O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni Saqlash Vazirligi Toshkent Tibbiyot Akademiyasi Tibbiy-pedagogika fakulteti 3-sonli ichki kasalliklar kafedrasi

Ob’ektiv kurik: umuiy axvoli nisbatan konikarli,ter iva kurinadigan shillik kavtlari rangpar, tili karash bilan koplangan. Palpatsiyada epigastral soxada ogrik aniklandi, A\D 120/80 mm.sm. ust., puls 76 ta min.
MASALA 20-KADAMLI PRINSIP BUYIChA YeChILADI.
Baxolash kriterisi

Maksimal ball 20-19	18-17 ball	16-15 ball	14-13 ball	12 ball
a’lo	yaxshi	konikarli	konikarsiz	yomon
100%-86%	85%-73%	70-56%	53%-46%	43% va undan kam

TESTLAR.

Testlar ikki va undan kup javobli.

1.Bemor kon kusganda va axlati suyuk vakora bulsa nima xakida uylash mumkin:

a) surunkali gastrit

b) 12-b\ i yara kaslligini

v) kizilungach venalarini varikoz kengayishini

g) vismut preparatini kabul kilgan.

D) Mellori – Veys sindromi

ye) yugon ichak ta’sirlanish sindromi

2.Yara kasalligini rivojlanishidagi 3 asosiy faktorni kursating

a) asab-ruxiy zurikish

b) xolesterin almashinuvini buzulishi

v) surunkali gastrit va duodenit

g) gigienaga rioya kilmaslik

d) ovkatlanish ritmining buzulishi

3.Oshkozon yarasini 3 asosiy lokalizatsiyasini kursating:

a) kichik egrilikda

b) antral kismda

v) sfinktorda

g)piyozchasida

d) kardial kismida

ye) fundal kismida
4.12 b\i yarasini 3 xarakterli simptomini kursating?

a) ich kotishi

b) jigildon kaynashi

v) tungi ogriklar

g)ich ketishi

d)och korinda ogrik

5. 12b\i yarasidagi ogrikni 3 xarakterli belgisi:

a)tunda kuchayishi

b)och korinda kuchayishi

v)tuk korinda kuchayishi

g)mavsumiy

d)mavsumga boglik emas

ye)ovkatlanish bilan boglik emas
6.Yaraning 3 asosiy rentgen belgilari:

a) kuchli bariy evakuatsiyasi

b)chandikli deformatsiya

v)och korindagi gipersekresiya

g) simptom nishi

d)tugri javob yuk

7.Oshkozon yarasidan kon ketganda kilinadigan 3 ta chora tadbirlar:

a) glyukokortikoidlar

b) etamzilat natriy

v) aminokapron kislotasi

g) vitaminlar

d) sitostatiklar

ye) yotok rejimi
8. Yara kasalligidagi 3 asosiy diagnostik usullar:

a) EGDFS

b) Rentgenologik

v) koproskopiya

g) UTT jigar

d)oshkozon shirasi taxlili

ye) rektoromanoskopiya
9. Yara kaslligida kullaniladigan 3 gurux antisekretor vositani kursating:

a) antibiotiklar

b) N2gistaminoblokatorlari

v) gastrin retseptor blokatorlari

g)virusga karshi vositalar

d) sulfanilamidlar

ye) M xolinoblokatorlar
10.Gastritlarning 3 morfologik shakli:

a) Polipoz

b) surunkali

v) Gipertrofik

g) Gemmoragik

d) Nasliy

ye) utkir
11Qo‘yida surunkali gastritning ko‘p uchrovchi 3 sindromi keltirilgan.

a) oshqozon dispepsiyasi

b) epigastral soxadagiqqa

v) Nevrotik

g) Diareya

d)ichak dispepsiyasi

ye)sariqlik
12.Ichak dispepsiyasi surunkali gastritning xuruj vaqtida 3 simptom bilan xarakterlanadi.

a)Kindik soxasidagi og‘riqqa

b)Qorin g‘o‘ldirashi

v)Qabziyat

g) Meteorizm

d)Yo‘g‘on ichak bo‘ylab og‘riqqa

ye) melena
13Surunkali duodenitning 3 morfologik shaklini kursating:

a) Yuzaki

b) Gipertrofik

v) yiringli

g) Autoimun

d) Fibroz

ye) Atrofik

v) feoxromotsitomaga shubxada

g) allergik reaksiyalarga moyillik bulganda

d) Astenonevrotik sindrom

ye) gipertrofik gastrit
14.12b/i yarasining asoratlariga kiradi kuyidagilardan tashkari:

a) privratnik stenozi

b) diareya

v) qon ketishi

g) penetratsiya

d)ichak o‘tkazuvchanligini yomonlashishi

ye) malignizatsiya
Baxolash mezonlari:

Maksimal ball 20-19	18-17 ball	16-15 ball	14-13 ball	12 ball
a’lo	yaxshi	konikarli	konikarsiz	yomon
100%-86%	85%-73%	70-56%	53%-46%	43% va undan kam

6.Grafik organayzer «Baliq skeleti».

