O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus talim vazirligi

11- rasm. Suv ta’minoti tizimining yong‘inda bo‘lgan ishi.
Agar suv iste’moli odatdagi tartibda bo‘lsa, talab qilingan N nuqtada talab etilgan erkin bosim H_sv, olinadigan sarf q_x-k bo‘lsin. Pezometrik chiziq G-A.-E chizig‘i holatini egallaydi. Bu nuqtada yong‘in chiqqanda erkin bosim H_sv = 10 m o‘rnatiladi va tarmoqdan suv olish miqdori oshadi, qx-p+qyong‘ Suv miqdorining oshishi natijasida suv uzatish quvurlarida bosim pasayish qiymati oshadi. h_v^yon > h_v va Sh_s^yon > Sh_s^x-k pezometrik chiziq D-A-B holatida bo‘lib, G-A.-E chizig‘iga nisbatan qiyaligi katta bo‘ladi. Ko‘rsatilgan bosim pasayish qiymatlari hamda H_sv^x-k va H_sv^yon orasidagi o‘zaro munosabatlar suv minorasi rezervuariga nisbatan pezometrik chiziqqa D-A-B ta’sir qiladi. Agar u suv minorasining yuqorisidan o‘tsa, yaqin A nuqta orqali o‘tsa, suv minorasi suv uzatish quvuridan uziladi va erkin bosim N nuqtada yetarli bo‘ladi. Aksincha bo‘lsa, suv minorasi rezervuari suv bilan to‘la boshlaydi va boshqarish sig‘imi rolini bajarmaydi. A nuqtasi A. nuqtasiga ko‘chadi, natijada pezometrik chiziqda sinish hosil qiladi va u D-A.-B. holatini egallaydi, bunday holatda 11-rasmdan ko‘rinib turibdiki, erkin bosim N tugunida10 m dan past bo‘ladi.Kontrrezervuarli tizimda yong‘inga nisbatan noqulay nuqta - bu suv minorasiga yaqin joylashgani bo‘ladi. Yong‘in bo’lganda bu nuqtada tezda suv kamayadi. Shuning uchun kontro-rezervuarli tizimlar hisoblanganda yong‘in paytida xo‘jalik va yong‘inga qarshi suv sarflari yig‘indisi nasos stansiyasidandan uzatiladi. Shuningdek shaharda bir vaqtning o‘zida yong‘in chiqish sonini hisob ishlari orqali topilgan aholi soniga bog‘liq holda QMQ 2-31-74 ko‘rsatmasiga binoan 2 ta qabul qilamiz.
Bir tashqi yong‘inni o‘chirish uchun belgilangan suv sarfi me’yori – 25 l/sek qabul qilamiz. Yuqorida ta’kidlaganimizdek yong‘in chiqish sonini – 2 ta bir yong‘inni o‘chirish suv sarfini 25 l/sek. Demak, 2 yong‘inni o‘chirish uchun 50 l/sek suv talab etilar ekan. QM va Q bo‘yicha o‘t o‘chirish uchun ketadigan xisobli vaqt T=3 soat belgilangan. Boshqa xisob ishlari uchun suv sarfini m³ da ifodalaymiz. /soat (3.4)
3 soat uchun (3.5)
(3.6)
Shuningdek shaxar suv tarmog‘ining xar 150 – 200 metrida o‘t o‘chirish gidrantlari o‘rnatilgan. Lekin shaxar bosh rejasida ko‘rsatilmagan. Bundan tashqari shahar territoriyasida quyidagi sanoat korxonalari:
1.Paxta tozalash zavodi.
2.FNQIZ zavodi
3.Non zavodi.
4.Yog‘-moy zavodi.
Ushbu zavodlar o‘t o‘chirish gidratlari kelajakda avtomatlashtiriladi. Bundan tashqari yangi qurilayotgan zavodlar ham shuni ko‘zda tutishmoqda