O`zbekiston sharoitida iqlimlashtirilgan lola daraxti alkaloidlarini tadqiq etish” mavzusi bo’yicha



Download 2,75 Mb.
bet3/13
Sana03.07.2022
Hajmi2,75 Mb.
#738004
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13
Bog'liq
KURS ISHI YUZI

1-расм. Йоднинг қўлланилиши

Оддий дорилар бугунги кунда ўз аҳамиятини йўқотмаган. Қизиғи шундаки, баъзида йод танқислиги ички фойдаланиш учун белгиланади: сутнинг стаканига бир неча томчи. Йоднинг сутдан чиқарилган казеин оқсиллари билан синтез қилинадиган янги дорилар ҳам ишлаб чиқилди [16; 20-41, 17; 144-бет). Бу атеросклерозда фойдали бўлиши мумкин, аммо йод фақат кичик дозаларда (2 мг мавжуд бўлса) фойдалидир, бу катта дозаларда жуда токсикдир; 2 дан 3 грамм элементли йод дозаси ҳалокатли. Шу билан бирга, етарли миқдорда дозаларни йодланган ҳолда қабул қилиш мумкин, бу йодли терапевтик сувни ўрганишга бўлган қизиқишни сезиларли даражада оширади. Даволашда йоднинг минимал концентрациясидан фойдаланилади.


АҚШ Геологик хизматининг дастлабки маълумотларига кўра, йод ишлаб чиқариш 2011 йилда 1% га ошди ва 29,0 минг тоннани ташкил этди, йод ишлаб чиқаришнинг географик таркиби, ва йилига йоднинг глобал ишлаб чиқарилиши 1-жадвалда келтирилган.
1-жадвал
Жаҳонда йод ишлаб чиқариш


2007 й.

2009 й.

2010 й.

2011 й.

Ҳаммаси

25700

28500

28700

29000

Чили

15500

17400

17500

18000

Япония

870

9600

9700

9800

Корея ХДР

570

580

590

590

Озарбайжон

300

300

300

300

Россия

300

300

300

300

Туркманистон

270

270

270

270

Индонезия

75

75

75

75

Ўзбекистон

2

2

2

2

Чили йод ишлаб чиқариш бўйича дунёдаги етакчи ҳисобланади (унинг улуши 2010 йилда 58% ни ташкил этди), унинг ишлаб чиқарилиши 2011 йилга нисбатан деярли 3% га ошди. Мамлакатда дунёнинг энг йирик йод ишлаб чиқарувчи корхоналаридан иккитаси мавжуд бўлиб, у 2011 йилда корхоналарни лойиҳа қувватларига яқин даражадаги эксплуататсия қилишди ва маҳсулотга бўлган талабни қондириш ва нархининг ошиши шароитида қўшимча даромад олиш учун имкониятларни кенгайтириш режалаштирилган эди. Мамлакатда ҳозирги кунда янги учинчи йод ишлаб чиқарувчи (иккаласи ҳам Чилида жойлашган) йирик завод қуриш лойиҳаси амалга иширилмоқда.