«Baliq skeleti» sxemasini maqsadi muammoni yechishda ijodiy va analitik fikrlashni rivojlantirish.

Sxema yuli: talabalar sxemani tuzulishi bilan o‘rganib chiqishadi. Individual yoki juft bulib yuqori qovurg‘alarga muammoni yozadi, pasdiga esa – tasdiqlovchi faktlarni yozib chiqiladi.

mini guruxlar birlashtirilib, o‘zini sxemasiga taqqoslanadi va qo‘shimcha kirgizadi.

Keyin natijalarni prezentatsiya qilishadi..
noaniq o‘xshash latent kasallik

klinika simptomlar kechishi simulyatsiyasi

dispepsiya

diagnostika

----------------------------------------------------------------------------------------------------

Laboratoriya bemor vaqtida apparatlarni iktisodiy

kamchiligi kelmadi yetishmovchiligi yetishmovchilik

vrach

vrach vrach vrach vrach

bilimsiz e’tiborsiz xalatsiz rivojlanmaydi

Dispepsiya

diagnostika

----------------------------------------------------------------------------------------------------

xamshira xamshira xamshira

xalatsiz savodsiz ma’suliyatsiz

Baxolash mezonlari

Maksimal ball 20-19	18-17 ball	16-15 ball	14-13 ball	12 ball
a’lo	yaxshi	konikarli	konikarsiz	yomon
100%-86%	85%-73%	70-56%	53%-46%	43% va undan kam

Amaliy qism.

Shu mavzu bo‘yicha UASh qilishi kerak bo‘lgan amaliy ko‘nikmalr ro‘yxati.

1. 
   Oshqozon dispepsiyali kasalligi bor bemorni ko‘rigi.
   
2. 
   Oshqozon dispepsiyasida labarator-instrumental tekshiruvlavrni interpritatsiyasi.
   

5. Talabalarni bilimini tekshirishni soni va ko‘rinishlari

• 
  Og‘zaki
  
• 
  Yozma
  
• 
  Vaziyatli masala yechish
  
• 
  Amaliy ko‘nikmani bajarib berish
  

1. 
   Talabani amaliy ko‘nikmani bajarish va bilimini baxolash kriterielari.
   

№	Baxo	a’lo	yaxshi	moniqarli	qoniqarsiz	Yomon
	O‘zlashtirish %da	100%-86%	85%-71%	70-55%	54%-37%	36% va undan kam
1	Teoretik qism	20-17,2 ball	17-14,2 ball	14-11 ball	10,8-7,4 ball	7,2 ball
2	Vaziatli masala	50-43 ball	42,5- 35,5 ball	35- 27,5 ball	27-18,5 ball	18 ball
3	Test	15-12,9ball	12,7-10,6 ball	10,5-8,25 ball	8,1-5,5 ball	5,4 ball
4	Amaliy qism	15-12,9 ball	12,75-10,6 ball	10,5-8,25 ball	8,1-5,5-ball	5,4 ball

