Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent

Inflyatsiya va ishsizlik oʻrtasidagi bogʻliqlik. Fillips egri chizigʻi.

Iqtisodiyot oʻz rivojlanishida potensial darajaga yaqinlashgan sharoitda yoki bandlilik darajasini oshirish yoxud inflyatsiya darajasini pasaytirish kabi muqobil variantlardan birini tanlashga majbur boʻlinadi. Chunki qisqa muddatli davrda ishsizlik va inflyatsiya darajalari oʻrtasida teskari bogʻliqlik mavjud. Ishsizlikni pasaytirish ish joylarini yaratish uchun qoʻshimcha mablagʻlar ajratilishini anglatadi. Ayni paytda bu ish haqi miqdorining oshishiga ham olib keladi. Har ikkala holat ham

baholar darajasining koʻtarilishiga olib keladi, ya’ni talab inflyatsiyasi roʻy beradi.

Ish haqi mehnat bozorida muvozanatni oʻrnatuvchi vosita hisoblanadi va uning darajasini oʻzgarishi ishsizlikka bevosita ta’sir koʻrsatadi. Bu ikki koʻrsatkich oʻrtasidagi oʻzaro bogʻliklik ingliz iqtisodchisi A.V.Fillips tomonidan, Buyuk Britaniyaning 1862–1957- yillar ma’lumotlari asosida tadqiqot qilingan hamda grafikda Fillips egri chizigʻi deb aks ettirilgan. Modomiki, ish haqi va narxlar oʻzgarishining sur’atlari oʻrtasida bir xil nisbat mavjud ekan, u holda Fillips egri chizigʻi oʻz mohiyatiga koʻra inflyatsiya va ishsizlik oʻrtasidagi bogʻliqlikni aks ettiradi, ya’ni inflyatsiyaning oʻsishi sur’atida ishsizlikning past darajasi kuzatiladi va aksincha. Muhim makroiqtisodiy koʻrsatkichlar oʻrtasida barqaror va oldindan koʻrish mumkin boʻlgan bogʻliqlikni oʻrnatish Gʻarb mamlakatlarining milliy iqtisodiyotini tartibga solish va istiqbolini belgilash imkonini berdi.

Fillips egri chizigʻi ishsizlik va inflyatsiya darajalari oʻrtasidagi teskari bogʻliqlikni xarakterlaydi. Yuqori darajadagi kutilayotgan Inflyatsiya

Inflyatsiya

|Ishsizlik
21.5-Chizma. Fillips egri chizigʻi
Mamlakat iqtisodiyotining xususiyatiga koʻra, shuningdek, inflyatsiyaning qaysi turi mavjudligiga qarab Fillips egri chizigʻidagi inflyatsiya va ishsizlik darajalarining kombinatsiyasi farq qilishi

mumkin. Bunday tanlov kutilayotgan inflyatsiyaning sur’atiga bogʻliq. Kutilayotgan inflyatsiya darajasi qanchalik yuqori boʻlsa ishsizlikning har qanday darajasida (sur’ati past boʻlgan inflyatsiya darajasiga nisbatan) haqiqiy inflyatsiya darajasi yuqori boʻladi. Ishsizlik darajasi va inflyatsiya sur’atining maqbul miqdorlari quyidagi formula koʻrinishida tasvirlanishi mumkin: