“O‘zbekiston temir yo‘llari” datk

6.5. Tajribani tayyorlash va o‘tkazish

6.1-rasm

Tajriba quyidagi tartibda o‘tkaziladi: 1. Namuna press tayanchlari orasiga 6.1-rasmda ko‘rsatilgandek o‘rnatiladi. 2. Sterjenga qo‘yilgan siquvchi yuk hosil qiluvchi vint dastasini aylantirib, namuna ustivorligini yo‘qotguncha unga qo‘yilayotgan yuk miqdori oshirib boriladi. Sterjen o‘qi egilib shovundan chekkaga chiqqanda u ustivorligini yo‘qotadi. Shu holga mos kelgan siquvchi kuch miqdorini aniqlash uchun manometr shkalasidan sanoq olinadi. Shundan so‘ng namuna yukdan bo‘shatiladi. Shu paytda sterjenning egilgan o‘qi birdaniga to‘g‘ri chiziqli holatga o‘tishini kuzatish lozim.

6.6. Ish bo‘yicha hisobot tuzish
Sinalgan sterjen uchun tajriba yo‘li bilan aniqlangan kritik kuch miqdorini aniqlash kerak. Buning uchun press plunjeri yuzini (F_p=132,6 sm²) manometrdan olingan bosimga (p) ko‘paytirish lozim:



6.7. Xulosalar
Tajriba yo‘li bilan hisoblangan kritik kuchni Eyler formulasi yordamida topilgan kritik kuch miqdori bilan taqqoslab, tegishli xulosa chiqariladi.


7-laboratoriya ishi


Po‘lat va cho‘yanni zarb yuki ta’sirida tekshirish


7.1. Ishdan maqsad
Po‘lat va cho‘yandan yasalgan namunalarni zarb yukiga tekshirish hamda ularni materiallari uchun zarbiy qovushqoqlik koeffitsiyentini aniqlash.


7.2. Ish bo‘yicha asosiy tushunchalar
Materialning zarb yukiga qarshilik ko‘rsatish qobiliyati uning zarbiy qovushqoqlik koeffitsiyenti miqdori bilan baholanadi.
Namunani sindirish uchun sarflangan A ishning F ko‘ndalang kesim yuziga nisbati zarbiy qovushqoqlik koeffitsiyenti deyiladi,
. (7.1)
Materialning zarbiy qovushqoqlik koeffitsiyenti α qancha katta bo‘lsa, u zarb yuklariga shuncha yaxshi bardosh beradi.