O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus talim vazirligi

13.6-rasm. Xavo sarfining diagrammasi,
a – ish rejimida; b – atmosferaga xavoni chiqarishda
Xavo sarfi o‘zgarmasdan ushlub turish sarfi asosida qurilgan xavo sarfini nulgacha tushib ketishi bilan qurilgan diagramma bilan almashtirish asosida tanishish mumkin.
3.6-rasmdan ko‘rinadiki bunda t=t kompressor stansiyasining elektr balansining tashkil qiluvchilarining aniqlash. Xisoblagichlar bo‘yicha komipressorlardagi elektr energiyasining umumiy sarfi
E_ob=51,495 kVtch (100%);
Xisoblagichlar bo‘yicha aniqlangan nimstansiyaning o‘ziga xizmat ko‘rsatish (yoritish va boshqalar) uchun elektr energiyasining sarfi
E_v=450 kVtch (0,87%);
Ta’minlovchi liniyalar (kabellar) dagi elektr energiyasini isroflari (3.3) va (3.8) ifodalari orqali xisoblanadi.
1) Sutka bo‘yicha xisoblar
E^l = 31,05²[183²0,0548+79,5²0,0845]24=7,824=187 kVtch (0,363%);
2) Qisilgan xavoni iste’moli bo‘lmagan paytdagi oshiqcha xavoni atmosferaga chiqarish vaqtidagi isroflar
E_l^x=3K_f²[I²_sr,₁r_l,1+I²_sr,₂r_l,2] t`=7,81/4=1,95 kVtch (0,004%);
3) Havoning ishchi iste’moli vaqtidagi isroflar
E =E-E_x=187-1,95= 185 kVtch (0,359%);
Yuritma dvigatellari cho‘lg‘amlari metalidagi isroflar.
1) Sutkadagi isroflar
Yuritma dvigatellaridagi isroflarni aniqlash uchun, xar bir aloxida dvigatellar bo‘yicha (3.3) va (3.5) ifodalar va xisoblagichlarining qo‘rsatkichlari orqali aniqlangan dvigatellarning o‘rtacha sutkali umumiy tokini taqsimlash kerak bo‘ladi. Ammo ushbu misolda dvigatellarni pacport ma’lumotlari yaqin bo‘lganligi sababli, ushbu isroflarni birdaniga barcha dvigatellar bo‘yicha aniqlash mumkin:
E^m 3K kVts (1,58%);
bunda n = 4 kompressor yuritmalaridagi dvigatellar soni.
2) Qisilgan xavoning iste’moli bo‘lmagan paytdagi oshiqcha xavoni atmosferaga chiqarish vaqtidagi isroflar
kVts (0,03%);
3) Xavoni ishchi iste’moli vaqtidagi isroflar
E kVts (1,55%);
Kompressor agregatlaridagi mexanik isroflar va yuritma dvigatellarining po‘latidagi isroflar

1. 
   Sutkadagi isroflar
   

E^mex=
E^mex=[11,54-321,5²0,9710^-3]244=10,2244=980 kVts (1,9%);
R_,sr=11,54 kVt – kompressorni bosimsiz salt rejimda ishlashidagi yuritma dvigatellarining biri uchun salt yurish quvvati
2) Qisilgan xavoning iste’moli bo‘lmagan paytidagi oshiqcha xavoni atmosferaga chiqarish vaqtidagi isroflar
E kVts (0,02%);
3) Xavoni ishchi iste’moli vaqtidagi isroflar
kVts (1,88%);
Kompressor stansiyasining sutkadagi aktiv elektr energiyasini energetik diagrammasi 3.7-rasmda keltirilgan.