O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni Saqlash Vazirligi Toshkent Tibbiyot Akademiyasi Tibbiy-pedagogika fakulteti 3-sonli ichki kasalliklar kafedrasi

Eslatma: Bilimlar va kunikmalar asosiy darajasi – bemorlar «xavfsizlik» negizi ta’minlovchi bilimlar minimumi.

7. NAZORAT UChUN SAVOLLAR

1. 
   Ichak funksional kasalliklari etiologiyasi.
   
2. 
   Ichak funksional kasalliklari klinikasi.
   
3. 
   Qorinda og‘riq sindromi bilan kechuvchi ichak funksional kasalliklar tashhisi.
   
4. 
   Korindagi og‘riqlar qiyosiy tashhisi.
   
5. 
   Kolitlar etiologiyasi.
   
6. 
   Kolitlar klinikasi.
   
7. 
   Kolitlar tashxisi.
   
8. 
   Kolitlar qiyosiy tashhisi.
   

8. ADABIETLAR:

Asosiy adabiyotlar

• 
  Ichki kasalliklar, Sharapov U.F. T: Ibn Sino, 2003
  
• 
  Ichki kasalliklar, Bobojanov S. T: Yangi asr avlod, 2008
  
• 
  Vnutrennie bolezni, tom 2 Muxin N.A. M.:GEOTAR - Media, 2009
  
• 
  Textbook of Internal Medicine Editor-in-Chief William N. Kelley 1997
  

Qo‘shimcha adabiyotlar

• 
  Umumiy amaliyot vrachlar uchun ma’ruzalar tuplami , Gadaev A.G., T., 2012
  
• 
  Obщaya vrachebnaya praktika, Pod red.F.G.Nazirova, A.G.Gadaeva. M.: GEOTAR-Media, 2009.
  
• 
  Sbornik prakticheskix navыkov dlya vrachey obщey praktiki. Gadaev A., Axmedov X.S. T., 2010.
  
• 
  Umumiy amaliyot vrachlar uchun amaliy kunikmalar tuplami Gadaev A.G., Axmedov X.S., 2010. T.
  
• 
  Terapevticheskiy spravochnik Vashingtonskogo Pod red. M.Vudli M.: Praktika, 2000.
  
• 
  Umumiy amaliyot shifokori uchun kullanma F.G.Nazirov, A.G.Gadaev taxr. M.: GEOTAR-Media, 2007.
  
• 
  Lechenie bolezney vnutrennix organov. Okorokov A.N.2005.
  
• 
  Differensialnыy diagnoz vnutrennix bolezney. Vinogradov A.V. M.: Meditsinskoe informatsionnoe agenstvo, 2009.
  
• 
  Vnutrennie bolezni: uchebnik.- v 2-x t. (2 t.) Pod red. Martыnova i dr. M.: GEOTAR - Media, 2005:
  

Internet resurslar:

http://www.lib.uiowa.edu/hardin/md/index.html,http://dir.rusmedserv.c,http://www.medlinks.ru/,

http://www.thecochranelibrary.com

Meditsinskie saytы:

Med.-site.narod.ru

www.medicum.ru

www.medtext.ru

www.medkniga.ru

Amaliy mashg‘ulot № 5

Mavzu: ”Qorinda og‘riq. Surunkali xolesistit va surunkali pankreatit qiyosiy tashhisi. UASh taktikasi. Bemorni tor mutaxassisga yuborish yoki statsionar sharoitida davolashga ko‘rsatma. QVP va OP sharoitida bemorlarni davolash, dispanser kuzatuv va reabilitatsiya tamoillari. Profilaktika tamoillari. Mavzu o‘qitish tamoillari”.

O‘qitish texnologiyasi.

