O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand veterinariya meditsinasi instituti

3

13-rasm.

1

2

Tok shirasi (filloksera) (G. Vanek va b. ma’lumoti bo’yi-cha): 1-qishlab chiqqan tuxumi; 2-lichinkasi;

9

8

6

7

5

4

3-urg’ochi zot; 4,5-yozgi avlodlari; 6,7-qanot-li qishlaydigan tu-xum tug’uvchi zotlar; 8-shikastlangan ildizdagi shishlar;

9-shikastlangan barglardagi shishlar (galllar).

Hayot kechirishi. Fillokseraning hayot kechirishi murak-kab. Bir tokning o’zida uning ildiz qismida hamda yer ustki qismida hayot kechiruvchi shakllari hamda lichinkalik va tuxum shaklida qishlab qolganlarini uchratish mumkin. Lekin bunday holat faqat tokning Amerika navlari va duragaylarida sodir bo’ladi. Osiyo va Yevropada o’suvchi tok navlarida filloksera faqat ildiz qismini shikastlaydi. Fillokseraning tokning ildiz qismini zararlaydigan shakli faqat tirik tug’ish yo’li bilan ko’payadi. 1-2 yosh lichin-kalari ildizlarda qishlab chiqadi. Bahorda tuproq harorati 13°dan oshganidan keyin uyg’onadi va qo’shimcha oziqlanib yetuk zotga aylanadi. Shikastlangan ildizlarda shishlar (gall) hosil bo’ladi. Ozarbayjon sharoitida filloksera bir mavsumda 7-8 bo’g’in beradi (96-rasm).

Zarari. Filloksera bilan zararlangan tok o’sish va rivojlanishdan orqada qoladi, hosildorlik pasayadi, chora ko’rilmasa 2-6 yildan keyin tok qurib qolishi mumkin.