O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

1.5. Qurilish texnologiyalarining moddiy elementlari 
Qurilish ko‘p miqdordagi moddiy (material) elementlarni iste’mol qilish 
bilan bog‘liq bo‘lib, ular o‘z ichiga quyidagilarni qamrab oladi:
 

sanoat korxonalarida ishlab chiqariladigan yoki karerlardan 
qazib olinadigan qurilish materiallari; 

zavod sharoitlarida yoki bevosita qurilish maydonida 
tayyorlanadigan yarim fabrikatlar (chala tayyor maxsulotlar: beton 
aralashmasi, qorishmalar); 

qurilish sanoati korxonalarida ishlab chiqariladigan qurilish 
konstruktsiyalari, detallar va buyumlar; 

sanoatning turli tarmoqlari korxonalari yetkazib beradigan bino 
va inshootlar konstruktsiyalarining turli xil mahsulotlari, materiallari, 
elementlari. 
Yarim tayyor fabrikatlar, detallar va buyumlarni tayyorlash asosan sanoat 
korxonalarida amalga oshiriladi. Ammo, qurilish maydonining xususiyatlariga 
bog‘liq holda yarim tayyor mahsulotlar va ayrim buyumlar bevosita maydonda, 
ob’ekt oldidagi poligonda yoki ustaxonada tayyorlanishi mumkin. 
Qurilish me’yorlari va qoidalari (QMQ), Shaharsozlik me’yorlari va 
qoidalari(ShNK) Davlat standartlari ( Davlat standarti DST va tarmoq standartlari 

---

22 
TST) hamda texnik shartlar (TSh) qurilish maydoniga yetkazib kelinayotgan 
materiallar va buyumlar muvofiqligini tartibga soluvchi hujjatlar bo‘lib 
hisoblanadi. Qurilish maydoniga yetkazilgan buyumlar ular xossalarining 
muvofiqligini kafolatlovchi texnik pasportga ega bo‘lishi kerak. Buyumlarni 
markirovkalash (belgi qo‘yish) – maxsulotlarni tayyorlovchi, tayyorlangan sana, 
buyumning nomi va markasi kabi qo‘shimcha axborot olish uchun zarur. 
1.6. Qurilish texnologiyalarining mexnat resurslari 
1.6.1. Qurilishdagi ishchilarning kasblari va malakalari 
Qurilish jarayonlarining xilma xilligi ularni bajarish uchun zarur bilimga va 
amaliy tajribaga ega turli kasbdagi ishchilarni jalb etishni talab etadi.