O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Qimiz  - 

biya  va  ba‟zan  sigir  sutini  sut  achituvchi  bakteriyalarga  sut 

drojjisi  qo„shib  achitish  yo„li  bilan  olinadigan  ichimlik  bo„lib,  shifobaxsh 

xususiyatga  ega.  Qimiz  tayyorlashning  o„ziga  xos  xususiyati shundan iboratki, u 

quyuqlik  hosil  bo„lish  jarayonida  juda  ko„p  aralashtiriladi,  shuning  uchun  ham 

uning  konsistentsiyasi  nisbatan  suyuq  bo„ladi.  Yetiltirish  darajasi  va  saqlanish 

muddatiga  ko„ra  qimiz  kuchsiz,  o„rtacha  va  kuchli  turlarga  bo„linadi.  Kuchsiz 

qimiz  bir  sutkada  etiladi,  tarkibida  1%  spirt  bo„lib,  nordonligi  60-80°C  bo„ladi. 

O„rtacha  qimiz  ikki  sutkada  etiladi,  tarkibida  1,75%  spirt  va  nordonligi  81  - 

105°C  bo„ladi.  Kuchli  qimiz  uch  sutkada  etiladi,  tarkibida  2,5%  gacha  spirt  va 

nordonligi  106-120°C  bo„ladi.  Sarxil  qimiz  smetana  konsistentsiyali,  rangi 

sutsimon  oq,  ta‟mi  esa  sof,  spirtli  xuzurbaxsh  bo„lishi  kerak.  Sirka,  aynigan, 

mog„orlangan,  go„ng,  ammiak  ta‟m  va  hidli,  shuningdek,  ivigan  bo„laklari 

bo„lgan qimiz  savdoga chiqarilmaydi.   

Smetana  toza,  mustahkam,  oldindan  bug„latilgan  yog„och  bochkalarga, 

shuningdek,  sut  flyagalariga  joylanadi.  Idish  lim  to„ldirilishi,  surp  yoki  doka 

---

130 

 

bilan  qoplanib  qopqog„i  mahkam  yopib  qo„yilishi  kerak.  Smetana  shuningdek, 

shisha bankalar,  polimer, yoki parafinlangan  karton, stakanlarga  joylanadi.   

Tvorog  qadoqlab  va  tortib  sotiladigan  qilib  savdoga  chiqariladi. Tvorog 

100,  250,  500,  700  va  1000 

g

  dan  karton  kutichalar  yoki  tsellofan  xaltachalarga 

qadoqlab  joylanadi.  Tvorog  avvalo  pergament,  podpergament,  parafinlangan 

qog„oz

 

yoki  rangsiz  tsellofanga  o„raladi.  Quticha  va  xaltachalardagi  tvorog  20 

kg 

sig„imi

 

yog„och  yashiklarga  joylanadi.  Tortib  sotiladigan  tvorog  sof  og„irligi 

ko„pi  bilan  70 

kg

  keladigan  toza  yog„och  bochkalarga  joylanadi

. 

Ammo  uni 

og„zi

 

keng  bidonlarga  ham  joylash  mumkin.  Tvorogdan  qilingan  tort  -  ichiga 

pergament  to„shalgan  karton  qutichalarga,  krem  esa  parafinlangan  qopqoqli 

qog„oz

 

stakanlarga joylanadi.   

Qatiqning  hamma  turlari  og„zi

 

keng  butilkalar,  maxsus  chinni,  fayans, 

pisha  yoki  sopol  banka  va  stakanlarga, shuningdek, sig„imi

 

0,15 dan 0,5 l gacha 

bo„lgan  maxsus  polimer  bilan  qoplangan  kog„oz  xaltachalarga  qadoqlab 

joylanadi.  Kir-chir,  chetlari  singan  idishga  solingan  yoki  idishining  tiqini 

buzilgan  qatiq  savdoga  chiqarilmaydi.  yog„li  kefir  0,25  va  0,5 

l

  sig„imi

 

polimer 

bilan  qoplangan  qog„oz

 

xaltachalar  yoki  shisha  butilkalarga  qadoqlab  joylanadi 

va  alyumin  yoki  parafinlangan  karton  qopqoqchalar  bilan  og„zi

 

bekitiladi.  Kefir 

qopqog„i

 

zar  qog„ozining

 

rangi  -  yashil,  yog„sizlantirilgan  kefirniki  -  ko„k 

chiziqli  kumush  rangda  bo„ladi.  Smetana  8°C  dan  oshmagan  haroratda  ko„pi 

bilan  36 soat saqlanadi

.  

Qadoqlangan  tvorog  8°C  dan  oshmagan  haroratda  sovutilgan  yoki  - 

10°C  gacha  muzlatilgan  holda  savdoga  chiqariladi.  Sovutilgan tvorogni 8°C dan 

oshmagan  haroratda  24  soatdan  ortiq

 

saqlash  mumkin  emas.  Muzlatilgan  yog„li 

tvorog  Sovutkichlarda  -8°  dan  -12°C  gacha  haroratda,  yog„siz  tvorog  esa  14°- 

18°C  gacha  bo„lgan  haroratda  saqlanishi  kerak.  Chakana  savdo  tarmoqlarida 

muzlatilgan  tvorogni  -8°C  dan  oshmagan haroratda ko„pi bilan bir sutka saqlash 

mumkin.  Tvorogdan qilingan  tort 8°C dan oshmagan haroratda saqlanadi.  

---

131 

 

Qatiq,  atsidofilin,  kefir  va  qimizni  ham  8°C  dan  oshmagan  haroratda 

saqlash  tavsiya  qilinadi.  Saqlash  muddati  ko„pi  bilan  24  soat

. 

Yil  fasllari  va 

rayonlarning  joylanishiga  qarab  smetana,  tvorog  hamda  tvorog  xamirlari  uchun 

tabiiy  kamayish  me‟yori 0,55-0,70% atrofida belgilangan.