O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti

Massajning asab sistemasiga ta’siri Markaziy asab sistemasi barcha sistemalar ichida eng asosiylaridan biri bo‘lib, bir butun organizmning faoliyatini tartibga soladi. Asab sistemasi 2 ga bo‘linadi: Markaziy asab sistemasi: Periferik asab sistemasi:
• bosh miya;
• asab tugunlari;
• orqa miya (19-rasm).
• asab tolalari.
Bundan tashqari, asab sistemasi shartli ravishda yana 2 ga bo‘linadi:
1. Somatik asab sistemasi:
2. Vegetativ asab sistemasi (20-rasm).
• harakatlantiruvchi apparatning;
• ichki a’zolaming; .
• qon tomirlarni asab tolalari bilan ' tenmn8’ ta'minlovchi;
• sezgi a’zolarining; 1-rasm. Orqa miya ttervtariaimg amvmiy sxemasi: 1-diafragma nervi; 2-yelka chigali; 3-qovurg‘alararo nervlar; 4-qo‘ltiq osti nervi; 5-mushak-teri nervi; 6-bilak nervi; 7-o£rta (oraliq) nervi; 8-tirsak nervi; 9-bei chigali; 10-dumg‘aza nervi; 11-uyatli va dum chigali; 12-quymich nerv; 13-umumiy kichik boldir nervi; 14-katta boldir nervi; 2-rasm. Vegetativ asab sisteiuasiniag sxemasi (bvtin chiziq— simpatik, «zuq chiziq — parasimpatik tolalar): 1-ko‘z; 2-so‘lak bezlari; 3-yurak; 4-bronxlar; 5-me’da; 6-jigar; 7-m e’da osti bezi; 8-ichakiar; 9-buyraklar; 10-to£g‘ri ichak; 11-siydik pufagi; 12-tanosil (jinsiy) a’zolar. Massajning asab sistemasiga ta'siri xilma-xii bo‘lib, u quyidagiiarga bog‘iiq: • tashqi ta’sirotning retseptorlarga qay darajada ta’sir etishiga; • massaj usullarini qo‘llash xususiyatlariga; • mexanik ta’sirotlaming davom etish muddatiga; • ta’sir kuchining joyiga; • massaj oluvchining individual xususiyatlariga va h.k. Massaj muolajalari odamning asab sistemasini tinchlantiradi, tanani tetik va yengil qiladi yoki, aksincha, usullar noto‘g‘ri bajarilsa, uni qo‘zg‘atadi. Massaj sezuvchi va harakatlantiruvchi asab tolalarining o‘tkazuvchanlik hususiyatini yaxshilaydi, shuning uchun davolash amaliyotida asab qo‘zg‘aluvchanligini pasaytirish yoki oshirish maqsadida keng qo‘llaniladi. Agarda kasalliklami davolashda massaj usullari to‘g‘ri tanlansa, og‘riqlarni kamaytiradi yoki butunlay bartaraf etadi. Massaj usullaridan biri bo‘lgan vibratsiya (tebratishtitratish)bez hujayralarining sekretor faoliyatini tartibga soluvchi asab tolalarining, ishini yaxshilaydi Masalan: 1. Oshqozon sohasida bajarilgan tebranish usullari undagi suyuqlikning ajralib chiqishini kuchaytiradi. 14 2. Jigar sohasidagi tebranishlar esa o‘t suyuqligi ajralib chiqishi va ovqat hazm bo‘lishini ta’minlaydi hamda faollashtiradi 3. Yurak yoki ko‘krak qafasi sohasida qo‘llanilgan vibratsiyaning urish usullari yurak urishini sekinlashtiradi. Buning sababi shuki, tebranma harakatlar reflektor ravishda adashgan nervning shoxchalariga ta’sir etib, yurak faoliyatini yaxshilaydi. 4. Massajning markaziy asab sistemasiga ijobiy ta'sirining ahamiyati shundaki, massaj charchash natijasida keUb chiqqan umumiy behollik holatlari hamda qo‘zg‘aluvchanlikni bartaraf etadi va organizmning ish faoUyatini yangidan tiklaydi. Massaj qon tomirlarining devorlarida joylashgan mushak hujayralariga ieflektor ta’sir etadi. Tomirlarda oqayotgan qon qaytadan taqsimlanishi natijasida qon bosimi, normaflashadi.
Конец формы