O‘quv soati: 6,4 soat
O‘quv mashg‘ulotlari tarkibiy tUTTlmasi		O‘quv tematik xona. UASh xonasi O‘quv qo‘llanmalari, fantom, mulyajlar, tarqatma materiallar, vaziyatli masalalar va testlar to‘plami. Televizor, video apparatura, multimediya.
O‘kuv mashg‘ulotlarining maqsadi: Sog‘liqni saqlashni birlamchi zvenosida surunkali xolesistit va pankreatitni davolash taktikasining optimal darajasini tanlash, qiyosiy tashhis o‘tkazishni “Umumiy amaliyot shifokorining kvalifikatsion xarakteriktikasi” talablari bo‘yicha bemorlarni olib borishga UAShni o‘rgatish.
Pedagogik vazifalar: Surunkali xolitsistit va pankreatit tashhisi savollarini ko‘rib chiqish. Surunkali xolitsistit va pankreatiti bor bemorlarni namoyish etish. Surunkali xolitsistit va pankreatitda laborator instrumental, klinik ma’lumotlarni muhokama qilish. Surunkali xolitsistit va pankreatitning qiyosiy tashhisini o‘tkazish UASh kvalifikatsion xarakteriktikasi bo‘yicha bemorlarni olib borish savollarini muxokama qilish. Davolash prinsiplarini muxokama qilish (nomedikamentoz va medikamentoz) QVP va OP sharoitida bemorlarni olib borish va monitoringi prinsiplarini muxokama qilish. Ushbu kasalliklarni birlamchi, ikkilamchi va uchlamchi profilaktikasini muxokama qilish	O‘qitish jarayoni natijalari: Talaba bilishi shart: Surunkali xolitsistit va pankreatit kelib chiqish sabablari va mexanizmi Surunkali xolitsistit va pankreatit klinik ko‘rinishlari Surunkali xolitsistit va pankreatit tashxisi Surunkali xolitsistit va pankreatit qiyosiy tashxisi UASh taktikasi Davolash prinsiplari (nomedikamentoz va medikamentoz) QVP va OP sharoitida bemorlarni olib borish va monitoringi prinsiplarini Ushbu kasalliklarni birlamchi, ikkilamchi va uchlamchi profilaktikasini muxokama qilish UASh qila olishi kerak: Surunkali xolitsistit va pankreatitni tashxislashda shikoyat va anamnezni taxlil qilish Surunkali xolitsistit va pankreatitni klinikasi va laborator-instrumental tekshiruvlarga asoslanib tashxislash Samarasi isbotlangan dorilar tanlash Nomedikamentoz davolash usullari bo‘yicha maslaxat berish. QVP va OP sharoitida monitoring o‘tkazish
O‘qitish metodlari	Aqliy xujum; grafik organayzer – ven diagrammasi, namoyish qilish, videoko‘rik, baxs, suxbat, test va vaziyatli masalalar yechish
O‘qish jarayonini tashkillashtirish shakllari	Yakka tartibda ishlash, guruhlarda ishlash, jamoa, auditoriya, auditoriyadan tashqari.
O‘qitish vositalari	Tarqatma o‘quv materiallari viziual materiallar, videofilmlar, mulyajlar, grafik organayzer, tibbiyot varaqalari komplekti, jadvallar, stendlar.
Qayta bog‘lanish vositalari va imkoniyatlari	Blis-so‘rov, testlashtirish, prezentatsiya o‘quv vazifalarini bajarish natijalari, tibbiyot varaqalarini to‘ldirish, ”mutaxassislik so‘rovi”amaliy ko‘nikmalarini bajarish.

Mashg‘ulotning texnologik xaritasi

№	Amaliy mashg‘ulot bosqichlari	Mashg‘ulot shakllari O‘tkazish joyi	Mashg‘ulot davomiyligi 225
1	Kirish qismi(mavzu bilan tanishish)		10
2	Yangi pedagogik texnologiya qo‘llagan holda amaliy mashg‘ulotlar mavzularini muhokama qilish (“Galereya bo‘ylab sayoxat”uslubidan foydalanib) shuningdek namoyish qiluvchi materiallar (tibbiyot kartalari komplektlari , jadvallar, plakatlar, rentgenogrammalar), natijaviy darajalarni aniqlash.	So‘rov,muhokama O‘quv xonalari,UASh kabinetlari.	40
3	Muhokama xulosasi.		10
4	Amaliyot bosqichini bajarish uchun vazifani aniqlash- mutaxassislik so‘rovi. Tibbiyot varaqalarini to‘ldirishda berilgan vazifalarni bajarish uchun tushuntirish va tavsiyalar.	Muhokama UASh xonasi	20
5	O‘qituvchi kuzatuvi ostida amaliy qismni olib borish.	Mutaxassis.So‘rov,Tibbiyot varaqalarini to‘ldirish va bemorlar bilan suhbat, vaziyatli masalalar. Bemorlarni poliklinikada qabul qilish va uydagi ko‘rik.	20
6	Bemorlarni tekshiruv taxlilsi- shikoyatlar, ko‘zdan kechirish,bemorlar palpatsiya, perkussiya, auskultatsiyasi, UQT,USA, axlatning umumiy taxlili, axlatni bakteriologik ekish, axlatni yashirin qonga tekshirish,bo‘g‘imlar rentgenografiyasi va bioximik analiz tekshiruvi va tashhis qo‘yish.	Kasallik tarixlari, Vaziyatli masalalarning laborator ma’lumotlari.	25
7	Talabalarni nazariy va amaliy bilimlarini muhokama qilish, materialni mustahkamlash, bilimlarni baholash darajalarini aniqlash.	Oraliq nazorat, testlar, muhokama, amaliy ko‘nikmalar. Poliklinika o‘quv xonasi.	75
8	Amaliy mashg‘ulot mavzusi bo‘yicha xulosa chiqarish,100 balli tizim asosida baholarni e’lon qilish.Keyingi mashg‘ulotga uy vazifasini berish (nazorat savollari)	Mustaqil ish bo‘yicha savollar va ma’lumot berish. Poliklinika o‘quv xonasi.	25

2. Asoslash

Qorinda og‘riqlar bilan murojat qilgan bemorlarni ko‘p qismini o‘t pufagi va oshqozon osti bezi zararlangan bemorlar tashkil qiladi. Bu xolatda umumiy amaliyot shifokori (UASh) vazifasi QVP (OP) sharoitida kasallikni erta tashxislash va tibbiy yordam ko‘rsatish, ixtisoslashgan kasalxonaga yuborishga qaratiladi. Bu va boshqa xolatlar ushbu tematikani UASh tayyorlash dasturiga kiritilishiga asos bo‘ladi..

