O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni Saqlash Vazirligi Toshkent Tibbiyot Akademiyasi Tibbiy-pedagogika fakulteti 3-sonli ichki kasalliklar kafedrasi

TESTLAR.

Bitta to‘g‘ri javobli testlar

1. Erta postrezeksiondemping-sindrom uchun xos emas:

a) ovqatdan so‘ng taxikardiya

b) ovqatdan so‘ng xolsizlik

v) ozish

g) ovqatdan so‘ng tremor

d) ovqatdan so‘ng epigastral soxada og‘riqlar
2. Postrezeksiondemping-sindromning erta belgilari kuzatiladi

a) ovqatdan so‘ng 60 daqiqa o‘tgach

b) ovqatdan so‘ng 5-20 daqiqa o‘tgach

v) ovqatdan so‘ng 3 soat o‘tgach

g) ovqatdan so‘ng 120 daqiqa o‘tgach

d) ovqatdan so‘ng 5 soat o‘tgach

3. 16 kun avval oshqozonning teshilgan yarasi bo‘yicha operatsiya qilingan bemorda fibril isitma, o‘ng yonbosh soxasida og‘riqlar paydo bo‘ldi. Fizikal ko‘rikda o‘pkada patologilar aniqlanmadi. Rentgenologik ko‘rikda – diafragmaning o‘ng gumbazi yuqoriga ko‘tarilgan. Ushbu xolatda quyidagicha taxmin qilish mumkin.

a) pnevmoniya

b) o‘pka arteriyasi emboliyasi

v) diafragma osti abssessi

g) bronx drenaj funksiyasining buzilishi

d) o‘ng o‘pka atelektazi.

4. Postxolesistitektomichesk sindrom sabablari bo‘lib xisoblanmaydi:

a) umumiy o‘t yo‘lida toshlar xosil bo‘lishi

b) o‘t yo‘lining «unitilgan» toshlari

v) stenozlovchi duodenal papillit

g) operatsiyagacha aniqlanmagan surunkali pankreatit

d) o‘t yo‘llari diskeniziyasi

5. O‘t-tosh kasalligi bo‘yicha xolesistektomiyadan so‘ng “yorug‘lik davri” o‘tgach paydo bo‘lishi mumkin bo‘lgan sariqlikning sababi bo‘lib xisoblanmaydi:

a) Jilber sindromi

b) stenozlovchi duodenal papillit

v) umumiy o‘t yo‘lining chandiqli torayishi

g) umumiy o‘t yo‘lida yangidan paydo bo‘lgan tosh

d) oshqozon osti bezi boshchasining raki

6. 30 yoshli bemorda perforativ yara bo‘yicha Bilrot I usulida oshqozonning 2/3 qismi rezeksiya qilindi.

Oqibatda ko‘p miqdorda ovqat istebmolidan so‘ng 30-40 daqiqa o‘tgach bemorda yurak urib ketishi, bosh aylanishi, profuz terlash, ortostatik gipotoniya kelib chiqdi. Bemordagi bo‘lish extimoli yuqori bo‘lgan kasallik:

a) o‘tkir pankreatit

b) o‘tkir xolesistit

v) Jilbera sindromi

g) Zollinger – Ellison sindromi

d) demping-sindrom
7. Postxolesistitektomik sindrom sabablari bo‘lib xisoblanmaydi :

a) umumiy o‘t yo‘lida toshlar paydo bo‘lishi

b) o‘t yo‘lining «unutilgan» toshlari

v) stenozlovchi duodenal papillit

g) operatsiyagacha aniqlanmagan surunkali pankreatit

d) o‘t yo‘llari diskeniziyasi .

8.Ikkita va undan ortiq to‘g‘ri javobli testlar

Demping-sindromda maqsadga muvofiq:

a) qattiq ovqat istemol qilish

b) faqat suyuq ovqat istemol qilish

v) hazm bo‘lishi nisbatan qiyin ovqatlar istemol qilish

g) yara kasalligining avjlanish davrida qo‘llaniladigan medikamentoz terapiya

d) tez-tez kam-kamdan ovqatlanish

ye) achchiq va yog‘li ovqatlarni istemol qilish

Murakkab testlar.

9. 38 yoshli bemor, vazni 87 kg. Anamnezidan xolesistektomiya o‘tkazgan. UAShga epigastral soxadagi, orqaga uzatiluvchi og‘riqlarga, ko‘nil aynishi, qayt qilish, tez-tez ich ketishiga shikoyat qilib keldi.

1.Taxminiy tashxis

a) NYaK

b) 12-b.i. yara kasalligi

v) gipoatsid gastrit

g) surunkali pankreatit

d) surunkali xolesistit

2. Qiyosiy tashxislash uchun laborator instrumental tekshirish usullari:

a) irrigoskopiya

b) duodenal saqlamani tekshirish

v) EFGDS

g) najas taxlili

d) qorin bo‘shlig‘i azolari UTT va qonda amilaza miqdorini aniqlash

3. Tavsiya yatilgan dori vositalari:

a) sulfosalazopiridazin, antibiotiklar

b) antifermentn preparatlar

v) NYaQV

g) N2gistamin blokatorlari

d) parxez.

Baxolash mezonlari

Maksimal ball 20-19	18-17 ball	16-15 ball	14-13 ball	12 ball
alo	yaxshi	qoniqarli	qoniqarsiz	yomon
100%-86%	85%-73%	70-56%	53%-46%	43% va kamroq

4.2.2.Grafik organayzer «baliq skeleti».
«Baliq skeleti» sxemasining maqsadi muammolar doirasini tUTTb chiqish va ularni xal qilishga urinib ko‘rishdan iborat va u tizimli, analitik va ijodiy fikrlashni rivojlantiradi.

Sxemaning kechishi: talabalar sxemani tuzish qoidasi bilan tanishadilar. Individual yoki juftlikda yuqoridagi suyaklarga muammo oldi xolatni, pastki suyaklarga shu muammo borligini tasdiqlovchi faktlarni yozib chiqishadi.

Kichik guruxchalarga birlashib, sxemalarini taqqoslashadi va to‘ldirishadi.

Keyin natijalar namoyish qilinadi. To‘ldirilgan sxemaning namoyishi muammo oldi xolatlarning o‘zaro bog‘liqliligini va ularning umumiy xarakterini ko‘rishga imkon beradi.

noaniq o‘xshash latent kasallik

klinika simptomlar kechishi simulyatsiyasi

dispepsiya

diagnostika

----------------------------------------------------------------------------------------------------

Laboratoriya bemor apparatura iqtisodiy

yetishmovchiligi o‘z vaqtida yetishmovchilik kamchiliklar

kelmadi

Vrach v rach vrach vrach

past bilimli etiborsiz xalatsiz o‘z ustida ishlamaydi


Dispepsiya

Diagnostika

----------------------------------------------------------------------------------------------------

Hamshira hamshira hamshira

xalatsiz bilimsiz o‘zboshimcha
Baxolash mezonlari

Maksimal ball 20-19	18-17 ball	16-15 ball	14-13 ball	12 ball
alo	yaxshi	qoniqarli	qoniqarsiz	yomon
100%-86%	85%-73%	70-56%	53%-46%	43% va kamroq

4.3. Amaliy qism

Ushbu mavzuni o‘tish davomida UASh egallashi kerak bo‘lgan ko‘nikmalar ro‘yxati

1. Dispepsiyasi bo‘lgan bemorlarni ko‘rikdan o‘tkazish.

2. Dispepsiya xolatlaridagi laborator-instrumental tekshiruv natijalarini interpritatsiya qilish.

Dispepsiya

Gastritlar, duodenit, yara kasalligi, o‘t yo‘llari diskineziyasi, xolesistit, postxolesistektomik sindrom, operatsiya qilingan meda kasalliklari

