O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta„lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Disfoniya 
(afoniya) – tovush apparatining patologik o‗zgarishlari 
oqibatida fonatsiyaning yo‗q bo‗lishi yoki zaiflashuvi.
 
Ma‘nodoshlari: 
tovushning buzilishi, fonatsiyaning buzilishi, fonotor buzilishlar, vakal 
buzilishlar. 
 
Bradilaliya –
nutqning patologik sekinlashgan sur‘ati. 
Ma‘nodoshi: bradifraziya. Artikulyar nutq dasturining sekinlashgan 
ishlab chiqarishda namoyon bo‗ladi, markaziy bog‗langan va o‗z 
tabiatiga ko‗ra organik yoki funksional bo‗lishi mumkin. 
 
Taxilaliya –
nutqning patologik tezlashgan sur‘ati.
 
Ma‘nodoshi: 
taxifraziya. 
 
Duduqlanish
– nutq apparati mushaklarining va ixtiyoriy pay 
tortishish natijasida sur‘at-ohangning buzilishidir.
 
Ma‘nodoshi: 
logonevroz:
 
Markaziy bog‗langan bo‗ladi, funksional yoki organik 
ko‗rinishga ega, ko‗proq bola nutqining rivojlanishida paydo bo‗ladi.
 
 
Dislaliya –
tovush talaffuz qilishning normal eshitish va nutq 
apparatining saqlangan innervatsiyasi paytida buzilishi. Ma‘nodoshlari: 
tili chuchuklik (eskirgan), tovush talaffuzidagi nuqsonlar, fonetik 
nuqsonlar, fonemalarni talaffuz qilishdagi notekisliklar. 
 
Rinolaliya
– tovush tembri va talaffuzining nutq apparatidagi 
anatomik-fiziologik nuqsonlar bilan bog‗liq holdagi buzilishdir. 
Ma‘nodoshlari: dimog‗ bilan gapirish (eskirgan), palatolaliya. 

---

149 
 
Dizartriya –
nutq talaffuzi tomonining nutq apparati 
innervatsiyasidagi yetishmovchilik bilan bog‗liq holdagi buzilishidir. 
Ma‘nodoshi: tili chuchuklik (eskirgan). 
Diaxroniya
– grekcha dia –ikki, chronos – zamon so‗zlaridan 
olingan. Tilni tarixiy taraqqiyotda, rivojlanishda ekanini e‘tiborga olib 
o‗rganish diaxroniya hisoblanadi. 
Sinxroniya
– grekcha ―synchronos‖ so‗zidan olingan bo‗lib bir 
vaqtlilik demakdir. Til tarixiy taraqqiyotining muayyan bir davrdagi 
holati sinxroniya sanaladi.