Дунёда йод ишлаб чиқарувчи иккинчи мамлакат - Япониядир, унинг ишлаб чиқарилиши тузли кўллардаги газ конлари билан боғлиқ; 2011 йилдаги дастлабки ҳисоб-китобларга кўра, йод ишлаб чиқариш ўтган йилга нисбатан 1% ошди [25; 45-бет).
ООО «Информайн PECER» маълумотларига кўра, бугунги кунда 22 мамлакат йод ишлаб чиқаради, улардан қуйидаги мамлакатлар ва йод ишлаб чиқарувчи компаниялар рўйхати келтирилган:
Озарбайжон (Боку йод заводи, Ново-Нефтчала йод заводи, Озарбайжон йод савдо).
2. Белоруссия
3. Белгия (Белгияда ёд бирикмалари ишлаб чиқарувчилари InternationalBrachyrapySA (IBt) MDSNordionOmnichem).
4. Бразилия (Бразилияда ёд аралашмалари ишлаб чиқарувчилари Бразилияда йод истеъмолчилари).
5. Канада (Канадада йод аралашмалари ишлаб чиқарувчилари BGR Chemical Products Cabort Specialty Fluids (CSF), Caledon Labroratory Chemicals, Indukern Canada Incorporated, Melrose Chemicals Limited MDS Nordion).
6. Чили (Чили йод бирикмалари ишлаб чиқарувчилари: ACF Minera Limitada, Atakama Minerals, Chili Compania de Salitre y Yodo de Chile (Co-sayach), DSM Minera SA, Minera Cerro Iman, DCS Yumbes, SQM Ajay, SQM Chili SA, DSM Minera , Chili yod savdogarlari, Franmar Limitada Iodinex Chili Limitada).
7. Хитой Ganyu Hongyuan денгиз суви саноат компанияси Limited; Penglai Huaxiang енгил саноат; Qingdao Jiaonan ёрқин ой; денгиз саноат компанияси Limited; Qingdao; Laoshan Wanggezhuang кимё заводи Shandong Jiejing кимё саноат гуруҳи компанияси, Yantai Wuyang денгиз маҳсулотлари фабрикаси; Хитой йод импорти.
8. Франция Ajay Europe CPFI Nufarm Group Simafex.
9. Германия (BASF Pharma Metall Chemie Goerrig GmbH @ Company KG (MCG), Verck Lgaa Schering AG Solvay Fiour und Derivate GmbH Spezial Chemie Leuna GmbH @ Company KG Dr. Theodor Schuchardt & Co).
10. Ҳиндистон (Astro Chemical Industries (Astrochem) Caliber Group ICI, India Micron Laboratories, Salvi Chemical Industries Samrat Pharmachem Limited, Ҳиндистонда тузни йодлаш).
11. Индонезия (Индонезиядан йод бирикмаларини экспорт қилиш).
12. Италия (Bracco Group Uguifa).
13. Япония (Godo Shingen Sangyo Company Limited, Ise Chemical Industries Company Limited, Japan Energy Development Company Limited, Kanto Natural Gas Development Company Limited, (KNG) Nihon Tennen Gas Company Limited, Toho Earthtech Incorporated. Японидан йод экспорти. Японияда йод бирикмаларини ишлаб чиқарувчи - Daikin Industries Mitsui Chemicals, Tokyo Kasei Kogyo).
14. Мексика (Diafra SA de CV High Purity Mexico SA de CV Uguifa).
15. Нидерландия – Голланд йод бирикмалари савдоси;
16. Норвегия (Amersham Health Isopharma AS)
17. Россия (АО Йодобром ГУП «Троицкий йод заводи (ТЙЗ)». Россия йод маҳсулотлари лойиҳалари ООО «ГДК Астраханьгазпром», АО «Тоб-би» (Тобольск Бром - йод заводи) Россия йод савдоси).
18. Испания (Almirall Proddesfarma Laboratorios Argenil Uguifa).
19. Туркманистон ( «Туркмендокунхимия» давлат концерни, Балканабад (Небит-Дагский) йод заводи, Боядаг йод заводи, Хазар (Челекен) кимё заводи, «Сена-гацу (Senagatsu)» қўшма корхонаси).
20. Буюк Британия (Amersham Health Antec International Crystran Limited, DuPont Pharmaceuticals Company, Evans Vanodine Lansdowne Chemicals Plc Wiliam Bly).
21. АҚШ (IOCHEM Corporation North American Brine Chemicals NABC), Woodward Iodine Corporation (WIC), Ajay Chemicals Incorporated BASF, Andex Incorporated Bracco Diagnostics Camphor Technologies Corporation Deepwater Chemicals Corporation, Denorex Corporation Ecolab H&S Chemical Company, Geologuids IoGold Systems Iomate Corporation, M allinckrodt Chemical Corporation, Preserve International Purdue Pharma Sigma-Aldrich Company, Symbollon Pharmaceutical Syncor International Corporation, Troy Corporation West Agro).
§ 1.2. Йоднинг экологик объектларда тақсимланиши
Йод табиатда тақсимланиш бўйича дастлабки тадқиқотлар биринчи бўлиб академик В.И. Вернадский томонидан бажарилган бўлиб [27; . 380-б.], денгиз ва дарё сувлари, минераллар таркибидаги йод миқдори ўрганилган.
Академик А.E. Ферсманнинг экологик объектларда йод ва унинг бирикмаларининг тақсимланиши бўйича тадқиқот натижалари эълон қилинган. Тупроқларда, сувда, тирик организмларда катта миқдорда йод мавжуд. Академик А.E. Ферсман "Ёд ҳамма жойда мавжуд" деган фикрни келтирган [28; 399-б.].
Табиатдаги йоднинг тарқалиши ушбу элемент инсон, ҳайвонлар ва ўсимликлар ҳаётида катта рол ўйнашига боғлиқ равишда батафсил ўрганилган. Айниқса, йод танқислиги баъзи тоғли ва ботқоқли ҳудудлар аҳолиси орасида кузатилган оғир касаллик сабабли аниқланганидан кейин аниқ бўлди [26; 130-б.].
Йод асосий таркибий қисм бўлган минераллар табиатда жуда кам ва тарқоқ. Бундай минераллар алоҳида ёки аралаш кумуш ёки мис хлоридлар бўлиб, улар баъзи кумуш маъдан конларида жойлашган.
Бундан ташқари, Жанубий Америкадаги селитра конларида Са(IOз)2 лаутарит минерали топилган [29; 303-б.].
Йод – кам тарқалган элемент бўлиб, Вернадский маълумотларига кўра, ер қобиғидаги йод миқдори 1014-1013 тоннани ташкил этади (2-жадвал) [27; 380-б.]. Табиатда йод доимий айланиб турадиган моддадир [29; 303-б.] Бу жараён йодид ионининг ҳаво кислороди ёрдамида оксидланиб эркин йод ҳосил қилиши билан содир бўлади. Бу йод денгиз сувида турли шаклларда (I°, I-, I+, I5+) мавжудлигидан далолат беради ва бром фақат Вr- шаклида бўлади.
Денгиз сувида йод миқдори 0,01-0,07 мг / л ни ташкил қилади. Очиқ сув ҳавзаларининг сувида йод тўпланишига унинг ионлари сувда эриган кислород билан оксидланиш қобилиятига тўсқинлик қилади (шу билан бирга, элементар йод тезда буғланади).
Денгиз сувида йод тўпланмайди, йодни асосан организмлар ҳаётий фаоллиги туфайли ўзлаштиради.
2-жадвал

Download 2,75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish