O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus talim vazirligi

Xulosalar:

1. Sanoat korxonalarida elektr energiyasi sarfi juda yuqori ekanligidan kelib chiqib, bugungi kunda energiyani tejash bo‘yicha ko‘plab ilmiy tadqiqot ishlari olib borilmoqda. Ilmiy tadqiqot ishlarida korxonada energetik balansini tashkil etish, ishlab chiqarishdagi energetik ko‘rsatkichlarni taxlil qilish, energiya iqtisod qilishning rezerv manbalari kuch transformatorlari, reaktorlar va boshqa elektr qurilmalarni yuklanganlik darajasini aniqlash muxim xisoblanadi.

2. Elektr balans bu iste’mol qilishdagi aktiv quvvat bilan reaktiv quvvat balanslari xisoblanadi, ya’ni bunda tarmoqdagi barcha isroflar yig‘indisini e’tiborga olinadi. Korxonaning turli ishlab chiqarish qismlarida energiyadan qanchalik foydalanilayotganligini, energoaudit o‘tkazish davomida yig‘ilgan ma’lumotlarni tahlil qilish orqali baholanishi mumkin. Aniqlangan energiya iste’moli korxona oldiga qo‘yilgan maqsad va standart ko‘rsatkichlari bilan taqqoslab ko‘rilishi mumkin.
3. Reaktiv quvvatni kompensatsiya qilish va bu bilan bog‘liq elektr ta’minoti tizimining turli elementlarida elektr energiyasi isrofini va elektr energiyasi sifatini oshirish bilan bog‘liq muammolarni yechish uchun reaktiv quvvat balansi tuziladi.
4. Energetik resurslardan foydalanishni samaraliligini ortirish va issiqlik isroflari kamaytirish uchun, korxonadagi issiqlik tarmoqlarining xolatini yaxshilash kerak bo‘ladi, bunda shuningdek, korxonada asboblar bo‘yicha o‘lchovlarni to‘g‘riligi ustidan doimiy nazoratni, issiqlik manbasi va uni iste’mol qiluvchi joylarda energetik resurslardan ratsional foydalanishni tashkil qilish zarur.
5. Texnologik jarayonni takomillashtiruvchi turli tadbirlarni o‘tkazish yo‘li orqali, elektr energiyasini ishlab chiqarish bilan bog‘liq bo‘lmagan sarflarni kamaytirish, asosiy maxsulotni ishlab chiqarish uchun elektr energiyasining sarfini kamaytirish va korxonaning asosiy maxsuloti uchun elektr energiyasi sarfini xaqiqiy solishtirma me’yorlarini oyma-oy va yilma-yil taqqoslab borish.
6. Yirik aloxida agregatlar uchun (kompressor, nasos, generator-dvigatel va boshqalar), dvigatellardagi elektr energiyasining va ular xarakatga keltiruvchi mexanizmlardagi isroflarini, ko‘rsatilgan agregatlar bo‘yicha elektr balanslarda xisobga olish zaruriyati tug‘iladi.
7. Kompressorning xisoblab chiqarilgan elektr balansi shuni ko‘rsatadiki, maksimal isroflar bo‘lib kompressordagi va yuritma dvigatellaridagi mexanik isroflar bo‘ladi. Ular kompressordagi elektr energiyasining umumiy sarfini 10,16% ni tashkil etadi. Mexanik isroflarning bu qiymati agregatning mexanik qismiga e’tibor berishga majburlaydi, podshipniklarning xolatini yaxshilashni belgilaydi. Kompressiya uchun olingan elektr energiyasining sarfini kompressiyadagi elektr energiyasining solishtirma me’yorining aniqlashda asos qilib olish mumkin. Bu elektr energiyasi sarfining chiqarilayotgan maxsulot qiymatiga nisbati kompressiya uchun solishtirma elektr energiyasining sarfini belgilaydi.
8.Korxonada olib borilgan ilmiy-tadqiqot ishlari, energetik tekshiruvlar natijasiga ko‘ra yuqori kuchlanishli (6kV) kuch elektr mashinalari: kompressorlar, ventilatorlar va nasoslar xamda 0.4 kV li katta kuvvatli dvigatellar aniqlangan natijalarga asoslanib energiyani tejash bo‘yicha tadbirlar ishlab chiqib tavsiyalar berilgan.
9. Elektr energiyasining sarfini qisilgan xavoni sutkalik sarfiga nisbati kompressordagi elektr energiyasining solishtirma me’yori xisoblanadi. Solishtirma me’yorni shunday tarzda aniqlanishi, faqat tashqi faktorlar (tortib olish xarorati, atmosfera bosimi, dengiz satxidan balandligi) dan va qisilgan xavoni ishlab chiqarishning xisobga olish aniqligiga bog‘liq bo‘ladi. Ushbu solishtirma me’yorlar kompressorlarning elektr ta’minoti sistemasiga, qurilmalarning elektrik va mexanik isroflariga bog‘liq bo‘lmaydi.
FOYDALANILGAN VA O‘RGANILGAN