№ bosqich	Ko‘rsatkichlar taxlili	Bajarilmadi	To‘liq bajarildi
	Bemor ko‘rigi
	Umumiy qon taxlili	0	50
	Diastaza fermentlari
	Oshqozon shirasining taxlili
	EGDFS
	Oshqozon-ichak trakti rentgeni
	Jigar, o‘t pufagi, oshqozon osti bezi UTTsi
	Infeksionist konsultatsiyasi
	Xirurg konsultatsiyasi
	Qiyosiy tashxislash	0	20
	Tashxisni shakllantirish	0	10
	UASh taktikasi	0	10
	Profilaktik tadbirlar	0	10
JAMI		0	100

Baxolash mezonlari

Maksimal ball 20-19	18-17 ball	16-15 ball	14-13 ball	12 ball
alo	yaxshi	qoniqarli	qoniqarsiz	yomon
100%-86%	85%-73%	70-56%	53%-46%	43% va kamroq

5. Mashg‘ulot, ko‘nikmalar va bilimlarni nazorat qilish shakllari

• 
  Og‘zaki
  
• 
  Yozma
  
• 
  Vaziyatli masalalarni yechish
  
• 
  Asosiy amaliy ko‘nikmalarni ko‘rsatib berish
  

5.1. Talabalarning bilim va amaliy ko‘nikmalarini baxolash mezonlari.

№	Baxo	alo	yaxshi	qoniqarli	qoniqarsiz	yomon
	O‘zlashtirish %larda	100%-86%	85%-71%	70-55%	54%-37%	36% va past
1	Nazariy qism	20-17,2 ball	17-14,2 ball	14-11 ball	10,8-7,4 ball	7,2 ball
2	Vaziyatli masalalar	50-43 ball	42,5- 35,5 ball	35- 27,5 ball	27-18,5 ball	18 ball
3	Test	15-12,9ball	12,7-10,6 ball	10,5-8,25 ball	8,1-5,5 ball	5,4 ball
4	Amaliy qism	15-12,9 ball	12,75-10,6 ball	10,5-8,25 ball	8,1-5,5-ball	5,4 ball

6. Joriy nazoratning baxolash mezonlari

Baxo darajalari	Reyting ballar	Talaba faoliyatiga tavsif
	20	Amaliy mashg‘ulotda bo‘lganlik bali. Bilimning umuman yo‘qligi va amaliy ko‘nikmalarni bajara olmaslik. Talaba darsga mutlaqo tayyor emas.
Qoniqarsiz	20 - 54,9	Talaba qoniqarsiz javob beradi. Talaba quyidagi tayanch bilim va ko‘nikmalardan birini ham egallamagan : «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari» xaqida tushunchaga ega emas; «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari»da dispepsiyaning kelib chiqish sababini bilmaydi «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari»ning etiologiyasini bilmaydi. «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari»ning asosiy klinik belgilarini ayta olmaydi «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari»ning asosiy tekshirish usullarini aytib bera olmaydi «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari»da qo‘llaniladigan dori guruxlarini bilmaydi «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari» bilan bemorlardan ambulator sharoitda ratsional anamnez yig‘a olmaydi ambulator qabulda «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari» bilan bemorlarni axvolini obektiv baxolay olmaydi «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari» bilan bemorlarda qiysiy tashxislash o‘tkaza olmaydi «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari» bilan og‘rigan bemorlar qanday toifa xizmatiga muxtojliklarini bilmaydi.
Talabalarning birlamchi bilim va ko‘nikmalarga ega ekanliklari
Qoniqarli 55-70,9%	55-60,9	Past darajadagi qoniqarli javob. Talaba asosiy bilim va ko‘nikmalarni egallashga urinadi (quyida keltirilgan), ammo javob berishda yoki ko‘nikmalarni bajarishda jiddiy xatolarga yo‘l qo‘yadi.
	61-65,9	O‘rta darajadagi qoniqarli javob. Talaba asosiy bilim va ko‘nikmalarni egallagan (quyida keltirilgan), ammo javob berishda yoki ko‘nikmalarni bajarishda xatolarga yo‘l qo‘yadi.(bazi nuqsonlar bo‘lishi mumkin).
	66-70,9	Yuqori darajadagi qoniqarli javob. Talaba asosiy bilim va ko‘nikmalarni to‘liq egallagan: «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari» xaqida tushunchaga ega; «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari»da dispepsiyaning kelib chiqish sabablarini biladi; «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari»ning etiologiyasini biladi. «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari»ning asosiy klinik belgilarini ayta oladi; «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari»ning asosiy tekshirish usullarini aytib bera oladi; «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari»da qo‘llaniladigan dori guruxlarini biladi; «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari» bilan bemorlardan ambulator sharoitda ratsional anamnez oladi; ambulator qabulda «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari» bilan bemorlarni axvolini obektiv baxolay oladi; «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari» bilan bemorlarda qiysiy tashxislash o‘tkaza oladi; «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari» bilan og‘rigan bemorlar qanday toifa xizmatiga muxtojliklarini biladi.
Yuqori darajadagi bilim
Yaxshi 71-85,9%	71-75,9	Talaba asosiy bilim va ko‘nikmalarni to‘liq egallagan ( «66-70,9»punktlarda ko‘rsatilgan) + quyidagi bilim va ko‘nikmalarni egallagan: «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari» etiologiyasi va rivojlanish patogenezini biladi. «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari» tashxisini qo‘yish uchun zarur bo‘lgan tashxis usullarini biladi «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari»ning asosiy davo standartlarini biladi «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari»ni davolashda qo‘llaniladigan dori vositalarining tasir mexanizmini biladi. «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari» bo‘lgan bemorga ratsional medikamentoz va nomedikamentoz davo tartibini tUTTb bera oladi)
	76-80	Talaba asosiy bilim va ko‘nikmalarni to‘liq egallagan (yuqorida ko‘rsatilgan) + «71-75,9» punktlarda ko‘rsatilgan bilimlar, hamda quyidagi bilim va ko‘nikmalarni egallagan: «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari» etiologiyasi va rivojlanish patogenezini biladi. «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari»ning uchlamchi profilaktika mezonlarini biladi.
	81-85,9	Talaba asosiy bilim va ko‘nikmalarni to‘liq egallagan (yuqorida ko‘rsatilgan) + «71-75,9» va «76-80» punktlarda ko‘rsatilgan bilimlar, hamda quyidagi bilim va ko‘nikmalarni egallagan: «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari» bilan kasallangan bemorlarni QVP va OP sharoitida olib borish, kuzatish va monitoringni asosiy mezonlarini aytib bera oladi. Shaxslararo muloqot ko‘nikmalarini qo‘llagan xolda medikamentoz va nomedikamentoz davolash masalalari bo‘yicha konsultatsiya o‘tkaza oladi. «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari» bilan kasallangan bemorlarni QVP va OP sharoitida dispanserizatsiya va reabilitatsiya qilish mezonlarini biladi.
Alo 86-100%	86-90	Talaba asosiy bilim va ko‘nikmalarni to‘liq egallagan (yuqorida ko‘rsatilgan) + «81-85,9» punktlarda ko‘rsatilgan bilimlar, hamda quyidagi bilim va ko‘nikmalarni egallagan: «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari» bilan bemorlarni davolash tamoyillarini biladi «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari»da qo‘llaniladigan dori vositalariga ko‘rsatma va qarshi ko‘rsatmalarni biladi Internet malumotlari asosida dispepsiya xaqida asosli malumotlarni bera oladi.
	91-95	Talaba asosiy bilim va ko‘nikmalarni to‘liq egallagan (yuqorida ko‘rsatilgan) + «86-90» punktlarda ko‘rsatilgan bilimlar, hamda quyidagi bilim va ko‘nikmalarni egallagan:
	96-100	Talaba asosiy bilim va ko‘nikmalarni to‘liq egallagan (yuqorida ko‘rsatilgan) + «91-95» punktlarda ko‘rsatilgan bilimlar, hamda quyidagi bilim va ko‘nikmalarni egallagan: Qo‘shimcha adabiyotlar asosida ilmiy malumotlarni berdi (internet va maqolalar) Qayta operatsiya uchun ko‘rsatma va qarshi ko‘rsatmalarni biladi Bemorni tor mutaxassisga va ixtisoslashgan (xirurgik) bo‘limga yuborish uchun ko‘rsatmalarni biladi. «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari»da qanday qilib laborator-diagnostika usullari qo‘llanilishini va ularni interpritatsiyasini aytib bera oladi. Mojet na angliyskom yazыke sprosit jalobы, sobrat anamnez i korotko rasskazat o zabolevanii bolnomu s «postxolesistektomik sindrom» va «operatsiya qilingan meda kasalliklari» bo‘lgan bemorlardan ingiliz tilida shikoyatlarni va kasallik anamnezini so‘ray va qisqacha qilib kasallik xaqida malumot bera oladi. Pedagogik maxoratni egallagan – pedagogik texnologiyalarni qo‘llagan xolatda mavzuni tushunarli yorita oladi.

