O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

lato mulki.
X asrda 
yirik mansabdorlarning davlat oldidagi xizmati 
uchun y e r va suvdan iborat katta-katta mulklar in’om qilina boshlay- 
di. B u n d a y mulk 
«iqto», 
unga ega bo'lgan mulkdorlar 
«muqto» 
yoki 
«iq tod or» 
deb yuritilardi. Iqto tarzlda esa ayrim viloyat yoki shaharlar 
va tum anlar hadya etilgan. Iqto dastavval oliy tabaqa zodagonlar: 
sulola a’zolari - amirzoda va ylrlk mansabdorlarga in’om etilgan. Iqto 
mulkiari 
a w a l 
bir umrgamas, balki ma’lum muddatga berilib, nasldan 
naslga o'tkazilmagan. Iqtodoro'ziga in'om etilgan hududlarda yashovchi 
aholidan olinadigan sol iqlarning ma’lum qismini yig'ib olish huquqiga 
ega bo'lgan.
Islom dini rivoii.
Movarounnahr ravnaqiga islom dini ruhoniylarl- 
ning hissasi katta bo'ldi. Shu bois ularning obro'si osliib, Buxoro islom 
dinining eng nufuzli markazlaridan biriga aylandi. Shaharlarda ko’plab 
ibodatxonalar, jumladan, jome masjidi, xonaqoh va namozgohlar bino 
qilinadi. Shu davrda Buxoroda ilk ilmgoh -
madrasa 
bunyod etiladi. 
Madrasa shaharnlng 
Darvozayi Mansur 
mahallaslda joylashgandl. Is­
lom mafkurasiga bu da/rda 
«ustod» 
deb atalgan din va ilm peshvolari 
rahnam olik qilardi. Keyinchalik bu nom 
«shayxulislom » 
nomi bilan 
yanada ulug'landi. Ustoddan keyin 
xatiblar 
turardi.
Mudofaa ishlari.
Somoniylar tashqi va ichki dushman xurujlaridan 
mamlakatni muhofaza qilish masalasiga katta e’tibor beradilar. Ismoil 
S o m o n iy yaxshi qurollangan harbiy qo'shin va saroyning maxsus 
m untazam sarbozlari qismini tuzadi. Muntazam qo'shin oliy dargoh va 
shaxsan amirni hamda uning haramini qo'riqlash uchun 
turk g ‘ulom-
laridan tuzilgandi. Saro/ sarbozligiga qabul qilingan o'spirin turk g‘ulomi 
harbiy xizmatini ma'lum muddatda va qat’iy taitibda o'taidi. Yaxshi va 
uzoq xizmatqllgan sarbozlar