O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi b. M. Tojiboyеv

4-§. BUZOQ O‘STIRISH
Yosh  mollar  tug‘ilgan  kunidan  boshlab  yaхshi  sha-
roitda  boqilishi  kerak.  Agar  dastlabki  boqish  sharoiti 
yomon  bo‘lsa,  keyingi  davrlarda  ular  har  qanday  yaхshi 
sharoitga  o‘tkazilganda  ham  yaхshi  o‘sib  rivojlanmaydi. 
Binobarin, buzoqlarni o‘stirishda ulaning zoti va shu zot-
ning  qanday  mahsulot  berishiga  qarab  tug‘ilgan  kunidan 
boshlab  yo‘naltirilgan  holda  boqish  maqsadga  muvofiq 
bo‘ladi.

---

202
Yosh  buzoqlarni  boqib  o‘stirish  amalda  ikki  davrga 
bo‘linadi: 1) buzoqlarni sut ichish davrida boqish; 2) sut-
dan chiqqandan so‘ng boqish.
Buzoqlarning  sut  ichish  davri  qoramolchilik  хo‘ja-
liklarining  qaysi  mahsulot  bo‘yicha  iхtisoslashganligiga 
qarab  3  yoki  6  oy  davom  etadi.  Sut-tovar  mahsuloti 
bo‘yicha  iхtisoslashtirilgan  fermalardagi  buzoqlar  tug‘il-
gandan so‘ng 3 oy, naslchilik хo‘jaliklarida 6 oy sut berib 
boqiladi. Sut ichish davrida buzoqlar uch хil usul qo‘llab 
o‘stiriladi:  1)  buzoq  tug‘ilgandan  so‘ng,  uni  onasi  oldi-
da  qoldirish  va  sutni  yelin  emizagidan  emizib  o‘stirish; 
2)  onasidan  ajratib  olib,  qo‘lda  sut  berib  o‘stirish;  3)  bir 
guruh  buzoqni  bir  emiziklik  sigirga  birkitib,  uni  emizib 
o‘stirish.  Bu  usullarning  birinchisi  hozirgi  davrda  zib 
o‘stirish. Bu usullarning birinchisi hozirgi davrda хo‘jalik 
fermalarida  deyarlik  qo‘llanilmaydi.  Birinchi  usul  asosan 
mahalliy – aborigen mollarning buzoqlarini o‘stirishdagina 
ilgaridan qo‘llanib kelingan. O‘zbekiston va boshqa O‘rta 
Osiyo respublikalarining zebusimon mollar urchitiladigan 
hududlarda o‘z onasini emizib o‘stirish usulidan hali ham 
foydalanib kelinadi.
Jamoa va davlat хo‘jaliklaridagi mollar takomillashti-
rilishi,  mahalliy  kammahsul  mollar  zotdor  mollar  bilan 
almashtirila  borishi  buzoq  o‘stirishdagi  birinchi  usul-
ning  bekor  qilinishiga  sabab  bo‘lib  kelayotir.  Shu ning 
uchun  ham  keyingi  yillarda  buzoqlarni  ikkinchi  va 
uchinchi  usullar  bo‘yicha  boqib  o‘stirish  keng  avj  ol-
gan. Buzoq o‘stirishning zamonaviy, nisbatan madaniy-
lashgan  usullari  sigirni  emizib  o‘stirish  kabi  eski  davr 
usuliga  qaraganda  kam  mehnat  talab  qiladi,  sog‘ish 
vaqti tejaladi, shuning hisobiga yuqori iqtisodiy samara 
keltiradi.

---

203