Eslatma: Tayanch bilim va ko‘nikmalar – bemor uchun “xavfsizlikni” taminlovchi minimal bilimlardir.

7. Nazorat savollari.

1. Postxolesistektomik sindrom, operatsiya qilingan meda kasalliklari etiologiyasi.

2. Postxolesistektomik sindrom, operatsiya qilingan meda kasalliklari klinikasi.

3. Postxolesistektomik sindrom, operatsiya qilingan meda kasalliklari diagnostikasi.

4. Postxolesistektomik sindrom, operatsiya qilingan meda kasalliklarini qiyosiy tashxisoti.

5. Postxolesistektomik sindrom, operatsiya qilingan meda kasalliklarini dispanser va ambulator kuzatuvi.

8. Adabiyotlar ro‘yxati:
Asosiy

• 
  Ichki kasalliklar, Sharapov U.F. T: Ibn Sino, 2003
  
• 
  Ichki kasalliklar, Bobojanov S. T: Yangi asr avlod, 2008
  
• 
  Vnutrennie bolezni, tom 2 Muxin N.A. M.:GEOTAR - Media, 2009
  
• 
  Textbook of Internal Medicine Editor-in-Chief William N. Kelley 1997
  

Qo‘shimcha

• 
  Umumiy amaliyot vrachlar uchun ma’ruzalar tuplami , Gadaev A.G., T., 2012
  
• 
  Obщaya vrachebnaya praktika, Pod red.F.G.Nazirova, A.G.Gadaeva. M.: GEOTAR-Media, 2009.
  
• 
  Spravochnik vracha obщey praktiki. Dj.Myorta. M.: Praktika, 1998.
  
• 
  Sbornik prakticheskix navыkov dlya vrachey obщey praktiki. Gadaev A., Axmedov X.S. T., 2010.
  
• 
  Umumiy amaliyot vrachlar uchun amaliy kunikmalar tuplami Gadaev A.G., Axmedov X.S., 2010. T.
  
• 
  Terapevticheskiy spravochnik Vashingtonskogo Pod red. M.Vudli M.: Praktika, 2000.
  
• 
  Umumiy amaliyot shifokori uchun kullanma F.G.Nazirov, A.G.Gadaev taxr. M.: GEOTAR-Media, 2007.
  
• 
  Diagnostika bolezney vnutrennix organov. Okorokov A.N. 2005.
  
• 
  Lechenie bolezney vnutrennix organov. Okorokov A.N.2005.
  
• 
  Differensialnыy diagnoz vnutrennix bolezney. Vinogradov A.V. M.: Meditsinskoe informatsionnoe agenstvo, 2009.
  
• 
  Vnutrennie bolezni: uchebnik.- v 2-x t. (2 t.) Pod red. Martыnova i dr. M.: GEOTAR - Media, 2005:
  

Internet manbalar:

http://www.lib.uiowa.edu/hardin/md/index.html,http://dir.rusmedserv.c,http://www.medlinks.ru/,http://www.kosmix.com/,http://www.medpoisk.ru/,http://www.tripdatabase.com/,h ttp://www.klinrek.ru/cgi-bin/mbook,http://www.intute.ac.uk/medicine/

http://elibrary.ru http://www.freebooks4doctors.com/ http://www.medscape.com/ http://www.meducation.net/ http://www.thecochranelibrary.com

Tibbiy saytlar:

Med.-site.narod.ru

www.medlook.ru

www.medbok.ru
Qorindagi og‘riq bo‘lgan bemorlar muammosini hal etishga o‘qitishda talabalardan talab etiladigan bilimlar, ko‘nikmalar va malakalar
Maqsad: Talabalarni qorindagi og‘riq bo‘lgan bemorlarni muammosini sindromal xal etishga, hamda ularni UASh kvalifikatsion xarakteristikasi bo‘yicha sog‘liqni saqlashni birinchi bo‘g‘inida olib borish mezonlariga o‘rgatish.
O‘qitishning asosiy vazifalari:

• 
  Talabalarni qorindagi og‘riq bilan bog‘liq bo‘lgan muammolarni xal etishga o‘rgatish.
  
• 
  Talabalarni qorindagi og‘riq bilan bog‘liq bo‘lgan muammolarni tashxislashga o‘rgatish.
  
• 
  Talabalarni qorindagi og‘riq bilan kechuvchi kasalliklarni saralab olishga o‘rgatish.
  
• 
  Qorindagi og‘riq bo‘lgan bemorlarning muammosini xal etish uchun zarur bo‘lgan bilim, ko‘nikma va malakalarni rivojlantirish (so‘rab-surishtirish, muammolarni aniqlash, umumiy ko‘rik, xamda laborator-instrumental tekshiruv usullarini asosli xolda belgilash).
  
• 
  Talabalarni olib borish taktikasini to‘g‘ri tanlashga o‘rgatish.
  
• 
  Talabalarni asosli xolda QVP va OP sharoitida davolash-profilaktika va kuzatuv tadbirlarini o‘tkazishga o‘rgatish.
  

1.2. Bemorlardagi ushbu muammoni muxokama qilishda talaba bilimini baxolash uchun asosiy mezonlar qilib quyidagilar xisoblanishi kerak:

• 
  Bemor xayot sifatiga tasir etuvchi asosiy muammoni ajrata bilish.
  
• 
  Ratsional anamnez uchun yordamchi savollar bera olish.
  
• 
  Xavf omillarini topa olish
  
• 
  Ushbu muammoga sabab bo‘la oluvchi kasalliklar yoki xolatlarni bilish.
  
• 
  Asosli xolda fizikal tekshiruvni o‘tkaza olish.
  
• 
  QVP yoki OP sharoitida laborator-instrumental tekshiruv usullarini to‘g‘ri belgilay olish.
  
• 
  QVP yoki OP dan tashqaridagi qo‘shimcha tekshiruv usullarini to‘g‘ri belgilay olish
  
• 
  Olingan malumotlar asosida ushbu muammoning asosiy sababini (tashxis) topa olish.
  
• 
  UASh kvalifikatsion xarakteristikasi asosida olib borish taktikasini tuza olish.
  
• 
  Nomedikamentoz davo choralarini tayinlay olish.
  
• 
  Isbotlangan tibbiyot asosida medikamentoz davoni belgilay olish.
  
• 
  Sog‘liqni saqlashni birinchi bo‘g‘inidagi profilaktik tadbirlarni bilish.
  
• 
  Bemorlarni QVP yoki OP sharoitida dispanserizatsiyasi va reabilitatsiyasini belgilay olish.
  

Talaba qorinda og‘riq bo‘lgan bemorlar muammosini xal etishda bilishi shart:

№	Bilimlar ro‘yxati	Asosiy bilimlar
1	Qorinda og‘riq bilan kechuvchi kasalliklar ro‘yxati	Talaba kamida 10 ta eng ko‘p uchraydigan kasallikni bilishi kerak.
2	Qorinda og‘riq bilan kechuvchi xayotga xavf soluvchi kasalliklar ro‘yxati	Talaba kamida 5 ta kasallikni bilishi kerak.
3	QVP yoki OP sharoitida davolanuvchi xolatlar ro‘yxati (1-toifa)	UASh kvalifikatsion xarakteristikasiga muvofiq
4	Tor mutaxassis maslaxatini yoki gospitalizatsiyani talab etuvchi xolatlar ro‘yxati (2-toifa)	UASh kvalifikatsion xarakteristikasiga muvofiq
5	QVP yoki OP sharoitida qo‘llanilishi kerak bo‘lgan tekshiruvlar ro‘yxati (3.1-toifa)	UASh kvalifikatsion xarakteristikasiga muvofiq
6	QVP yoki OP dan tashqarida qo‘llanilishi kerak bo‘lgan tekshiruvlar ro‘yxati (3.2-toifa)	UASh kvalifikatsion xarakteristikasiga muvofiq
7	Qorinda og‘riq bilan kechuvchi kasalliklarning asosiy belgilari (kriteriylar)	Talaba har bir kasallikning xos belgilarini, xamda ularning diagnostik mezonlarini bilishi kerak.
8	Og‘riq xarakteri va lokalizatsiyasi	Talaba qorin bo‘shlig‘i azolari kasalliklaridagi og‘riqlarning lokalizatsiyasini bilishi kerak.
9	O‘tkir qorin belgilari	Talaba simptomlarni sanab berishi kerak.
10	Ichki azolarning zararlanish simptomlari	Talaba yurak, o‘pkalar, jigar, taloq, oshqozon, 12 b.i., ichak va jigarlarning zararlanish belgilarini bilishi kerak.
11	Laborator-instrumental tekshiruvlar ko‘rsatkichlari	Talaba bilishi krak: - normal ko‘rsatkichlar, xamda ularning patologiyadagi o‘zgarishlarini.
12	Davolash taktikasi	Talaba davolash usullari va tamoillarini bilishi kerak (jumladan nomedikamentoz).
13	Birlamchi, ikkilamchi, uchlamchi profilaktika mezonlari	Talaba birlamchi, ikkilamchi, uchlamchi profilaktikalardagi asosiy tadbirlarni bilishi kerak.
14	Qorinda og‘riq bilan kechuvchi kasalliklarning QVP yoki OP sharoitidagi dispanserizatsiya va reabilitatsiyasining mezonlari (4-toifa)	Dispanserizatsii va reabilitatsiyaning asosiy tadbirlarini bilishi kerak.

Talaba qorinda og‘riq bo‘lgan bemorlar muammosini xal etishda bajara olishi shart:

№	Ko‘nikmalar ro‘yxati	Asosiy bilimlar
1	Bemor va uning qarindoshlarini so‘rab-surishtirish	Talaba taxminiy tashxisni aniqlashtirishga ko‘maklashuvchi aniq savollar bera olishi kerak. Talaba bemor shikoyatlarini maqsadga yo‘naltirilgan xolda yig‘a va baxolay olishi kerak. Talaba kasallik anamnezini tahlil qila olishi kerak: kasallik boshlanishini, birinchi simptomlarini, ularning sabablarini va rivojlanish dinamikasini. Talaba xayot anamnezini tahlil qila olishi kerak: xavf omillarini aniqlash, ota onasi va yaqin qarindoshlarini sog‘liqlarini.
2	Xavf omillarini aniqlash	Talaba bemorni so‘rab surishtirish va obektiv qarashlarga asoslanib boshqariluvchi va boshqarib bo‘lmaydigan xavf omillarini aniqlay olishi kerak.
3	Tana massa indeksini xisoblash	Talaba belgilarni aniqlay olishi kerak: - vazn yetishmovchiligi - vazn ortiqchaligi.
4	Umumiy ko‘rik	Talaba aniqlay olishi kerak: - jigar kaftlari, -ginekomastiya, - kaxeksiya.
5	Teri xolatini baxolash	Talaba o‘zgarishlarni aniqlay olishi kerak: -oqarish - ikteriklik, -toshmalar borligi - zichlashish - telangioektaziyalar.
6	Og‘iz bo‘shlig‘i ko‘rigi	Talaba til xolatini baxolay olishi kerak
7	Nafas azolarining palpatsiya, perkussiya va auskultatsiyasini o‘tkazish.	Talaba baxolay olishi kerak: - ko‘krak qafasi ekskursiyasini - ovoz dirillashini - o‘pka tovushi o‘zgarishlarini va ularni baxolash - nafas tiplarini - shovqin va xirillashlar mavjudligini
8	Yurak qon tomir tizimining palpatsiya, perkussiya va auskultatsiyasini o‘tkazish..	Talaba o‘zgarishlarni aniqlay olishi kerak: - yurak bo‘limlari gipertrofiyasini Talaba baxolay olishi kerak: - yurak tonlarini; - yurak shovqinlari bo‘lgan xollarda ularning tarqalish markazlarini va yurak faoliyati fazalariga aloqasini aniqlash (sistolik yoki diastolik shovqinlar); - funksional va organik shovqinlarni farqlay bilish. - perikard ishqalanish shovqini
9	Qorinning umumiy ko‘rigi	Talaba quyidagilar mavjudligini aniqlay olishi kerak: -assit -meteorizm -tomir yulduzchalari - venoz kollaterallar - shikastlanish va gematomalar
10	Qorinning yuzaki palpatsiyasini o‘tkazish	Talaba bajara olishi kerak: - og‘riqli nuqtalarni aniqlash - qorin devorida mushaklar tarangligi borligini aniqlash - azolar kattalashganligini va o‘smasimon xosilalar borligini aniqlash. - Щetkina-Blyumberg sinamasini o‘tkazish
11	Qorinning chuqur palpatsiyasini o‘tkazish	Talaba bajara olishi kerak: - qorin bo‘shlig‘idagi aniqlangan azolar xolatini baxolash
12	Jigar perkussiyasini o‘tkazish	Talaba bajara olishi kerak: - Kurlov bo‘yicha jigar chegaralarini aniqlash
13	Jigar va o‘t qopini palpatsiyasini o‘tkazish	Talaba bajara olishi kerak: - jigar va o‘t qopining xususiyatlarini baxolash.
14	Buyraklar palpatsiya va perkussiyasini o‘tkazish.	Talaba bajara olishi kerak: - bel soxasini tukillatish sinamasini o‘tkazish - buyraklar xususiyatlarini palpator baxolash
15	Anorektal tekshiruv o‘tkazish.	Talaba qadamli tarzda anorektal tekshiruvni bajara olishi kerak.
16	Ginekologik tekshiruv o‘tkazish.	Talaba qadamli tarzda ginekologik tekshiruvni bajara olishi kerak.
17	Klinik, instrumental va bioximik taxlillarni baxolash	Talaba o‘zgarishlarni farqlay olishi kerak: - normaga nisbatan oshgan yoki kamayganligini.
18	EKG olish va uni baxolash	Talaba qadamli tarzda EKGni ola bilishi kerak. Talaba EKG natijalarini baxolay olishi kerak
19	Qorinda og‘riq bilan kechuvchi kasalliklar bilan qiyosiy tashxislash.	Talaba kasallikning xos xususiyatlariga asoslanib boshqalaridan ajrata olishi kerak (anamnez, ob’ektiv ko‘rik va laborator-instrumental tekshiruvlar)
20	Nomedikamentoz tavsiyalar berish	Talaba bajara olishi kerak: - bemorlarni o‘z-o‘zini nazorat qilishga o‘rgatish - parxez bo‘yicha ko‘rsatmalar berish - sog‘lom turmush tarzi bo‘yicha maslaxatlar berish
21	Qorinda og‘riq bilan kechuvchi kasalliklarni davolashda dori vositalarini ratsionl qo‘llash.	Talaba samarasi isbotlangan dori vositalarini tanlay olishi kerak. Preparatni tanlaganda talaba quyidagilarni baxolay olishi kerak: - samaradorlik - xavfsizlik - qulaylik - arzonlik.
22	Bemorlarni monitoring qilish va kuzatish.	Talaba QVP yoki OP sharoitida monitoring o‘tkaza va bemor axvolini nazorat qilishni bilishi kerak.

