O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi Toshkent farmasevtika instituti

Boshqaruv madaniyati va rahbarlik uslublarini mohiyati
Menejer – maxsus tayyorgarlik ko‘rgan, boshqarishning qonun-qoidalarini chuqur biluvchi malakali mutaxassisdir.
Boshqaruv pog‘onasiga qarab menejerlar ham uch toifaga bo‘linadilar:

1. 
   Yuqori bo‘g‘in menejerlari – firma istiqbolini belgilash, uning kelajagi uchun ahamiyatli chora-tadbirlarni ishlabchiqish bilan shug‘ullanadi.
   
2. 
   O‘rta bo‘g‘in menejerlari –firma faoliyatining ayrim tomonlarini, ya’ni ishlab chiqarish, tovarlarni sotish, narx belgilash, moliya faoliyati kabilarni boshqarish bilan shug‘ullanadi.
   
3. 
   Quyi bo‘g‘in menejerlari – korxonaning birlamchi bo‘g‘inlarida, masalan sex, bo‘lim, brigada doirasida ishni tashkil etish, kunlik, xaftalik, oylik ish topshiriqlarining bajarilishini boshqarib boradi⁵.
   

Raxbarlik uslubi – bu boshqaruv jarayonida u yoki bu masalalarni hal qilishida uning o‘ziga xos yondashuvidir. Raxbar qaror qabul qilganida, uning bajarilishini tashkil qilganda va qo‘l ostidagi xodimlar ishini nazorat qilganida o‘z vazifasiga muvofiq ish yuritadi. Biroq bunda har bir rahbar o‘ziga xos ravishda, boshqaruv jarayonida o‘zi uchun mos bo‘lgan, o‘z rahbarlik uslubini belgilaydigan uslublarni qo‘llaydi.Uslub rahbarning intellektual salohiyati, sifatlari, uning individual xususiyatlari bilan belgilanadi.
Avtokratik raxbarlik uslubida rahbar:

• 
  buyruq chiqarish, qaror qabul qilish, xodimlarga jazo berish yoki rag‘batlantirishda jamoa fikrini inobatga olmaydi;
  
• 
  o‘zini jamoadan uzoq tutadi;
  
• 
  jamoa a’zolarini bevosita muloqotda bo‘lishini chegaralab qo‘yadi;
  
• 
  o‘zining noo‘rin harakatlarining tanqid qilinishini ko‘tarmaydi;
  
• 
  muttasil buyruq berishga, hammani o‘z istaklariga so‘zsiz bo‘ysundirishga intiladi;
  
• 
  ko‘p gapirishni yoqtirmaydi, qo‘l ostidagi xodimlar bilan muomalada uning rahbarlik g‘ururi balandligi, salobati sezilib turadi;
  
• 
  qo‘l ostidagi xodimlar oldida qovog‘i solingan kayfiyatda bo‘ladi.
  

Rahbarlikning avtokratik uslubi yordamida operativlik (tezkorlik) va ta’sirning markazlashuvi (koordinatsiya)ga oson erishiladi. Jamoadagi bo‘sh intizom, tashkiliy jarayonning qoloqligi kabi omillar avtokratik uslub qo‘llanishini oqlaydi. Lekin bu usulda xodimlarning tashabbusi yuzaga chiqmaydi.