3. Fanlararo va fanlarichi bog‘lanish

Ushbu mavzuni o‘qitish talabalarni anatomiya, fiziologiya, patologik fiziologiya, patologik anatomiya, mikrobiologiya, bioximiya, terapiya, bolalar kasalliklari propedevtikasi, klinik farmakologiya fanlaridan olgan bilimlariga asoslanadi. Mashg‘ulot davomida olingan bilimlar UASh-ichki kasalliklar va boshqa klinik fanlarni o‘zlashtirishda ishlatiladi.

4. Mashg‘ulot mazmuni

Mavzu muxokamasida quyidagi joylarga urg‘u beriladi:

Klinik ko‘rinishi

Og‘riq sindromi – asosiy belgi. Yallig‘lanish jarayoni oshqozon osti bezini boshchasida joylashganda og‘riq epigastral soxa o‘ng tarafida, o‘ng qovurg‘a yoyi ostida; 6-9 inchi ko‘krak umurtqalari soxasiga uzatiladi. Yallig‘lanish jarayoniga oshqozon osti bezining tana qismi qo‘shilganda og‘riq epigastral soxada joylashadi, dum qismi zararlanganda chap qovurg‘a yoyi ostida kuzatiladi, bunda og‘riqlar chap va yuqoriga 6-ko‘krak umurtqasidan 1-bel umurtqasi soxasigacha tarqaladi. Oshqozon osti bezini total zararlanishida og‘riqlar qorinni yuqori qismida belbog‘simon joylashadi.

Surunkali pankreatitni davolash dasturi.

1. Etiologik davo.

2. Surunkali pankreatit yaqqol qo‘zish davrida:

a) og‘riq qoldirish;

b) oshqozon osti bezini sekresiyasini kamaytirish;

v) oshqozon osti bezi fermentlari aktivligini kamaytirish;

g) antibakterial va yallig‘lanishga qarshi terapiya;

d) oshqozon osti bezi yo‘li gipertenziyasinni tushirish;

ye) intoksikatsiya, suvsizlanish, elektrolit bUTTlishlar va tomirlar yetishmovchiligiga qarshi kurash.

3. Parxez.

4. Oshqozon osti bezi tashqi va ichki sekretor funksiyasini to‘g‘irlash.

5. Oshqozon osti bezidagi reparativ jarayonlarni kuchaytirish.

6. Immunologik nomutanosiblikni to‘g‘irlash.

7. Oshqozon sekresiyasi, jigar faoliyati, o‘t chiqaruv yo‘llari va ichaklarni faoliyatini normallashtirish.

8. Mineral suvlar bilan davolash.

9. Fizioterapiya muolajalari.

10. Sanator –kurort davo.
“Aylana stol” usulini qo‘llagan xolda talabalarning natijaviy bilimlarini baxolash.

"Aylana stol" usuli.

Maqsad: Muxokama jarayoniga barcha talabalarni jalb qilgan xolda ularning bilimlarini nazorat qilish.

Usulning asosiy mazmuni.

Aylana bo‘ylab masala yozilgan varroq beriladi. Har bir talaba unga o‘zi to‘g‘ri deb topgan javob variantini yozadi va keyingi qatnashchiga uzatadi. Boshqasi o‘z navbatida javobni o‘z varianti bilan to‘ldirishi kerak bo‘ladi. Muxokama jarayonida noto‘g‘ri javoblar o‘chirilib, bu narsa dars so‘ngidagi yakuniy baxolashda xisobga olinadi.

Masalan. Savol: Surunkali pankreatitning klinik taqqoslama-tashxislash belgilarini sanab bering.

To‘g‘ri javoblar: qorinda og‘riqlar, belbog‘simon xarakterda, yengillik keltirmaydigan ko‘p marotaba qayt qilish, ich ketishi, unitazdan yuvilmaydigan axlat, qonda va siydikda diastaza, amilaza oshishi.

Natijalar talabalar o‘rtasida xisoblanadi va ko‘rib chiqiladi.

Maksimal ball 20-19	18-17 ball	16-15 ball	14-13 ball	12 ball
alo	yaxshi	qoniqarli	qoniqarsiz	yomon
100%-86%	85%-73%	70-56%	53%-46%	43% va kamroq