O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta„lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Kvalent bog
‗
lanish
– elektron juftlar tufayli vujudga keladigan 
kimyoviy bog‗lanishdir. Bu ikki elektronli va ikki markazli (ikkita 
yadroni tutib turadi) bog‗lanish sanaladi. 
Elektrovalent yoki ionli
bog
‗
lanish 
– ionlar orasida elektrosgatik 
tortishuv tufayli vujudga keladigan kimyoviy bog‗lanishdir. 
Metall bog
‗
lanish – 
elektronlar bir orbitaldan boshqasiga bemalol 
o‗tib, metall kristalidagi barcha atomlar orasida bog‗lanish hosil 
qilishidir. 
Valentlik 
atamasi lot. valentia so‗zidan olingan bo‗lib, ―quvvat‖, 
―kuch‖ degan ma‘noni beradi. 
Semantik valentlik – 
so‗z leksik ma‘nolarining mantiqiy uzvlariga 
asoslanadi. Semantik valentlik ma‘noning alohida uzvlari chatishuviga 
asoslanadi. 
Leksik-semantik valentlik – 
so‗zning leksik ma‘nosidan, ya‘ni 
leksemaning sememasidan boshlanadi. 
Agens valentligi
- kesim ifodalangan so‗zning shu so‗zdan 
anglashilgan harakat, holat, belgi mansub bo‗lgan leksik birlikni birikma 
uchun talab qiladi. 
Obyekt valentligi
– Bunday fe‘l o‗z sememasidagi obyekt 
bildiruvchi semasiga ko‗ra u bilan klassemani tarkib toptira oluvchi 
sememasi bo‗lgan aktantni talab qiladi. 
Mazmun valentligi
aktanti ma‘nosi hamma vaqt predikativ 
vazifadagi so‗zning ma‘no uzvi bo‗ladi. I.Qo‘chqortoyevning qayd 
etishicha, o‗zbek tilidagi fe‘llarning mazmun valentligi aktanti sintaktik 
jihatdan asosan to‗ldiruvchi(vositasiz) va ko‗chirma gap vazifasini 

---

150 
o‗taydi.
Tovushning fizik-akustik tabiati
- tovushning balandligi, kuchi, 
tembri, cho‗ziqligi, ularning eshitilish xususiyatlari.
Gers
- tebranayotgan jismning (mas., un paychalarining) tinch 
holatdagi nuqtadan ikki (qarama-qarshi) tomonga bir marta borib 
kelishi. Ovozning past yoki balandligi gerslar miqdori bilan belgilanadi.