O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti

 
15.2. Ijtimoiy obyektni modellashtirish 
 
Ijtimoiy  obyektni  modellashtirish  turli  xil  modellarni  tanlash  bilan 
bog‗liq:  ekstropolyatsiya  modeli,  faktorli  (analitik)  model  va  evristik 
o‗yinli model. 
Ekstropolyatsiya  modelini
 
qurish  biron-bir  bashoratlanayotgan 
ko‗rsatkichning 
o‗zgarish  tendensiyasini  namoyon  etish  bilan 
asoslanadi. Bunday modellar asosan biron-bir tovarga talab o‗zgarganda 
qo‗llaniladi.
 

---

244 
 
Faktorli  modellar
 
turli  xil  faktorlar  ta‘siri  natijasida  ko‗rinadi. 
Bunday modellar ehtiyojlarni bashoratlash uchun ishlatilishi mumkin. 
Evristik metodlar
 
insonning intuitiv qobiliyatiga asoslanadigan aqliy 
faoliyatni  tashkillashtirish  vositalarida  namoyon  bo‗ladi.  Intuitsiya 
insonlarga  omadli  ravishda  muammoni  yechish  imkonini  beradi. 
Bulardan  biri,  ya‘ni  samarali  usuli  innovatsiyalashgan  o‗yinlar 
metodidir. 
Ijtimoiy  loyihalashtirish  -  bu  shunday  bir  loyiha  faoliyatiki,  u 
ijtimoiy  reallik  bilan  bog‗liq  ravishda  turli  xil  idealliklarga  monand 
tashkil  etiladigan,  ijtimoiy  loyiha  deb  ataladigan  loyihali  faoliyatdir. 
Xohlagan  boshqaruv  qarori,  reallikni  o‗zgartirishga  qaratilgan  va  har 
doim o‗zgarishning idealini hisobga olishni talab qiladi.  
Ijtimoiy 
loyihalashtirish 
doimo 
ko‗pgina 
mutaxassislarning 
ishtirokini  talab  etadi.  Ijtimoiy  rejalashtirish  o‗zining  metodi  va 
metodologiyasiga ega bo‗lgan ijtimoiy injeneriya faoliyatining mustaqil 
qismi  hisoblanadi.  Ularning  ishlab  chiqilishi  loyihalashtirish  jarayonini 
sistemalashtirishga,  jarayonning  o‗z  boshqaruvini  oshirishga,  EVMni 
qo‗llash loyiha ishlari sifatini oshirishga imkon beradi.