O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti pedagogika fakulteti

bolalar qo‘shiqlari
deb nomladik. Bu qo‘shiq va 
she’rlar bolalarning
 
o‘yin jarayonida yoki o‘yindan tashqari holatda
ijro etiladiMustaqillik davrida 
bolalar o‘yin folkloriga oid ma’lum izlanishlar qilinmokda. Jumladan, tadqiqotchi SHamil Galievning 
1998 yili «O‘zbek bolalar o‘yin folklorining tasnifi va poetikasi» mavzuida yoqlangan nomzodlik 
ishi e’tiborga loyiqdir. SH.Galiev sharqshunos A.K. Borovkov
3
maqolalari asosida o‘zbek 
bolalarining XX asr boshlarida o‘ynalgan 
«Pakitak», «Juki - juki», «Besh tosh», «CHaqqon», 
«Halgimchak», «Bilgish toy», «Quloq cho‘zma»
kabi o‘yinlarda aytiladigan aytim va qo‘shiqlar 
xaqida qiziqarli ma’lumotlar beradi. SH.Galievning o‘zbek bolalar o‘yin folklori tizimida bolalar
so‘zlashuv tilida bo‘g‘inlarning joyini o‘zgartirib, yoki bo‘g‘inlar o‘nli tovushdan keyin
«b», «z»
kabi o‘ndoshlarning orttirilishidan hosil bo‘ladigan 
«Tarabar tili»
ning
saqlanib
qolmaganligi
haqidagi fikri bahstalab. Samarqand viloyati tumanlarida yashovchi o‘zbek bolalari orasida bunday 
til iste’molda mavjud va u haqdagi ma’lumot folklor amaliyoti materiallarida uchraydi. 
Bolalar o‘yinlarida aytiladigan qo‘shiqlar o‘yinlar xilma - xilligi bilan hamohang. Bolalar 
o‘yin folklorini
 chorlamalar, sanamalar, matashmachoqlar
2
boshlab beradi. 
CHorlamalar
bolalarni bir joyga yig‘ib o‘yinni boshlashga chorlovchi, chaqiriq qo‘shiqlari 
bo‘lib, ularning orasida «jarchilar» qo‘shig‘i ayniqsa keng tarqalgan. Agar qo‘shiq so‘zlariga qaralsa, 
«Bor - xo», «Kel - xo» chaqirig‘idan keyin, «Hamalim - ha», «Amalim - ha» so‘zlari keltiriladi va 
yig‘ilishga sabab bo‘lgan o‘yinga otda bo‘lsada tezda etib kelishga chorlanmoqda: 
Bor - xo, 
Kel - xo. 
Hamalim, ha,