘ndalang kesim yuzasi F0 (sm^2)	Namunaning sinovdan so‘nggi ko‘rinishi	Siqilish diagrammasi	Tajribadan olingan qiymatlar
Po‘lat					q= 90 kg/sm^2; Rmax=qFp=90·132,6= =11 934kg;
Cho‘yan					q=110 kg/sm^2; Rs=qFp=110·132,6= =14 586 kg
Yog‘och, tolalariga ko‘ndalang		sm, sm			q= 50 kg/sm^2; =qFp=50·132,6= =6 630 kg
Yog‘och, tolalari bo‘ylab		sm, sm			q=12 kg/sm^2; =qFp=12·132,6= =1 591,2 kg