O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi guliston davlat universiteti boshlang'ich va maktabgacha ta'lim metodikasi kafedrasi tabiatshunoslik va uni o’qitish metodikasi

Dars maqsadi: Tabiatshunoslik o’qitish vositalari haqida ma’lumotlar berish.
Umumiy tushunchalar Tabiatshunoslik darslarini tashkil etilishi, avvalo,unda o'quv qurollari vositalaridan samarali foydalanishga bog'liq.
Tabiatshunoslikni o'qitish vositalariga quyidagilar kiradi:
1. Tabiatshunoslik darsliklari va ular bilan ishlash.
2. Ko'rgazmali qurollar (tabiiy jismlar va suratlar).
3. Plan, xarita, globuslar.
4. Ekran vositalari.
5. Modeller va modellashtirish bo'yicha mashg'ulotlar.
6. Sinf doskasi.
Tabiatshunoslik darsliklari va ular bilan ishlash. Darslik darsda o'zlashtirilgan bilimlarni mustahkamlash va kengaytirishni ta’minlovchi muhim vositadir.
Кеrakli jihozlar va materiallar: Flepchatkalar, oddiy va rangli qalamlar, o’chirg’ich, daftar, plakatlar.
Ishni bajarish tartibi:
Darslik bilan ishlashda quyidagi uslublardan foydalaniladi: matn bilan ishlash; savol va topshiriqlar bilan ishlash; darslikdagi rasmlar bilan ishlash. Yangi mavzuni tushuntirish va olingan bilimlarni mustahkamlashda ish darslik matni bilan o'tkaziladi. U shu tarzda boradi: mavzu bo'yicha kirish suhbati, o'quvchining mavzu matnini to'liqyoki qismlari bo'yicha o'qishi, o'qilgan mavzular mazmuni bo'yicha suhbat, o'qituvchining tushuntirishi, yangi atama va nomlami (o'qituvchining doskaga, o'quvchilarning daftarlariga) yozishlari. O'qituvchi ishga rahbarlik qila turib, unga barcha o'quvchilarni jalb etadi, ularning javoblarini qiziqarli ma’lumotlar bilan to'ldiradi; jadval, surat, diapozitiv, diafilmlar namoyish qiladi. Shu asosda o'quvchilarda aniq tasawurlar hosil qilinadi, bu sa’y-harakatlar tushunchani shakllantirish uchun asos bo'lib xizmat qiladi.
Nazorat savollari:
1. Darsliklar bilan ishlashda qanday uslublardan foydalaniladi?
2. Darsliklardagi savol va topshiriqlar qanday guruhlarga bo'linadi?
3. «Qabul qilish» deganda nimani tushunasiz?
4. Tabiatshunoslik darslarida qo'llaniladigan ko'rgazmali qurollaming
qanday turlarini bilasiz?
5. Tabiiy ko'rgazmali qurollarga nimalar kiradi?
6. Qanday ko'rgazmali qurollar sathli va hajmli ko'rgazmali qurollai
deb ataladi?
7. Devoriy suratlar bilan ishlashning ahamiyatini qanday tushunasiz?
8. Suratlar bilan ishlashda ularning qaysi xususiyatlariga e’tiboi
qaratish kerak?
9. Plan bilan ishlash metodikasi qanday?
10. Plan xaritadan qanday farqlanadi?
11. Tabiatshunoslik darslarida xarita bilan ishlashning xususiyatlarini qanday aniq misollar asosida izohlab bera olasiz?
Mustaqil ish topshiriqlari:
1. Boshlang'ich sinflarning tabiatshunoslik darslarida qo'llanilayotgan o'qitish vositalari haqida m a’lumot tayyorlang.
2 .4 - sinf «Tabiatshunoslik» darsligidan quyidagi topshiriqlarga bittadan misol keltirib, daftaringizga yozing:
a) bilimlarni mustahkamlash uchun;
b) mantiqiy tafakkurni rivojlantirish uchun;
d) kuzatish yordamida olingan bilimlarni qo‘llash uchun;
e) tabiatshunoslik tushunchalarining solishtirma xarakteristikasi uchun.
3. Xaritaning plandan farqlanuvchi belgilarini aniqlang.
4. Globus xaritadan qanday farqlanadi? Uning asosiy farqlovchibelgilarini aniqlang.
5. Tabiatshunoslik dasturlarini tahlil qilib, ekran vositalarining ro'yxatini tuzing.

5 – машғулот. Mavzu. SINFDAN VA SINFDAN TASHQARI MASHG’ULOTLARDA DIDAKTIK O’YINLARNI QO’LLASH METODIKASI