O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti

Qisqacha xulosalar 
Melioratsiyaga kapital qo’yilmalar samaradorligining mohiyati qishloq xo’jalik 
ishlab chiqarishi saqsadi bilan belgilanadi. Hozirgi kunda mahsulot birligiga eng kam 
sarflar bilan qishloq xo’jalik mahsuloti ishlab chiqarishni ta’minlaydigan, muttasil o’sib 
borayotgan, jamiyat ehtiyojlarini qondirishga ko’p darajada ko’maklashadigan narsalar 
samaralidir. 
Mahsulot birligiga ishlab chiqarishga sarflangan jonli va ijtimoiy mehnat tejami 
ishlab chiqarish samaradorligini eng to’la aks ettiradi. 
Melioratsiyaga kapital qo’yilmalarning iqtisodiy samaradorligini aniqlashda 
qishloq xo’jalik ishlab chiqarishi va melioratsiya fondlarining xususiyatlarini hisobga olish 
zarur. 
Samara melioratsiya tizimi yerlar o’zlashtirish va ishlab chiqarish yo’nalishidagi 
qishloq xo’jaligi fondlari bilan ta’minlashga bir yo’la sarflar jami xarajatiga ko’ra 
aniqlanadi. 
Iqtisodiy samaradorlik koeffitsiyenti o’zini-o’zi qoplash muddatiga teskari miqdor 
bo’lib, yillik sof foydaning kapital qo’yilmalarga nisbati bilan aniqlanadi. 
Keltirilgan sarflar o’z e’tibori bilan yillik joriy chiqinlar hamda samaradorlik 
me’yoriy koeffitsiyentiga muvofiq yillik hajmlilikka keltirilgan kapital qo’yilmalar 
yig’indisidir. 
Yerlar melioratsiyasiga kapital qo’yilmalarning iqtisodiy samarasi melioratsiya 
o’tkazilishigacha va undan keyin olingan ko’rsatkichlarni taqqoslash yo’li bilan aniqlanadi. 
Tayanch so’zlar 
Kapital qo’yilmalar, melioratsiya, samara, samaradorlik, iqtisodiy samaradorlik 
darajasi, qurilish lagi, o’zlashtirish lagi, kapital qo’yilmalarning o’zini-o’zi qoplash 
muddati, iqtisodiy samaradorlik koeffitsiyenti, keltirilgan sarflar, qurilish montaj ishlari, 
tugallanmagan qurilish, ishlab chiqarish chiqimlari, sof daromad, sof foyda, rentabellik 
darajasi, melioratsiya tizimi, rekonstruktsiya, foydali ish koeffitsiyenti, kollektor, zovur 

---

irrigatsiya inshootlari, sug’orish texnikasi va texnologiyasi, yangi texnika, yangi 
texnologiya.