O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti abdurahmonov Q. X., Boqiyeva I. A

Kompleks tahlil - 
odatda, natijaviy tahlil deb ataladi. Bunda tugallangan davr 
nazarda tutilmay, balki barcha mehnat salohiyatini tashkil qiluvchilar va uni 
o’zgartirishi mumkin bo’lgan turli sharoitlar, talablar va omillarga asoslangan jamoa 
faoliyatiga natijaviy baho berish nazarda tutiladi. 
Qobiliyat
– bu xodimda o’ziga yuklangan vazifalarni bajarish uchun kasb 
malakasi mavjudligi, yetarli darajadagi jismoniy kuch quvvat va chidamlilik, 
uquvlilik, umumiy madaniyat borligi va shu kabilar kiradi. 
Malakali kadrlar bozori
– bu hususan, ijtimoiy mehnatda ish bilan band 
bo’lgan va band bo’lmagan malakali kadrlarni talab va taklifga asosan mehnat 
muassasalari ishtiroki va nazorati ostida muntazam ravishda taqsimlaydigan va qayta 
taqsimlaydigan tizimdir. 
Martaba
– bu, insonning ish bilan bog’liq yillari mobaynida mehnat tajribasi 
va faoliyati taalluqli, alohida anglab etilgan nuqtai nazari va xulq-atvoridir (egallagan 
lavozimlaridagi, ish o’rinlaridagi izchillik, mehnat tashkilotidagi mavqeining ahvoli). 
Mehnat
– bu insonning biron-bir maqsadga muvofiq ijtimoiy foydali 
faoliyatidir. 
Mehnat qobiliyati
– xodimning sog’lig’idan, holatidan kelib chiqadigan 
mehnat faoliyatiga bo’lgan qobiliyati. 
Mehnat kooperastiyasi
– bu mehnat faoliyati jarayonidagi alohida 
ixtisoslashtirilgan ijrochilar o’rtasidagi aloqalarning o’rnatilishi va mehnat 
faoliyatining tashkil etilishidagi eng muhim elementlardan biridir. 
Mehnat mazmuni
– bu ishlarning kasbiy mansubligi, 
ularning 
tarkibiy 
murakkabligi, bajarishdagi izchilligi bilan belgilanadigan mehnat elementlari bo’lib, 
xodimning mehnat predmetlari va vositalari bilan o’zaro munosabatga kirishuvidir. 
Mehnat normalarining funkstiyalari
– mehnat munosabatlarida uni tartabga 
solish, ta’minlash borasidagi funkstiyalardan iborat. Ularga mehnat sharoitlarini 

---

218 
tavsiflovchi turli omillarning mumkin bo’lgan o’lchovlari, qoidalar, yo’riqnomalar 
kiradi.