Amaliy mashg‘ulot № 4

Mavzu: «Qorinda og‘riq. Epi-, mezo- va gipogastral sohalarda og‘riq bilan kechadigan kasalliklarni qiyosiy tashhisi. UASh taktikasi. KVP sharoitida davolash, dispenser kuzatish, nazorat kilish va reabilitatsiya asoslari. Profilaktika asoslari. Mavzuni ukitish asoslari.»
O‘qitish texnologiyasi

O‘qitish vaqti: 6,4 soat
O‘quv mashg‘ulotining strukturasi		1.O‘quv tematik kabinet. 2.UASh kabinet . 3.O‘quv qo‘llanmalari, fantomlar, mulyajlar, tarqatma material, test va vaziyatli masalalar to‘plami. Televizor, video apparatura, multimedia
O‘quv mashg‘ulotlari maqsadi: Ichak funksional kasalliklarida vaktida tashhis kuyishga va qiyosiy tashhisiga, davolash taktikasining optimal variantlarini tanlashga UAShni o‘rgatish. “Umumiy amaliyot shifokorining kvalifikatsion xarakteriktikasi”bo‘yicha ko‘rib chiqilgan talablar,sog‘liqni saqlashni birlamchi zvenosida bemorlarni olib borish sharoitlarini va klinik kechishining ahamiyati.
Pedagogik vazifalar: 1.“Qorinda og‘riq”sindromi bilan kechuvchi ichak funksional kasalliklar tashhisi savollarini kurib chikish. 2. Kolitlar tashhisi savollarini kurib chikish. 3. Ichak funksional kasalliklarda korinda og‘riq bor bemorlarni kursatish. 4. “Qorinda og‘riq”sindromi bilan kechuvchi ichak funksional kasalliklar klinik-laborator-instrumental tekshirish ma’lumotlarini muxokama kilish. 5. “Qorinda og‘riq”sindromi bilan kechuvchi ichak funksional kasalliklar qiyosiy tashhislash. 6. “Umumiy amaliyot shifokorining kvalifikatsion xarakteriktikasi”bo‘yicha UASh taktikasini muxokama kilish. 7. Davolash asoslarini muxokama kilish. 8. KVP va OP sharoitida bemorlarni olib borish, kuzatish va monitoring asoslarini muxokama kilish. 9. Ichak funksional kasalliklarda birlamchi, ikkilamchi va uchlamchi profilaktika asoslarini muxokama kilish.	O‘qitish jarayoni natijalari: UASh bilishi kerak: 1.Ichak funksional kasalliklarda korinda og‘riq kelib chiqishining sabablari va mexanizmlari. 2. Ichak funksional kasalliklarda korinda og‘riq klinik kechishi. 3. Ichak funksional kasalliklarda korinda og‘riq tashhisi. 4. Ichak funksional kasalliklarda korinda og‘riq qiyosiy tashhisi. 5. Ichak funksional kasalliklarni davolash asoslari(medikamentoz va nomedikamentoz). 6. KVP va OP sharoitida ichak funksional kasalliklari bilan kasal bemorlarni olib borish, kuzatish va monitoring asoslarini muxokama kilish. 7. Ichak funksional kasalliklarda birlamchi, ikkilamchi va uchlamchi profilaktika asoslari. UASh kilishi kerak: 1.Ichak funksional kasalliklarda korinda og‘riq tashhisida shikoyat va anamnez ma’lumotlarini tahlil qilish. 2. Ichak funksional kasalliklarda korinda og‘riq laborator instrumental va klinikasi bo‘yicha tashhislash va qiyosiy tashhislash. 3. Ichak funksional buzilishida samarasi isbotlangan medikamentoz vositalarini to‘g‘ri tanlash. 4. Nomedikamentoz davolash usullari xakida maslaxat berish. 5. KVP va OP sharoitida monitoring utkazish.
O‘qitish usullari	« Akliy xujum» usuli; grafik organayzer- Venna diagrammasi, namoyish, videoko‘ruv, muhokama, suhbat, testlarni ,vaziyatlarni masalalarni yechish
O‘qish jarayonini tashkillashtirish shakllari	Yakka tartibda ishlash, guruhlarda ishlash, jamoa, auditoriya, auditoriyadan tashqari.
O‘qitish vositalari	Tarqatma o‘quv materiallari viziual materiallar, videofilmlar, mulyajlar, grafik organayzer, tibbiyot varaqalari komplekti , jadvallar, stendlar.
Qayta bog‘lanish vositalari va imkoniyatlari	Blis-so‘rov, testlashtirish, prezentatsiya o‘quv vazifalarini bajarish natijalari ,tibbiyot varaqalarini to‘ldirish ,”mutaxassislik so‘rovi”amaliy ko‘nikmalarini bajarish

Mashg‘ulotning texnologik xaritasi

№	Amaliy mashg‘ulot bosqichlari	Mashg‘ulot shakllari O‘tkazish joyi	Mashg‘ulot davomiyligi 225
1	Kirish qismi(mavzu bilan tanishish)		10
2	Yangi pedagogik texnologiya qo‘llagan holda amaliy mashg‘ulotlar mavzularini muhokama qilish(“Akliy xujum”metodi) shuningdek demonstratsion materiallar (tibbiyot kartalari komplektlari , jadvallar, plakatlar, rentgenogrammalar), natijaviy darajalarni aniqlash.	So‘rov,muhokama O‘quv xonalari,UASh kabinetlari.	40
3	Muhokama xulosasi.		10
4	Amaliyot bosqichini bajarish uchun vazifani aniqlash- mutaxassislik so‘rovi. Tibbiyot varaqalarini to‘ldirishda berilgan vazifalarni bajarish uchun tushuntirish va tavsiyalar.	Muhokama UASh xonasi	20
5	O‘qituvchi kuzatuvi ostida amaliy qismni olib borish.	Mutaxassis.So‘rov,Tibbiyot varaqalarini to‘ldirish va bemorlar bilan suhbat, vaziyatli masalalar. Bemorlarni poliklinikada qabul qilish va uydagi ko‘rik.	20
6	Bemorlarni tekshiruv taxlilsi- shikoyatlar, ko‘zdan kechirish,bemorlar palpatsiya, perkussiya, auskultatsiyasi, UQT,USA va bioximicheskie analiz tekshiruvi va tashhis qo‘yish.	Kasallik tarixlari, Vaziyatli masalalarning laborator ma’lumotlari.	25
7	Talabalarni nazariy,amaliy bilimlarini muhokama qilish,materialni mustahkamlash,bilimlarni baholash darajalarini aniqlash.	Oraliq nazorat, testlar, muhokama, amaliy ko‘nikmalar. Poliklinika o‘quv xonasi.	75
8	Amaliy mashg‘ulot mavzusi bo‘yicha xulosa chiqarish,100 balli sistema asosida baholarni e’lon qilish.Keyingi mashg‘ulot uy vazifasi.(nazorat savollari).	Mustaqil ish bo‘yicha savollar va ma’lumot berish. Poliklinika o‘quv xonasi.	25

2. Motivatsiya.

Epi-, mezo va gipogastral sohalarda og‘riq bilan kechadigan ichak funksional va yalliglanish kasalliklari bilan ogir kupchilik bemorlar birinchi tibbiy yordam izlab UAShga murojat kilishadi. Ushbu vaziyatda UASh kuchi tugri tashxis kuyishga karatiladi ShVP(KVP) sharoitida tibbiy yordam berish uchun yoki maxsus statsionarga yullanmaga. Shu va boshka vaziyatlar ushbu mavzu UASh tayyorlash dasturiga kiritilishiga asos buldilar.

