O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi saida kasimxodjayeva

Y. Butskoning kamer musiqasi
. 
Shunga o‘xshash jihatlarni Y. Butskoning 
kamer musiqasida, ya’ni fortepiano sonatasida, violonchel va fortepiano, alt va 
fortepiano uchun sonatalarida uchratamiz. Mazkur asarlarda umumlashtirilgan 
falsafiy obrazlilik improvizatsiya xos bo‘lgan va gorizontal shuningdek vertikal 
bo‘yicha tashkillashtirilgan monodik shakl orqali ifodalanadi.
S. Sintsadzening birinchi kvartetlari
. Folklor va sintez jarayonini tushunishga 
S. Sintsadze ijodi o‘z hissasini qo‘shadi. Uning asarlari gohida o‘ychan, gohida his-
tuyg‘uga boy, garmoniya bo‘yoqlari bilan to‘yintirilgan gruzin xalq musiqasi bilan 
bog‘liqdir. Kompozitor juda ko‘p kamer janrlarida ishlaydi. Uning to‘rtta kvarteti 

---

49 
uslubining evolyutsiyasini, shuningdek 60-yillar musiqa madaniyatiga xos bo‘lgan 
xalq materiallari bilan ishlashning turli bosqichlarini ko‘rsatadi.
S. Sintsadzening birinchi kvartetlari folklor elementlari, ya’ni kontrast fikrlash, 
anglash va xalq og‘zaki ijodiga xos intonatsiyalar bilan bog‘liqdir. Kvartetlarda S. 
Sintsadze uslubining eng asosiy jihatlari, ya’ni simfoniyalikning birlashishi, 
harakatlarning mantiqiy rivojlanishi, milliy tafakkurning impulsiv tabiatini aks 
etuvchi qonuniyati orqali amalga oshgan.
S. Sintsadzening kvartetlarida liriko-psixologik obrazlilik asta-sekin yangi tus 
qabul qiladi. Musiqada, masalan, sonor effektlar paydo bo‘ladi. Ular musiqani o‘ziga 
xos psixologik fantastikaga yaqinlashtiradi, irreal psixologik holatlarni va chuqur 
dramatik konfliktni ko‘rsatadi (Beshinchi kvartet, 1962). 
Kvartet xatini rivojlantirish jarayonida S. Sintsadzening asarlarida kontsenrtlilik 
yanada kuchaydi, intonatsion to‘yinish esa umumlashtirildi. 
Xalqchillikka oid alomatlar mavzu sohasidan tafakkur tizimiga o‘tadi. To‘qqizta 
epizoddan iborat bo‘lgan Sakkizinchi kvartetda (1974) ko‘p ishlatilgan texnika 
qo‘llaniladi. Shu bilan birga, tipik xalq-janr elementlari, ya’ni maromning 
variantlashuvi, impulsiv dinamik kontrastlar, yig‘lov intonatsiyalari ham 
ishlatilingan.