O’zbekiston respublikasi qishloq xo’jaligi vazirligi andijon qishloq xo‘jaligi va agrotexnologiyalar inistituti

 
 
Oʻzlashtirish uchun savollar: 
1.Olma necha xil usulda quritiladi? 
2.Uzum quritishda uning sifatiga qanday talablar qoʻyiladi? 
3.Qaysa tayyorlash texnologiyasini tushuntirib bering 
4.Oʻrik necha xil usulda quritiladi? 
 
8- AMALIY
 
 
 
 
Mavzu:
 
Uzumni qayta ishlab vinomaterial tayyorlash xisobi 
 
Ishdan maqsad. 
Talabalarga vino ishlab chiqarish bosqichlari va vino materiallar 
tayyorlashni oʻrgatish. 
Kerakli jixozlar: 
tarozi, uzum mevasi,
 
blendr, sokomijimalka
 
 
Asosiy  tushuncha. 
2018  yil  3  avgust  kuni  Oʻzbekiston  Respublikasi  Prezidenti 
Shavkat  Mirziyoyev  uzum  plantatsiyalarini  koʻpaytirish,  vinochilikni  rivojlantirish, 
alkogolli  mahsulotlar  ishlab  chiqarish  va  eksport  qilishni  kengaytirish  masalalariga 
bagʻishlangan yigʻilish oʻtkazdi. 
Birlamchi  vino  ishlab  chiqarish  korxonalari  200  ming  tonna  uzumni  qayta  ishlab,  14 
million  dekalitr  vinomaterial  tayyorlash  quvvatiga  ega  boʻlsa-da,  xom-ashyo  kamligi 
uchun bu quvvatning atigi 15% foydalanilmoqda. 
Viochilik ikki bosqichdan iborat.  
1-bosqich uzumni qayta ishlab vinomaterial tayyorlash;  
2-bosqich  vinomaterial  qoʻshimcha  ravishda  ishlanib  vino  mahsulotlari 
tayyorlanadi. 
 
Uzumni  qaytadan  ishlab  vinomaterial  tayyorlash  korxonalari  vino  punktlari  deb 
nomlanadi. ular  asosan  uzum  yetishtiriladigan  joylarda  quriladi. Vinomaterialni  tayyor 
mahsulot  xolatiga  keltirish,  qadoqlash  va  iste’molchilarga  chiqarish  korxonalari  vino 
zavodlari deyiladi. ular iste’molchilarga yaqin boʻlgan axoli turadigan joylarda quriladi. 
 
Vinochilikning  birinchi  bosqichi  ketma-ket  bajariladigan  quyidagi  texnologik 
jarayonlardan  iborat-uzumni  uzish,  korxonalarga  tashish,  qayta  ishlash,  vinomaterial 
tayyorlash, uni choʻkmadan chiqarish va filtrlash. 
 
Uzumni  qayta  ishlashga  partiyalar  xolatida  qabul  qilinadi.  Uzumning  partiyasi 
deb  bitta  transport  vositasida  va  bitta  xujjat  bilan  qabul  qilish  tartibi  va  uning  sifatiga 
qoʻyiladigan  talablar  Oʻzbekiston  Respublikasida  qabul  qilingan  standartlar  asosida 
amalga oshiriladi. (GOST 25896-83 OST 10-66-87). 

---

100 
 
 
Uzumni tashishda uni chang, yomgʻir va quyosh ta’siridan himoya qilish kerak. 
Uzumni tashiydigan transport vositalarining uzumni joylashtiriladigan moslamalari har 
kuni  sovuq  va  issiq  suv  bilan  yuvilishi  zarur.  Juda  ifloslangan  xolatlarda  bu  maqsad 
uchun ishqor eritmasidan foydalaniladi. Uzum uzulgandan soʻng 4 soat oraligʻida qayta 
ishlashga olib kelingan uzumning har bir partiyasining miqdori va sifati aniqlanadi. Olib 
kelingan uzum tarozilarda oʻlchanadi. Oʻlchashdan oldin uzumning sifat koʻrsatkichlari, 
navi,  begona  uzum  navlari,  shikastlanganligi  va  chirigan  donalarining  borligi 
aniqlanadi. 
 
Uzumning  miqdri  oʻlchangandan  soʻng  xar  bir  transport  mashinasidan  3  kg 
namuna  olinib,  uzumning  tarkibidagi  shakar  va  kislota  miqdori  aniqlanadi.  Oʻlchash 
natijalariga koʻra qabul qilingan uzum vinomaterial tayyorlashga yuboriladi. 
 
Musallas  tipidagi  shampan  vinosi  uchun  ishlatiladigan  vinomaterial,  xeres 
tipidagi  vinomaterial  tayyorlash  uchun  sharbat  tarkibida  ekstraktiv  moddalar  kam 
boʻlgan  vinomaterial  ishlatiladi.  Shu  sababli  uzum  donalari  maydalanib  ketmasligi 
uchun,  ularga  kam  mexanik  kuch  ta’sir  ettiriladi.  Bu  jarayonda  uzum  donasini 
poʻstlogʻidagi oshlovchi va ekstraktiv moddalar sharbatga oʻtmaydi.