3.Fanlararo va fan ichida bog‘liqlik

Ushbu mavzuni berishda talabalarda anatomiya, fiziologiya, bioximiya, patologik fiziologiya, patologik anatomiya, mikrobiologiya, terapiya, pediatriya, klinik farmakalogiya fanlaridan bilimlari tiklanadi. Dars davomida uzlashtirilgan bilimlar UASh - ichki kasalliklar va boshka klinik fanlar utayotganda foydalaniladi.

4. Darsning mazmuni.

4.1. NAZARIY KISMI

Ushbu mavzuni kurib chikishda keyngi aspektlarni ta’kidlab utish lozim: eng kup uchraydigan oshkozon-ichak trakti funksional kasalliklardan oshkozon ta’sirlanish sindromi, aerofagiya, oddiy ich kotishi, yugon ichak ta’sirlanish sindromi va ut yullari diskineziyasini ajratish mumkin.

Odatiy ich kotish – uzok vakt davom etuvchi ichak bushamokligini buzilishi (2 kunda 1 martadan kam, najas xajmi 100grdan kam, ichak tulik bushashi xisi yuk), organik kasalliklar bilan boglanmagan. Oddiy ich kotishi xamma ichak kasalliklardan 10-12% tashkil etadi.

Najas kupincha yugon ichakni chap yarimida tuxtab koladi (sigma, restum). Kupincha tugri ichak ampulasidagi ichak peristaltikasini kuchaytiruvchi refleks bUTTlgan. Ich kotishi rivojlanishiga kup faktorlar olib keladi, kupincha psixogen faktorlar. Bular kuprok nevrozli bemorlada depressiv xolatda, miya kon tomirlari aterosklerozida, siklotimiyada kuzatiladi.

Korinni paypaslaganda ogriksiz, kattik ba’zida notekis (najas) sigmasimon ichak aniklanadi. Rektoromanoskopiya va rentgenografiya funksional ich kotishda xech kanday uzgarishlar aniklamaydi. Tashxis uchun ich kotishi kuchaymasdan uzok vakt kechishi, bemorning yaxshi umumiy axvoli, parxez va professional anamnezi katta axamiyatga ega.

Davosi kuydagilardan iborat nevrotik xolatlarni bartaraf kilmok, mexnat tuzumini tartibga solmok, ratsional parxez va ich suradigan dori yozib bermok, defekatsiya akti refleksini kuchaytiradigan – 1 stakan sovuk suvni och koringa ichish, barakali nonushta, defekatsiya aktida kulay xolat ( «burgut xolati»), uz UTTni ishontirish, tarkibida pektin bor ozik ovkatlar.

Yugon ichak ta’sirlanishi (birlamchi yugon ichak diskineziyasi) – doimiy yoki uzgaruvchan yugon ichak vazifasi buzilishi (kupincha motorli), organik kasalliklar sabab bulmagan va ogrik, normal ich kelishi buzilishi, bazida shillik gipersekresiyasi bilan xarakterlanadi.

Kasallikni etiologik asosi nevroz, erkaklarda kuprok depressiya, ipoxondriya, psixasteniya, ayollarda - isterik reaksiyalar, fobiyalar, paranoid xolatlar, giperreaktivlik. Barcha bemorlarda vegetativ nerv sistemasi distoniyasi kuzatiladi.

Klinikada oldingi planga ichak shikoyatlari chikadi, birinchidan ogrik va ich kelishi buzilishi, xamda ichakda shillik ishlab chikarilishi kuchayshi. Ogrik sindromi kuchi korini pastida bosim xisidan kolikaga uxshash kattik ogrikgacha buladi, davomiyligi bir necha mindan bir necha kungacha, vakti-vakti bilan ogrik kuchayadi. Ogrik korinni pastki kvadrantida paydo buladi, ba’zan butun ichakda, belda, kukrak kafasni chap yarimiga, shu bilan baravar korinni kuldirashi, shishib ketishi kuzatiladi. Kam xollarda ichak kolikasini buyrak, jigar kolikalari bilan adashtiradilar, yoki 12 barmok ichak yara kasalligi bilan boglaydilar. Ogrik kupincha stress xolatlardan yoki anik ovkat iste’mol kilgandan keyn paydo buladi. Ich kelishi buzilishida kupincha ich ketishi kuzatiladi, kam xollarda ich kelishi ich ketishi bilan almashib turadi.

Sigmasimon ichak ta’sirlanishi va spazm sababli rektoromanoskopiya i irrigoskopiya kilish kiynlashgan.

Yakuniy tashxis organik kasalliklarni, ichak disbakteriozini, allergik enterokolitni inkor kilgandan sung kuyilishi mumkin.

Davosi nevrozlarni bartaraf kilishga va oldini olishga asoslanadi, parxez najas uzgarishi xarakteriga karab: kabziyatda – kletchatkaga boy ovkat, diareyada – tez xazm buladigan ovkat, uglevod va kletchatka iste’mol kilishni chegaralash.

«Akliy Xujum» nomli ish uyinini o‘tkazish uslubi

"Akliy xujum" usuli.

Usulni asosiy koidalari:

- fikrlash kobiliyatini shakllantirishini tuxtatib kuyadigan tanbex va kamchiliklarni aytmaslik;

- O‘ziga xos sifatli goyalarni shakllantirishni ragbatlantirish;

- turli takliflarni yechish;

- goyalarni kombinatsiyalash, ularni rivojlantirish;

- kiska javoblar, argumentatsiyasiz;

- guruxni ikki guruxga bulish; fikr beruvchilar va fikrni rivojlantirish;
Ushbu uyin O‘zining fikrini nuktai nazarini shakllantirishga, optimal yechim xosil kilishga karatilgan.

Xar bir talabaga 1 savoldan beriladi.

1. Oshkozon va ichak funksional kasalliklarini aytib bering.

2. Qorinda og‘riq sindromi bilan kechuvchi kukrak kafasi kasalliklarini aytib bering.

3. Qorinda og‘riq bilan kechuvchi xazm kilish bilan boglanmagan kasalliklarni aytib bering.

4. Yugon ichak ta’sirlanish sindromi tushunchasi.

Javoblar:

1. Oshkozon ta’sirlanish sindromi, aerofagiya, oddiy ich kotishi, yugon ichak ta’sirlanish sindromi va ut yullari diskineziyasi.

2. Miokard infarkti, perikardit, krupoz pnevmoniya, plevrit.

3. Abdominal epilepsiya, revmatizm, malyariya, porfiriya, davriy kasallik, nazoratsiz antikoagulyantlar iste’mol kilish, tugunchali periartereit.

