O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi a. Qodiriy nomidagi



Download 394,28 Kb.
Pdf ko'rish
bet22/31
Sana22.06.2021
Hajmi394,28 Kb.
#73762
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   31
Bog'liq
sonning mano jihatdan turlari

taxmshshn  so‗zi  bn-lap  bprga  qo‗llanishi  mu.mkin:  Bu  maktabda  uch  oycha 

o‘qidim, xoyaos. (A. Q.) Dadam taxminan sirq kuncha ishga yaramay $ol~  da. 

(A. Q.) ...Natijada olti-etti kunlik shi sakkiz kunga no‘-zildi. (A. Q.) Oradan bir-

ikki xafta o‘tar-o‘tmas maktab butkul tarsab kgtdi. (A. Q.) 

Saiots  sonlardan  keyin  kelib,  vaqt  o‗lchovi  uchun  ishlatnla-digan  yil,  oy,  hafta, 



kun, 

sutka 

so‗zlari  turli  kelishik  af-fnkslarini  olib  kelishi,  shuningdek, 

ko‗makchilar  bilan  bir-ga  qo‗llannshi  mumkin:  Uch  kunda  shuncha  shini 

Adhamjonning  bir  o‘zi  bijariish  qiyin  edi.  O/asi  ikki  oyga  dam  olish  uchun 

ketgan  edi.  O‘n  besh  kundan  so‘ng  qaytib  kelibda.  Bir  hafta  ichida  aytilgan 

yupshirsh$ni bajarish kerak. 

Va^t  o‗lchovi  uchun  ishlatiladigan  yuqoridagi  so‗zlar  tartkb  sonlar  bilan  bkrga 

ham  ishlatiladi.  Tartib  sonlar  kun  so‗-zining  snnonnmi  —chislo  so‗zi  bilan  birga 

qo‗llanadi.  Leknn  chislo  so‗zi  hech  vaqt  sanots  son  bilan  birga  kelmaydi: 



Beshinchi  kun  —  beshinchi  chislo  (besh  chislo  deb  ishlatilmaydi).  1970  yil  biz 

uchun uiutilmas yil bo‘ldi.  

Yildagi  oylar  nomi,  haftadagi  kunlar  nomi  ham  ma‘lum  darajada  miqdor  tartibini 

ko‗rsata  oladi:  YAnvar  oyi  (1-oy)..  Sentyabr  oyi  (9-oy).  Juma  kuni  (5-kun). 

CHorshanba kuni (3 -kun) va hokazo. 

Bunday  birikmelarda  oy,  kun  so‗zlari  doim  III  shaxs  bir-likdagi  egalnk  affiksi 

bilan  birga  ishlatiladi. 

Vaqt  o‗lchoviii  bildiruvchi  so‗zlarning  ikkyanchi  gruppasipn  sutkaning 

bo‗laklarini  ifodalovchi  kecha.  kunduz,  soat,  daqiqa,  minut,  sekund  kabi  so‗zlar 

tashkil  qiladn.  Bu  so‗zlar  ham  bi-rinchi  gruppani  tashkil  qiluvchi  so‗zlar  kabi 

ko‗pincha  fe‘l  va  ravishga,  ba‘zan  otga  bog‗lanib,  vaqt  o‗lchovining  kichik  miqdo-

ripi  bildiradi:  Qirq  kecha-yu-qirq  kunduz  to‘y-tomosha  qilib...  («Ertak»dan.) 



Qalandarov soat bir yarimga stansiyaga mashina chiqarishni so‘rabdi. (A. Q.) 

Soat  so‗zi  sonni  ko‗rsatuvchi  so‗zdan  oldin  va  keyin  qo‗lla-ia  odadv.  Bu  so‗z 

sondan  oldin  kelsa,  qisqa,  lekin  anits  vat^G-ni  ifodalaydi.  CHog‗ishtiring:  Soat 



to‘rt  bo‘ldi  ~  To‘rt  "soat  bo‘ldi kutamiz yoki Soat uchda yig‘ilamiz — Uch soatda 

yig‘ila-miz.  Bunday  qo‗llanishlarda  soat  so‗zi  hech  qanday  formant  ol-maydi, 

kelishik  qo‗shimchalari  bevosita  songa  qo‗shiladi:  Rosa  soat  o‘n  birda  raislar 



kabinetga  taklif  silindi.  (L.  Q.)  Ka-nalning  ochilshi  marosimi  soat  to‘rtga 

belgilangan  edi.  (L.  Q.)  Soat  un  ikkidan  oshdi,  ammo  undan  darak  yo‘ts.  

(Mirm.)  

Ba‘zan  taxmshshy  qis^a  vaqtni  ko‗rsatnsh  uchun  son  va  ke-lishik  affiksi 

orasida  ko‗plik  qo‗shimchasi  ham  qo‗shilib  ke-ladi:    Soat to‘rtlarga rais mashana  


Download 394,28 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   31




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish