O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti

 

 
xaridorlar,  mol  yetkazib  beruvchilar,  ta‘sischilar  va  vositachilar 
ishonchini qozonish;
 

 
tashkilotdagi barcha ishlovchilarining turmush tarzini oshirish.
 
Bu maqsadlarga erishish uchun alternativ strategik faoliyatlar ishlab 
chiqiladi,  ulardan  ish  beradigan  strategiyalar  tanlanadi.  Strategiya 
qanday  usul  bilan  raqobat  muhiti  sharoitida,  tashkilot  o‗zining 
maqsadlariga  erishishi  uchun  qanday  yo‗l  tutishi  kerak  degan  savolga 
javob beradi. 
Zamonaviy strategiyaning oxirgi natijalari quyidagilarga olib keladi:  

 
o‗z-o‗zini  boshqara  biladigan,  ijod  qila  oladigan  insonlarga 
ishonch bildiriladi; 

---

258 
 

 
tashkilot tirik organizm sifatida qaraladi; 

 
tashkilot  tashqi  faktorlarga  (iste‘molchilarga)  moslashuvchan 
bo‗lishi kerak. 
Zamonaviy  strategiya  sistemali  va  vaziyatli 
yondashuvga 
asoslangan bo‗lishi zarur. Samarali menejmentda strategik rejalashtirish 
bo‗yicha  ekspert  Jon  Zimmerman  fikriga  ko‗ra,  strategiyani  ishlab 
chiqish  uchun  10  ta  harakatlanuvchi  kuchdan  foydalanish  lozimligini 
aytib, quyidagilarni ko‗rsatadi: 
1.
 
Yangi bozorlarni qidirish.  
2.
 
Yangi tovar va xizmatlarni ishlab chiqish. 
3.
 
Iste‘molchilar uchun qulayliklarni oshirish. 
4.
 
Innovatsiyali texnologiyalarni ishlab chiqish. 
5.
 
Tovar imkoniyatlarini oshirish.  
6.
 
Sotish usullarini yaxshilash. 
7.
 
Taqsimot usullarini yaxshilash.  
8.
 
Tabiiy resurslar olish. 
9.
 
 Ishlab chiqarishni oshirish. 
10.
 
Kapital qo‗yilmalar qaytishi va daromadni oshirish. 
M.Porter bozorda firmani harakat strategiyasini ishlabchiqishda uch 
asosiy jihatga e‘tibor beradi:  

 
 ishlab  chiqarish  xarajatlarini  minimumlashtirish  bo‗yicha 
liderlik; 

 
tovar ishlab chiqarishda mutaxassislik; 

 
bozor  aniq  segmentini  olish  va  firma  harakatini  ana  shunday 
jamlash. 
Rivojlanish asosiy strategiyalarining etaloni quyidagilar:  

 
jamlanma o‗sish strategiyasi; 

 
integrirlashgan o‗sish strategiyasi;  

 
biznesni qisqartishrish yo‗nalishidagi strategiya; 

 
diversifikatsiyalangan o‗sish strategiyasi.  

---

259 
 
Innovatsiyaga nisbatan quyidagi strategiyalar yaratiladi: 

 
odatiy (tovar sifatini oshirish); 

 
opportunistik  (tadqiqot  va  ishlab  chiqarish  uchun  katta  xarajat 
etilmaydigan strategik mahsulotni qidirish; 

 
imitatsiyalashgan  (litsenziya  asosida yangi  texnologiyalarni  sotib 
olish); 

 
mudofalashgan 
raqobatchilardan 
texnika 
va 
texnologiya 
sohasidagi rivojlanishdan qolmaslik; 

 
kirib kelishuvchanlik
 
(bozorda birinchilik uchun innovatsiya); 

 
bog‗liqlik (boshqa firmalar bilan). 
Tashqi  muhitda  faoliyat  ko‗rsatayotgan  strategik  boshqaruvda 
marketing  muhim  rol  o‗ynaydi.  Aynan  shu  marketing  strategik 
boshqaruvning  barcha  jarayonlarini  tahlil  qilib,  tashqi  muhitga 
tashkilotni silliq va moslashuvchan ravishda kirishini ta‘minlaydi.