4. Yugon ichak ta’sirlanishi (birlamchi yugon ichak diskineziyasi) – doimiy yoki uzgaruvchan yugon ichak vazifasi buzilishi (kupincha motorli), organik kasalliklar sabab bulmagan va ogrik, normal ich kelishi buzilishi, bazida shillik gipersekresiyasi bilan xarakterlanadi.

№	Baxo	A’lo	yaxshi	o‘rta	qoniqarsiz	Yomon
	Uzlashtirish %-da	100%-86%	85%-71%	70-55%	54%-37%	36% va undan kam
1	Nazariy kism	20-17,2 Ball	17-14,2 ball	14-11 ball	10,8-7,4 ball	7,2 ball

4.2 TAXLILIY KISMI

Vaziyatli masalalar:

1) Bemor 32 yosh ayol UASh kabuliga korinning yukori kismida kuchli xuruj kiladigan urab oluvchi xarakterli ogrikka shikoyat kilib keldi. Ogrik yogli ovkat iste’mol kilish bilan boglangan, tez-tez kay kiladi va noanik najas. Anamnezdan: bemor ovkatni kupincha xolodilnikdan yeydi. Ob’ektiv kurikda: Ogrik Shoffar soxasida va Derjander nuktasida aniklanadi. Bemor kam ovkatlanadi. Najas buzilishi kuzatiladi diareya kabziyat bilan almashib turadi.

1. 
   Yukorida yozilgan simptomlar bilan kechadigan 4 kasalliklarni aytib bering;
   
2. 
   Sizni taxminiy tashxisingiz;
   

3. Tashxis kuyish uchun zarur bulgan tekshirishlar va kanday uzgarishlarni kurishni taxmin kilyapsiz;

4. UASh taktikasi va davolash.

Javoblar:

№	Javob	Ball
1	Pankreatit, yara kasalligi, xolesistit, gastrit.	20
2	Utkir pankreatit	30
3	Kon diastazaga, kand. AST,ALT, bilirubin, peshobda diastaza, oshkozonosti bezi UTT. Diastaza mikdori kutarilishi konda 32 YeD, peshobda -64 YeD	25
4	Jarroxlik bulimiga tezkor gospitalizatsiya kilish.	25

2) Bemor 41 yosh, yoshligida plevrit va perikardit bilan ogirlashgan sildan davolangan. Sungi 6 oy davomida kuruk yutal, terlash, tana xarorati 37,7gacha kutarilishi, ishtaxasi pasayshi, ozib ketganligi, ung tomonida kovurga yoydan pastda ogrik va ogirlik, umumiy xolsizlik bezovta kiladi. Shuning uchun UAShga murojat kildi. Ob’ektiv kurikda: teri-uzgarishsiz, ikterik skleralar, lunjida sianoz, akrotsianoz, yuzi shishgan. Buyin venalari burtib chikkan, gepatoyugulyar fenomeni ijobiy. Upkada vezikulyar nafas olish. Yurak chegaralari: ung tarafda tush suyagining ung kirrasida, chap tarafda urta umrov chizgidan 2sm ichkarida, yukorida chap taraflama III kovurga orasida. Tonlar bugik, diastola boshidagi kushimcha ton xisobiga uch a’zoli ritm. Paradoksal puls -1 dak-da 100 ta, ritmik. AB 100/70 mm sim.ust. Assit sababli korin kattalashgan. Jigar +5-6 sm ogrik bor, talok +2 sm. Oyok shishmagan.

1. Sizni tulik taxminiy tashxisingiz -30 ball.

2. Tashxisni aniklash uchun kanday tekshirishlar zarur-20 ball.

3. Gepatoyugulyar fenomen kanday aniklanadi-20 ball.

4. Bu xolatni asosiy simptomokompleksi bulgan Bek uchligini sanab bering-20 ball.

5. Bemorni olib borish taktikasi-10 ball.

__________________________________________________________________

3) Bemor, 52 yosh, UAShga kungil aynishi, vakti-vakti bilan kayt kilish, diareya kuniga 10-15 marta (najas suyuk, unitaz yuzasidan kiyin ketadi), epigastral soxada urab oluvchi ogrik shikoyatlari bilan kelgan. Anamnezidan: kup yillar davomida alkogolizm, vakti-vakti bilan oshkozon osti soxasida belga beruvchi ogrik bezovta kiladi. Ob’ektiv kurikda: bemor juda kam ovkatlanadi,teri kurik joylarida shuralash, ogiz burchaklarida bichilish. Yurak: tonlar bugik, ritmik. Puls 1 dak-da 85 ta. AB–120/70 mm sim.ust. Upkada vezikulyar nafas olish. Korin yumshok, epigastral soxada va ung tomonda kuvirga yoyi pastida ogrikli. Jigar + 1 sm, talok kattalashmagan.Chap tomonda Frenikusa simptomi ijobiy.

1. Yukorida yozilgan shikoyatlar va simptomlar bilan kechadigan 5 kasalliklarni sanab bering-15 ball.

2. Taxminiy tashxis -30 ball.

3. Informativ tekshirish usullari -15 ball.

4. Bemorning najasida kanday uzgarishlar kuzatiladi-20 ball.

5. UASh taktikasi va davolash -20 ball.
4)Bemor P.,44 yosh, kechkurun teri kichishiga, ung tarafda kovurgalar osti da ogrik, kul oyok bugimlarda ogrik, umumiy xolsizlik, menstrual davr buzilishiga shikoyat kilib keldi. Anamnezidan: OIK bilan ogrigan, surunkali pielonefritdan tez-tez antibiotik bilan davolangan. Vakti-vakti bilan alkogol iste’mol kilgan. Ob’ektiv kurikda: bemor kam ovkatlanadi, tana xarorati 38,4⁰S. Teri yashil sargish rangda, orkasida kichish izlari. Yurak tonlari bugik, ritmik, puls 1 dak-da 88 ta. Assit sababli korin kattalashgan, ung tomonda kuvirga yoyi pastida ogrikli. Kurlovcha jigar 12-18-8 sm. Talok kuvirga yoyi chekkasidan 2 sm turtib chikkan. KUT: Nv 92 g/l, eritrotsit 3,0x 10¹²/l, Leykotsit 8,7x10⁹/l, EChT 35 mm/soat. Konda umumiy oksil – 60 g/l, umumiy bilirubin 42,7 mkmol/l, boglangan 26,0, boglanmagan-16,7 mkmol/l, xolesterin- 9,4 mmol/l, ishkoriy fosfataza V. Dolgov buyicha 205 Yed/l.

1. Yukorida yozilgan simptomlar bilan kechadigan 5 kasalliklarni sanab bering -20 ball.

2. Sizni taxminiy tashxisingiz -30 ballov.

3. Xolestazda bemorda erta boskichlarda kanday fermentlar kupayadi -20 ball.

4. UASh taktikasi -10 ball.

5. Davolash negizlari-20 ball.

5) Erkak 42 yosh UAShga epigastral soxada kuchli ogrik, kungil aynishi, zarda kaynashi shikoyatlari bilan murojaat kildi. Ogrik ovkat yegandan 20-30 dak-dan keyn paydo buladi, lokal xarakterga ega. Anamnezidan: utgan baxorda shunday ogriklar paydo bulgan. Bemor davolanmagan, 1 oydan keyin ogriklar uz-UTTdan utib ketdi. Ob’ektiv kurikda: korinni paypaslaganda epigastral soxada kuchli ogrik paydo buldi. Kabziyat.

