O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta„lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Matn atributsiyasi
matnning muallifligini – ma‘lum matnni 
mazkur shaxsga tegishli ekanligi yoki bu shaxsga tegishli emasligini 
aniqlash. Matnning atributsiyasi faqatgina kriminalistik amaliyotda 
amalga oshirilmaydi. Matnni aniqlash tarix va filologiya fanlarining 
yordamchi sohasi hisoblangan, badiiy va boshqa asarlar matnlarining 
yaratilish tarixini o‗rganadigan manbashunoslikning ham muhim 
masalalaridan biridir.
Motor afaziya
 
– inson miyasidagi Broka zonasi shikastlanganda 
maydonga keladi. Afaziyaning bu turida inson nutqni tushuna oladi, 
lekin gapira olmaydi. Broka markazini
 
1861-yilda fransuz olimi P.Broka 
kashf qilgan. U miyaning chap peshona pastki orqa burmasida 
joylashgan.
Madaniy 
shok
– 
madaniyatlararo 
to‗qnashuvlarning 
ko‗rinishlaridan biri bo‗lib, u xorijiy tilni o‗rganuvchining ajablanish, 
hayron bo‗lish yoki tili o‗rganilayotgan madaniyat omillarining qabul 
qilmaslik holatini ifodalaydi. Madaniy shok til o‗rganuvchining noto‗liq
akkulturatsiyasi yoki u uchun yangi bo‗lgan madaniyat me‘yorlarini 
bilmasligi, tushunmasligidir.

---

146 
Neyrolingvistika
(yunon. neuron – tomir, nerv, asab va lot. lingua 
– til) – nutqiy faoliyatning miya mexanizmlarini va miyaning mahalliy
jarohatlanishi tufayli yuzaga keladigan nutqiy jarayondagi o‗zgarishlarni 
o‗rganadigan fan. Neyrolingvistika mustaqil fan sifatida (biologik) 
tilshunoslik negizida, neyrologiya, psixologiya va lingvistika kesishgan 
nuqtada yuzaga keldi va u til sistemasini lisoniy muomalaning miya 
substrati bilan o‗zaro aloqada o‗rganadi.
Neobixeviorizm 
(yunon. neos – ―yangi‖ va ingl. behaviour – 
―xulq, xatti-harakat‖)da bixeviorizmning prinsipial S–R sxemasi 
mohiyatan murakkablashtirilib, S –R orasida nimadir borligi aniqlandi 
va ―oraliq o‗zgaruvchi‖ tushunchasi paydo bo‗ldi. Gap endi shunchaki 
tashqi stimul va reaksiya haqida emas, balki insonda tashqi reaksiya 
chaqira oladigan va insonning o‗ziga xos individual tajribasini aks 
ettiradigan (shuning uchun ham turli kishilarning reaksiyalari farqli 
bo‗ladi) oraliq o‗zgaruvchi, ya‘ni organizm ichidagi maxsus 
ichki
stimul
tushunchasi haqida boradi.