O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus talim vazirligi

13.4-jadval
UMUM SEXDAGI YoRDAMChI XIZMATLAR UChUN ELEKTR ENERGIYaSINING SARFI

NOMI	AKTIV ENERGIYa kVts	REAKTIV ENERGIYa, kvars
Kompressor stansiyasi	22400	14330
Elektr transporti, yuk tashuvchi liftlar	790	570
Yordamchi bo‘limlar: ustaxonalar, idora, omborxonalar va boshqa xizmatlar	210	120
Jami	23400	15020

13.3-jadval

BO‘LIMLAR	AKTIV ENERGIYa kVts		REAKTIV ENERGIYa, kvarc
	Asosiy texnologik jarayon	Sex ichidagi yordamchi xizmatlar
Mexanika bo‘limlari №1 №2 №3 №4 1. Yig‘ish bo‘limi 2. Galvanika bo‘limi 3. Termik bo‘lim 4. Temirchilik bo‘limi	140 000 97 870 116 300 140 700 19 900 68 200 80 900 2 300	4 090 3 700 1 980 5 170 6 800 860 1 900 100	121 800 77 500 99 300 190 030 29 150 32 200 45 000 2 000
Jami	666 170	29 700	596 000

SEXNING ASOSIY BO‘LIMLARDAGI ELEKTR

ENEGIYaSINING SARFI

3.10-rasm. Sanoat korxonasi sexidagi (a) va (v) elektr energiyasining
energetik diagrammalari: E_t – transformatorlardagi isroflar, E_s – tarmoqdagi isroflar, E_v – yordamchi xizmatdagi isroflar

Korxonada olib borilgan ilmiy-tadqiqot ishlari, energetik tekshiruvlar natijasiga ko‘ra yuqori kuchlanishli (6 kV) kuch elektr mashinalari: kompressorlar, ventilatorlar va nasoslar xamda 0.4 kV li katta kuvvatli dvigatellar aniqlangan. Natijalarga asoslanib energiyani tejash bo‘yicha tadbirlar ishlab chiqib tavsiyalar berilgan.

§ 3.4. Yong‘in holatidagi ishlash rejimlari
Loyihalash talabiga binoan elektr energiya tarmoqlarining yong‘in bo‘lish holati e’tiborga olinadi, hisoblash uchun bir soatdagi maksimal suv iste’moli vaqti olinadi. Yong‘in suv tarmog‘idan ma’lum miqdorda suv olish sarfini oshiradi, bundan chiqqan holda tarmok bo‘yicha bosim pasayish qiymati oshadi.
Hisobiy yong‘inlar soni va yong‘inni o‘chirish uchun sarflanadigan suv miqdori QMQ talabiga binoan aniqlanadi.
Yong‘in chiqishi mumkin bo‘lgan joy tanlanganda tizimning eng noqulay sharoitda ishlash holati olinadi. Yong‘in chiqish joyi uchun suv bilan ta’minlaydigan joydan eng uzoq va geodezik belgisi eng yuqori bo‘lgan tarmoqdagi tugun olinadi.
Yong‘inni o‘chirish usuliga ko‘ra tizimlar yong‘inni yuqori bosimli va past bosimli tizimda o‘chirishga bo‘linadi. Yong‘in o‘chirishning yuqori bosimli suv ta’minoti tizimlarida yong‘in bo‘lgan vaqtda suv shunday bosim ostida yuborilish kerakki, oqim to‘g‘ridan-to‘g‘ri gidrantdan hosil kilinadigan bo‘lsin. Aholi punktlarini suv bilan ta’minlash tizi-mida, odatda, past bosimli yong‘in o‘chirish tizimi kabul kilinadi. Bu holatda yong‘in vaqtida tarmoqning barcha tugunlarida bosim 10 m dan kam bo‘lmasligi kerak. Yong‘in payti nasoslar orqali suv tortib olinganda, tarmoqlardagi bosim atmosfera bosimidan pastga tushib ketmasligi uchun shunday talab qo‘yiladi, chunki tarmoqdagi bosim atmosfera bosimidan pastga tushsa, tarmoqlarga ularning zich yopilmagan joylaridan iflos moddalar o‘tishi mumkin.
Toza suv rezervuarlarida yong‘inni o‘chirish uchun sarflanadigan suv saqlanganda, nasos stansiyasining ikkinchi bosqich xo‘jalik-ichimlik ehtiyoji va yong‘inni o‘chirishga sarflanadigan suv yig‘indisi mikdorida har doim uzatib berishi lozim. Agar suv ta’minoti sxemasi bo‘yicha bosimli boshqarish rezervuari qurilgan bo‘lsa, u holda yong‘inni o‘chirish uchun suv zahiradagi suv rezervuarida saqlanishi mumkin. Bu holda nasos stansiyasining ikkinchi bosqichi shaharga xo‘jalik-ichimlik ehtiyojlari uchun sarflanadigan suv sarfini uzatadi, yong‘inni o‘chirish uchun sarflanadigan suv bosimli boshqaruvchi sig‘im orqali uzatiladi.
Bunda ma’lum miqdordagi yong‘inni o‘chirish suv zahirasi nasos stansiyasining ikki bosqichi yonida joylashtirilgan toza suv rezervuarlarida va yana bir qismi bosimli boshqarish sig‘imida saqlanishi mumkin.
Past bosimli yong‘inni o‘chirish tizimida suv bilan ta’minlashning
ishlash tartibini ko‘rib chiqamiz (11 - rasm).