O’zbekiston respublikasi veterinariya va chorvachilikni rivojlantirish qo’mitasi samarqand veterinariya meditsinasi instituti veteriariya jarrohligi kafedrasi operativ xirurgiya va anesteziologiya fanidan

Qo’y va echkilarga narkoz qullash
Quy va echkilarga kupincha 40% li spirtning suvdagi eritmasi 1kg tirik vaznga 1 – 1,5ml miqdorda og’iz orqali ichiriladi. Ayrim xollarda buyinturuq vena qon tomiri orqali 30-33% li alkogoli eritma 1kg tirik vazinga 0,5ml miqdorda yuboriladi.
Gedonal narkozi – 0,9% li fiziologik eritmada tayorlangan 0,75%li gedonal eritmasidan buyinturuq venasi orqali avvaliga 400-500 ml, 15-20 daqiqadan so’ng Yana 30-50ml miqdorda yuboriladi.


Chuchqalarda narkoz qullash
Narkoz maskasiga narkotik dori vositalaridan efir, xloroform yoki ASE(1-qism alkogol,2-qism xloroform, 3-qism efir) eritmalarini tomchi xolatida bug’ga aylantirib nafas yo’llari orqali yuborilib chuchqalar xushidan ketkaziladi.
S.G.Isayev usuli – buyicha 15% li xloralgidratni 40-45% li glyukoza eritmasiga qushib 1kg tirik vaznga 1ml miqdorda quloqning vena qon tomiriga yuboriladi.
Yakov usuli- chuchqa oshqozoniga, ung yoki chap tomondan och biqinning o’rtasidan ignani sanchib, qorin bushlig’iga 1kg tirik vaznga 2 ml miqdorda 2% li pentotal eritmasi yuboriladi.


Otlarda narkoz qo’llash
Otlarda narkoz chaqirish maqsadida kuproq xloralgidrat eritmasi qullaniladi. Bu eritmani qullashda uning meyori bulib, masalan og’iz orqali 100kg tirik vaznga 9-12gr.miqdorda tayorlangan eritma ichiriladi. Tug’ri ichakdan 100kg tirik vaznga 8-10gr miqdordagi eritma yuboriladi. Buyinturuq venasi orqali 100kg tirik vaznga 6-8 gr miqdorda eritma, hayvon narkoz xolatiga uchraguncha yuboriladi. Narkozni qullashdan oldin otlar 12-18 soat och qoldiriladi, eritma og’iz orqali ichirilsa bu eritmani 2-3litr suvga aralashtirib ichiriladi. Siydik pufagi bushatiladi. Agarda xloralgidrat tug’ri ichakdan yuborisa unda dori vositasini un-kepak yoki un-kraxmal qaynatmaatalasiga qo’shib yuboriladi.


Itlarda narkoz o’tkazish
Itlar 12-18 soat och qoldirilib, 1kg tirik vazinga 1ml miqdorda 1% morfin eritmasini teri ostiga yuboriladi. 15 daqiqadan so’ng Operatsiya stolida fiksasiya qilingan it narkoz maskasi orqali efir yoki xloroform eritmasi tomizgich yordamida tomizilib nafas olish yo’lariga yuborib bexush qilinadi.
Kombinasiyali narkoz- bir necha xil dori vositasini, har xil usullar bilan organizmga yuborishga aytiladi. Masalan,1kg tirik vaznga 1 ml miqdorda 1% li morfin eritmasi teri ostiga yuboriladi. ASE eritmasi ingalyasiya usulida narkoz maskasi yordamida tomchilatib nafas yo’llariga yuboriladi.
Tug’ri ichak orqali xloralgidrat narkozi- teri ostiga 1%limorfin eritmasidan 1kg tirik vaznga 1ml miqdorda teri ostiga yuborib, 15-20 daqiqadan so’ng 10%li xloralgidrat eritmasini qaynatma un-kraxmal atalasiga qushib, sprinsovka yordamida to’g’ri ichakka yuboriladi.
Mashg’ulot № 8