1. 
   Yukorida yozilgan simptomlar bilan kechadigan 4 kasalliklarni aytib bering;
   
2. 
   Sizni taxminiy tashxisingiz;
   
3. 
   Tashxisni aniklash uchun kanday kushimcha tekshirishlar zarur;
   
4. 
   Bunday kasallikda kanday asoratlar kuzatilishi mumkin;
   

Konservativ davolashni anik sxema va asoslarini aytib bering
6) Bemor K.da 54 yosh, epigastral soxasida tusatdan kuchli ogrik paydo buldi, kungil aynishi, kayt kilish, meteorizm, xavo yetishmaslik xisi, xolsizlik. Anamnezida 6 yil davomida YuIK va GK va sur. gastrit. Yurak soxasida ogrik paydo bulganda nitrosorbid, AB kutarilganda adelfan uyda noregulyar ichgan. Axvolini ogirlashishini emotsional zurikish va polov iste’mol kilish bilan boglaydi. Ob’ektiv kurikda: Upkalarda vezikulyar nafas. NOS -24 ta 1. min.da. Yurak tonlari bugik, ES xisobiga aritmik, ChSS 96 ta 1. minda. AB 165/90 mm.sim. ust.ga teng. Korin yumshok, epigastral soxada va ung tomonda kuvirga yoyi pastida ogrikli. Jigar va talok paypaslanmaydi.UKT: leykotsitlar 17,4x10⁹, EChT -10 mm/soat, AST -0,6, LDG- 2,4 mmol/l, SRB +.

1. Yukorida yozilgan simptomlar bilan kechadigan 5 kasalliklarni sanab bering -15 ball;

2. Sizni tulik taxminiy tashxisingiz -25 ball;

3. Tashxis aniklash uchun asosiy laborator uzgarishlar (kuchayish vakti)-25 ball;

4. UASh taktikasi- 10 ball;

5. Gospitalizatsiyadan oldingi boskichda ogrik sindromini bartaraf kilish-25 ball.

__________________________________________________________________

7) Bemor 24 let, shikoyatlari epigastral soxasida ogrik, bugimlarda ogrik, vakti-vakti bilan tana xarorati oshishi, yutal, kungil aynishi, kayt kilish, kurish pasayishi, tana kichishi, soch tukilishi. 2 yildan buyon kasal.

Ob’ektiv kurikda: umimiy axvoli urta ogir. Ter iva shillik kavatlari okargan. Yuzida va dekolte soxasida eritematoz toshmalar. Kuyosh nuridan kavarchik paydo buladi. Upkada: ung pastki soxasida tumtok tovush, auskultatsiyada: vezikulyar nafas susayishi, yakkalangan nam xirillashlar. Yurakda: chegaralari chap tarafga 1,5 sm kengaygan. Ps 90 ta 1. min. AB 110/60 mm sim. ust. Yarali stomatit. Korin yumshok, epigastral soxada ogrikli. Jigar +4 sm.

Kon taxlili: Nv-60 g/l, er-2,5 x10¹²/l, leyk.-4 x10⁹/l EChT-38 mm/soat. Konda mochevina-10 mmol/l; kreatinin-0,8 mmol/l. UST: zichligi-1012, oksil-2,65%, er-10-12/1, yakka, donador, gialin silindrlar.

1. Yukorida yozilgan simptomlar bilan kechadigan 5 kasalliklarni sanab bering -15 ball.

2. Sizni taxminiy tashxisingiz -30 ballov.

3. Shikastlanish kanday xarakterlanadi.
8) Bemor G. 39 yosh UAShga epigastral soxada doimiy tumtok ogrik, ogirlik xissi, oshkozon tulish xissi, kekirganda aynigan tuxum xid kelishi, kungil aynishi, bir kun oldin yegan ovkatini kayt kilish, xolsizlik va boldir mushaklari titrash shikoyatlari bilan murojaat kildi. Anamnezidan 15 yil davomida yara kasalligi bilan ogrigan. Ob’ektiv kurikda: bemor kam ovkatlanadi, teri okargan, uzgarishsiz. Yurakda: tonlari bugik, ritmik. Puls 100 ta 1 min-da. AB 110/70 mm.sim.st. Upkada vezikulyar nafas. Til kul rang karash bilan koplangan. Korin yukori soxada kattalashgan, paypaslaganda ogrikli, chaykalish shovkini. Jigar va talok kattalashmagan. Kabziyat.

1. Yukorida yozilgan simptomlar bilan kechadigan 4 kasalliklarni va 2 asoratlarni sanab bering;

2. Taxminiy tashxis;

3. Informativ tekshirish usullari;

4. UASh taktikasi;

9) 33 yosh bemor UAShga ovkat yeyish bilan boglik bulmagan kindik atrofidagi kuchli ogriklar bilan murojaat kildi. Anamnezidan: bemor shifokor tavsiyasi bilan varfarin tabletkalar va geparin maz olgan. Ob’ektiv kurikda: bemor okargan, milki va burnining tez-tez konashi kuzatiladi. Korin palpatsiyasida kindik atrofi soxasida biroz ogrikli, korin mushaklari taranglashmagan. Konda PTI - 50 %.

1. 
   Yukorida yozilgan simptomlar bilan kechadigan 3 kasalliklarni sanab bering;
   
2. 
   Sizni taxminiy tashxisingiz;
   
3. 
   Tashxisni aniklash uchun kanday kushimcha tekshirishlar zarur va kaysi muxim axamiyatga ega;
   
4. 
   UASh taktikasi va davolash gospitalizatsiyadan oldingi boskichda ( nomedikamentoz va medikamentoz davolash usullari dorilar nomi, dozы va kabul kilish yullari bilan).
   

10) Bemor R. 44 yosh, UAShga ovkat yegandan sung darrov epigastral soxada ogirlik va shish xissi, ishtaxa pasayishi, umumiy xolsizlik, kabziyat va diareya almashib turishi bilan murojaat kildi. 15 yil avval oshkozon kasalligi bilan davolangan. Axvolini ogirlashishi 1 xafta kuzatildi. Zararli odatlari yuk. Ob’ektiv kurikda: umumiy axvoli urta, yaxshi ovkatlanadi, teri uzgarishsiz. Periferik limfatik tugunchalar kattalashmagan. Yurak – tonlar urta anilikda, ritmik. Puls 70 ta 1 min-da. AB 120/70 mm.sim.st. Til nam, ok karash bilan koplangan, surgichlar tekkislangan. Korin uzgarishsiz, nafas olishda aktiv ishtirok etadi, paypaslaganda yumshok, oshkozon osti soxasi ozrok ogrikli. Jigar kovurga yoyi kirrasida. Fraksion usul bilan oshkozon suyukligi taxlili: umumiy kislotaligi – 10 tit.yed., erkin xlorid kislota – abs, boglangan xlorid kislota - 5 tit.yed.

1. Yukorida yozilgan shikoyatlar va simptomlar bilan kechadigan 4 kasalliklarni sanab bering;

2. Taxminiy tashxis;

3. Informativ tekshirish usullari;

4. UASh taktikasi, bemorni olib borishni anik yozing (nomedikamentoz va medikamentoz).

11) 73 yosh erkak UASh kabulida yutal va ogir narsa kutargan paytda kuchayadigan korinda ogrikka shikoyat kildi. Anamnezidan: gastroenterologik kasalliklar bilan ogrimagan, ishtaxasi yaxshi. 10 kun avval uz shaxrida kornidan travma olgan. Ob’ektiv kurikda: yoshiga yarasha uzgarishlar aniklandi, boshini oldinga egganda korinda kuchli ogrik aniklandi. Paypaslaganda travma soxasida ogrik paydo buladi, korin mushaklari taranglashmagan.

1. 
   Yukorida yozilgan simptomlar bilan kechadigan 3 kasalliklarni sanab bering;
   
2. 
   Sizni taxminiy tashxisingiz;
   
3. 
   Tashxisni aniklash uchun kanday kushimcha tekshirishlar zarur;
   
4. 
   UASh taktikasi va davolash.
   

__________________________________________________________________