O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov

Miometriyni asosan tonusini oshiruvchi vositalar
Bu guruh vositalari miometriy tonusini oshirib, mayda tomirlarni siqganligidan, asosan bachadondan qon ketishini to‘xtatish uchun qo‘llaniladi. Bu maqsadda qoramug‘ alkaloidlari va ba’zi sintetik vositalar keng qo‘llaniladi. Qoramug‘, javdari bug‘doy boshoqlarida parazit holida yashaydigan zamburug‘ bo‘lib, tarkibida zaharli alkaloidlar bor. Amaliy nuqtai nazardan lizirgin kislotasi amidining hosilalari bo‘lgan alkaloidlar ahamiyatlidir. Ular 2 guruhga bo‘linadi:

• 
  suvda eruvchan alkaloid:ergometrin.
  
• 
  suvda erimaydigan alkaloid: ergotoksin (ergokriptin, ergokornin, ergokristin, ergozin).
  

Qoramug‘ (shox kuya)ning barcha alkaloidlari, bachadon mushaklarini qisqartiradi, tomirlarni toraytiradi, qon bosimini oshiradi, endoteliyni jarohatlaydi.
Ergometrin maleat - Ergometrin qoramug‘ alkaloidlarining asosiylaridan biridir. Boshqa alkaloidlarga nisbatan bachadon mushaklariga tez va kuchli ta’sir ko‘rsatib, miometriyni davomli tonik qisqarishiga olib keladi. Kichik dozalarida qon aylanishiga deyarli ta’sir ko‘rsatmaydi. Adrenolitik xossaga ega emas. Ergometrin enteral va parenteral yo‘l bilan kiritilganda ham, yaxshi samarador. Qoramug‘ning boshqa alkaloidlariga nisbatan, tomirlarning silliq mushaklariga bevosita ta’sir etib, spazm chaqirish xossasi kuchsizroq. MNSga ta’sir etib tinchlantiradi, qon aylanish markazi va tomirlarni toraytiruvchi reflekslarni susaytiradi, adashgan nerv markazi va qayt qilish markazini qo‘zg‘atadi.
Qoramug‘ning individual alkaloiddaridan iborat dori vositalar: ergometrin maleat, ergotamin gidrotartrat, galen va yangi galen dori vositalari (qoramug‘ quyuq ekstrakti), alkaloidlar aralashmasi ergotal asosan bachadondan qon ketishini to‘xtatish va tug‘ishdan keyingi davrda bachadon invalyusiyasini tezlashtirish uchun qo‘llaniladi. Lekin ularni tug‘ish jarayonida qo‘llab bo‘lmaydi, chunki homilaning asfiksiyasiga sabab bo‘ladi. Ergotaminni migrenni davolashda qo‘llaniladi (miya tomirlarini tebranishini kamaytiradi). Qoramug bilan o‘tkir zaharlanganda (abort chaqirish uchun)-kuchli harakatli qo‘zg‘alish, tirishish, qayt qilish, ich ketish, epigastral qismda kuchli og‘riqlar va taxikardiya kuzatiladi.
Surunkali zaharlanish-ergotizm (qoramug‘dan tozalanmagan bug‘doydan tayyorlangan unni iste’mol qilish tufayli) ikki xil bo‘ladi:

1. 
   Gangrenoz shakli-oyoq va qo‘llarning tomirlari jarohatlanib, nekroz rivojlanadi.
   
2. 
   Tutqanoqli (tirishish) shakli-asosan MNSga ta’siri tufayli keladi.
   

Kotarnin xlorid – digidroizoxinolin unumi. Ichki a’zolarning silliq mushaklari va ayniqsa bachadon mushaklari tonusini oshiradi.
Asosan tuqqan ayollarda bachadon invalyusiyasi, abortdan keyin, qon ketishlarini daf etish va yallig‘lanishda qo‘llaniladi.