O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti



Download 2,12 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/163
Sana31.12.2021
Hajmi2,12 Mb.
#279679
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   163
Bog'liq
Nutq ostirish nazariyasi va metodikasi

Verbal  bosqichda  bolada  sust  nutq  shakllanadi.  Ushbu  bosqichga  bo’lgan  davrning 
asosiy  ahamiyati shundan iboratki, uning ichida  navbatdagi bosqich – faol nutq paydo bo’lishi 
bosqichiga o’tish uchun zarur bo’lgan sharoit vujudga keladi. 
Bolaning  faol  nutqni  o’zlashtirishining  ikkinchi  bosqichida  uchta  asosiy  jihat  ajralib 
chikadi:  emotsional  munosabatlar;  birgalikda  faoliyat  (hamkorlik)  davomidagi  munosabatlar; 
tovushli munosabatlar. 
Bolaning  kattalar  bilan  muloqot  qilishining  ko’rib  chikilayotgan  har  bir  jihati  uning 
oldiga kattalar tomonidan ko’yilayotgan va so’zdan jamiyatda o’zaro bir-birini tushunish uchun 
shartli  ravishda  kabul  kilingan  vosita  sifatida  foydalanishni  talab  qilishdan  iborat  bo’lgan 
kommunikativ vazifani kabul qilishiga yordam beradi. Bundan tashkari, kommunikativ omilning 
ko’rib  chikilayotgan  har  bir  jihati u  yoki  bu  darajada  va o’z  holicha  bolalarning  kommunikativ 
vazifani hal etishlariga, ya’ni nutqdan foydalanishlariga yordam beradi. 
Nutqni  rivojlantirishning  uchinchi  bosqichida  –  uning  materiyasi  (leksika  va 
grammatika)  bolaning  muloqot  vazifasini  o’zgartirgan  holda  kattalar  bilan  muloqotga  bo’lgan 
ehtiyojiga  va  uning  tarkibiga  uzviy  bog’liq  bo’ladi.  Bu  bolaning  nutqning  yangi,  yanada 
murakkab va keng kamrovli jihatlarini o’zlashtirishiga olib keladi. 
Bolaning  ruhan  shakllanishida  nutqning  hal  kiluvchi  o’rinni  egallashi  uning  turli 
bosqichlarda rivojlanishiga  yordam beruvchi shart-sharoitlar va omillarning ahamiyatini  yanada 
oshiradi. Nutq rivojini harakatlantiruvchi kuchlar haqidagi masala ular shiddat bilan va to’satdan 
amalga  oshirilishi  tufayli  ham    alohida  ahamiyat  kasb  etadi.  Bolalar  nutqini  rivojlantirishni 
raђbatlantiruvchi  yoki  uni  sekinlashtiruvchi  kuchlarni  aniklash  ushbu  jarayonda  anik  maksadni 
ko’zlagan holda pedagogik sa’y-harakatlarni uyushtirish kalitidir. 
 
XULOSALAR: 

  Til hayotimizning ajralmas kismi hisoblanadi. 

  Ilmiy bayon qilish tili muayyan fan darajasi mezonlaridan biridir. 

  Til fikrlash bilan bog’liq va u uning kuroli hisoblanadi. 

  Til  akliy  faoliyatni  rejalashtirish  imkoniyatina  yaratadi;  bu  jarayonda  tilning  muhim 
vazifasi – insonning xulk-atvorini boshkarish vazifasi paydo bo’ladi. 

  Til kishilarning muloqotga muhtojligi tufayli paydo bo’lgan. 

  Lingvistik  bilimlarni  ko’llash  sohalari  juda  keng:  psixologiya,  psixolingvistika, 
tibbiyot, muhandislik, aviatsiya, kosmik, sud psixologiyasi va h.k. 

  Maktabgacha  yoshdagi  bolalar  nutqini  rivojlantirish  –  bu  murakkab  ruhiy  jarayon 
bo’lib,  u  fakat  bolaning  eshitgan  nutqiga  taklid  qilishidan  iborat  emas,  balki  bu 
bolalarda  muloqot  faoliyatini  rivojlantirish  va    muloqotga  ehtiyoj  mavjudligi  bilan 
bog’liqdir. 
 


 
12 

Download 2,12 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   163




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish