O’zbekiston respublikasi veterinariya va chorvachilikni rivojlantirish qo’mitasi samarqand veterinariya meditsinasi instituti veteriariya jarrohligi kafedrasi operativ xirurgiya va anesteziologiya fanidan

Jarrohlik asboblari
Jarrohlik asboblari qo’llanilishiga qarab besh guruhga bo’linadi.
1. To’qimalarni ajratadigan asboblar. Bularga quyidagilar kiradi: skalpellar - jarrohlik pichoqning qirra-kesuvchi dastasiga qaraganda 2-2,5 marotaba kalta. Ponasi kesuvchidan, uning teskari tomoni esa orqa – suyanchig’i. Kesuvchi qirraning shakliga qarab uchi o’tkir lekin kornli-to’g’ri, qaytarilgan va o’roqsimon skalpellari bor. Ko’z xirurgiyasi uchun ishlatiladigan skalpullarning tuzilishi shakllari turlicha, ularning qirra qismi dastasiga nisbatan 5-6 marotaba kichik – u tenotoma deb ataladi. U to’g’ri va qayrilgan shakllarda bo’lib, paylarni kesishga moslashtirilgan. Kesuvchi pona qismi dastasiga qaraganda 1,5-2 sm kalta, lekin skalpelning qirrasiga qaraganda ancha yo’g’on. Bu xirurgik pichoq toqay to’qimasini kechish uchun ishlatiladi. Amputasiya (kesish-qirqish) pichog’ining qirra ponasi dastasiga nisbatan (2-3 sm) uzonroq. Bu pichoqning qirra kesuvchi qismi bir va ikki tomonlama bo’ladi. Gerniotom – jarrohlik pichog’i, lekin kesuvchi qismi uncha uzun bo’lmasdan biroz ponasiga qarab qayrilgan.
Qaychilar ikki qirrali bo’lib, dastasi vint orqali bir-biriga tutashgan choqda u tezlik bilan ochiladi va yopiladi. Jarrohlik amaliyotida quyidagi qaychilar ishlatiladi: Kuperning qirrasi to’g’ri, uchi o’tkir va qirrasi uzining tekisligiga biroz qayrilgan. Rinterniki esa qirra qismi burchak ostida yon tomonga qayrilgan, kindik qaychini kesuvchi qismi yoysimon qayrilgan, ichak, ko’z, burun, xiqildoq, xalqum va boshqa a’zolar uchun belgilangan maxsus qaychilar ham bor.
Suyak to’qimasini kesish uchun yoysimon lekin tekis, simsimon gardishli jarrohlik arralar ishlatiladi. Iskanjalar quyidagilarga bo’linadi: to’g’ri, burchakli, tarnovli, ajratgichlar (raspator) to’g’ri, yarim aylanma, tovlangan, suyak ombirlar – jarrohlik shipsi Liston, Lyuer va Farkvassonlarni kesuvchi suyak ombiri, trepan, trefin – Parma, o’tkir qoshiq, kyuretki.
2. To’qimalarni ushlab turuvchi qisqichlar (ularning to’qimani ushlab turadigan qismining bir tomonida ikkita, ikkinchi tomonida esa bita o’tkir tishlari bor). Anatomik qisqichlarning to’qimani ushlab turuvchi qismi taram-taram mayda navlar orqali jixozlangan bo’lib, lekin tishsiz. Yaralarni ilgaki (kryuchki) tishli va yapaloq – Farabefaniki – uchsiz va uchi o’tkir avtomatlashgan. Zondlar uchi qayrilgan xili bor.