6. Kunlik baxolash kriteriesi

Baxolash darajasik	Ball reytingi	Talaba ishini xarakteristiksi
	20	Amaliy darsga qatnashish bali. Nazariy va amaliy bilimning yuqligi –talaba amaliy darsga tayyor emas.
Qoniqarsiz	20 - 54,9	Talaba qoniqarsiz javob berdi. Talabalar qo‘yidagilarni bilmasa: «gastrit, duodenit» tushunchasini bilmasa «oshqozonning yara kasalligi va12b/i yara k-gi» terminni bilmasa Yuqoridagi kasalliklarda dispepsiyani kelib chiqish sababini bilmasa. Gastrit, duodenit va yara kasalligining etiologiyasini bilmasa. Yara kasalligidagi ximoya va agressiya faktorlarini bilmasa. Gastrit, duodenit va yara kasalligini asosiy klinik belgilarini bilmasa. Gastrit, duodenit va yara kasalligining diagnostik metodlarini aytib berolmasa. Gastrit, duodenit va yara kasalligida ishlatiladigan dori preparatlarini bilmasa. Ambulator sharoitda gastrit yara kasalligi bilan kelgan bemorlardan ratsionalnыy anamnez yig‘a olmasa. Gastrit va yara kasalligi bor bemorlarni ambulator sharoitda ob’ektiv baxolay olmaydi. Gastrit va yara kasal bemorlarga tekshiruv rejasini tuzolmaydi. Gastrit va yara kasaligi bor bemorlardan qiyosiy tashxis o‘tqazaolmaydi Oshqozon va 12b/i yara kasalligining asoratlarini bilmaydi.
Zaminiy bilimga ega va amaliy kunikmalarni bajaraoladi
Qoniqarli 55-70,9%	55-60,9	Past darajadagi qoniqarli javob. Talaba zaminiy bilimini kursatishga va amaliy kunikmani bajarishga xarakat kildi, lekin jiddiy xatolarga yul kuydi
	61-65,9	O‘rta darajadagi qoniqarli javob. Talaba zaminiy bilimini kursatishga va amaliy kunikmani bajarishga xarakat kildi, lekin xatolarga yul kuydi
	66-70,9	Yuqori darajadagi qoniqarli javob . Talaba to‘laqonli zaminiy bilimini kursatdi va amaliy kunikmani bajardi: «gastrit, duodenit» tushunchasini biladi «oshqozon va 12b/i yara kasalligi» tushunchasini biladi. Yuqoridagi kasalliklarda dispepsiyani kelib chiqish sababini bilmasa. Gastrit, duodenit va yara kasalliging setiologiyasini biladi. Yara kasalligidagi ximoya va agressiya faktorlarini bildi. Gastrit, duodenit va yara kasalligini asosiy klinik belgilarini biladi. Gastrit, duodenit va yara kasalligining diagnostik metodlarini aytib beroladi. Gastrit, duodenit va yara kasalligida ishlatiladigan dori preparatlarini biladi. Ambulator sharoitda gastrit yara kasalligi bilan kelgan bemorlardan ratsionalnыy anamnez yig‘a oladi. Gastrit va yara kasaligi bor bemorlarni ambulator sharoitda ob’ektiv baxolay oladi. Gastrit va yara kasal bemorlarga tekshiruv rejasini tuzoladi. Gastrit va yara kasaligi bor bemorlardan qiyosiy tashxis o‘tqazaoladi Oshqozon va 12b/i yara kasalligining asoratlarini biladi. Gastrit va yara kasaligi bor bemorlarni laboratorno-instrumental tekshiruvlarini taxlil qilaoladi, EGDFS, OIT rentgenografiyasini. Bemorlarni abulator kartasini tuldira oladi.
Yuqoriroq bilim darajasi
Yaxshi 71-85,9%	71-75,9	Talaba to‘laqonli zaminiy bilimini kursatdi va amaliy kunikmani bajardi: Gastrit, duodenit va yara kasalligining etiologiya, patogenezini biladi. Gastrit, duodenit va yara kasalligining klassifikatsiyasini biladi. Gastrit, duodenit va yara kasalligining diagnostik metodlarini aytib beroladi Gastrit, duodenit va yara kasalligida ishlatiladigan dori preparatlarini biladi. Gastrit, duodenit va yara kasalligida ishlatiladigan dori preparatlarini ta’sir mexanizmini biladi. Qorinda og‘riq bulganda dorilarni tanlab bera oladi.
	76-80	Talaba to‘laqonli zaminiy bilimini kursatdi va amaliy kunikmani bajardi: Gastrit, duodenit va yara kasalligining etiologiya, patogenezini biladi. Gastrit, duodenit va yara kasalligining birlamchm, ikkilamchi, uchlamchi profilaktika prinsiplarini biladi.
	81-85,9	Talaba to‘laqonli zaminiy bilimini kursatdi va amaliy kunikmani bajardi: QVP va OP sharoitida Gastrit, duodenit va yara kasal bemorlarni olib borish va monitoring kuzatuvini biladi,. Bemorga medikamentoz va nomedikamentoz konsultatsiya bera oladi. QVP va OP sharoitida Gastrit, duodenit va yara kasal bemorlarni dispanserizatsiya va reabilitatsiya prinsiplarini biladi.
A’lo 86-100%	86-90	Talaba yuqori darajada zaminiy bilimini kursatdi va amaliy kunikmani bajardi: Gastrit, duodenit va yara kasalligini davolash prinsiplarini biladi. Gastrit, duodenit va yara kasalligida ishlatiladigan dori preparatlariga ko‘rsatma va qarshi ko‘rsatmalarini biladi. Internet ma’lumotlaridan dispepsiya tug‘risidagi ma’lumotlar ko‘rsatib bera oladi.
	91-95	Talaba yuqori darajada zaminiy bilimini kursatdi va amaliy kunikmani bajardi: Gastritning tasnifini biladi (Sidney va Xyuston). Gastrit, va yara kasalligini rivojlanish mexanizmini tushuntirib bera oladi. Antisekretor dori vositalarini guruxlarini va ko‘rsatma va qarshi ko‘rsatmalarini biladi. xelikobakter pilorini diagnostikasidagi oltin standartlarni biladi. Ureazali testni, nafas testini, gistologik testini o‘tqazilishini biladi.
	96-100	Talaba yuqori darajada zaminiy bilimini kursatdi va amaliy kunikmani bajardi: Ilmiy ma’lumotlarni Qo‘shimcha adabiyotlardan keltirdi. (statya va internetdan). Gastrit, duodenit va yara kasalligida bajariladigan operatsiyalariga ko‘rsatma va qarshi ko‘rsatmalarini biladi. Bemorlarni tor mutaxasisga va maxsus bulimlarga yuborishga kursatmalarini biladi. Gastrit, duodenit va yara kasalligida bajariladigan laborator-instrumental diagnostika usullarini tushuntirib bera oladi, taxlil qiladi. Gastrit, duodenit va yara kasal bemorlardan ingliz tilida qisqacha anamnez yig‘adi va kasalligini tushuntiradi. Pedagogik maxoratga ega.

Eslatma: Zaminiy bilim va amaliyot– bu bemorni xavfsizligini ta’minlovchi minimal bilim.

7.Nazorat savollari.

1.Gastrit etiologiyasi.

2.Gastrit klinikasi.

3.Gastrit klassifikatsiyasi.

4. Gastrit diagnostikasi.

5. Gastrit taqoslama tashxissi.

6.Duodenit etiologiyasi.

7.Duodenit klinikasi.

8.Duodenit klassifikatsiyasi .

9Duodenit diognostikasi.

10. Duodenit taqqoslama tashxissi.

11.Yara kasalligi etiologiyasi..

12. Yara kasalligi klinikasi.

13. Yara kasalligi klassifikatsiyasi.

14 Yara kasalligi.diagnostikasi.

15. Yara kasalligi taqoslama tashxissi.

8. Kerakli adabiyotlar

Asosiysi

• 
  Ichki kasalliklar, Sharapov U.F. T: Ibn Sino, 2003
  
• 
  Ichki kasalliklar, Bobojanov S. T: Yangi asr avlod, 2008
  
• 
  Vnutrennie bolezni, tom 2 Muxin N.A. M.:GEOTAR - Media, 2009
  
• 
  Textbook of Internal Medicine Editor-in-Chief William N. Kelley 1997
  

Qo‘shimcha

• 
  Umumiy amaliyot vrachlar uchun ma’ruzalar tuplami , Gadaev A.G., T., 2012
  
• 
  Obщaya vrachebnaya praktika, Pod red.F.G.Nazirova, A.G.Gadaeva. M.: GEOTAR-Media, 2009.
  
• 
  Spravochnik vracha obщey praktiki. Dj.Myorta. M.: Praktika, 1998.
  
• 
  Sbornik prakticheskix navыkov dlya vrachey obщey praktiki. Gadaev A., Axmedov X.S. T., 2010.
  
• 
  Umumiy amaliyot vrachlar uchun amaliy kunikmalar tuplami Gadaev A.G., Axmedov X.S., 2010. T.
  
• 
  Terapevticheskiy spravochnik Vashingtonskogo Pod red. M.Vudli M.: Praktika, 2000.
  
• 
  Umumiy amaliyot shifokori uchun kullanma F.G.Nazirov, A.G.Gadaev taxr. M.: GEOTAR-Media, 2007.
  
• 
  Diagnostika bolezney vnutrennix organov. Okorokov A.N. 2005.
  
• 
  Lechenie bolezney vnutrennix organov. Okorokov A.N.2005.
  
• 
  Differensialnыy diagnoz vnutrennix bolezney. Vinogradov A.V. M.: Meditsinskoe informatsionnoe agenstvo, 2009.
  
• 
  Vnutrennie bolezni: uchebnik.- v 2-x t. (2 t.) Pod red. Martыnova i dr. M.: GEOTAR - Media, 2005:
  

Internet resursы:

http://www.lib.uiowa.edu/hardin/md/index.html,http://dir.rusmedserv.c,http://www.medlinks.ru/,

http://www.thecochranelibrary.com

Meditsinskie saytы:

Med.-site.narod.ru

www.medlook.ru

www.medbok.ru

Amaliy mashg‘ulot №3

Mavzu: "Dispepsiya (zarda qaynashi, ko‘ngil aynishi, qayt qilish). Taqoslama tashxis. Postxolesistektomik sindrom va operatsiya qilingan meda kasalliklarining qiyosiy tashxisoti. UASh taktikasi. Tor mutaxassisga yuborish yoki ixtisoslashgan bo‘limga gospitalizatsiya qilish uchun ko‘rsatmalar. QVP yoki OP sharoitida davolash, dispanser kuzatuvi, nazorat va reabilitatsiya tamoyillari. Profilaktika tamoyillari. Mavzuni o‘tish tamoyillari.