Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti sirtqi bo’lim

II.2 Tarkibli masalalar ustida ishlash bosqichlari Ikki amalli masalalar bilan dastlabki tanishtirish usullari.

Ikki amalli masalalar murakkab arifmetik masalalarning dastlabki ko’rinishidir. SHuning uchun ham uni alohida ko’rish ahamiyatga ega. CHunki, istalgan murakkab arifmetik masalani yechish uchun poydevor hisoblanadi. Ikki amalli masalalar bilan tanishtirishning ikki etapi bor:

1. 
   Tayyorgarlik;
   
2. 
   Tayyor ikki amalli masalalar ustida ishlash;
   

Tayyorgarlik davrida metodikaning o’ziga hos tajribalarda sinalgan ba’zi tasvirlari mavjudki, ular to’g’risida gapirib o’taylik:

1. 
   Tavsiya. O’qituvchi o’quvchilarning ikki amalli masalalarga ko’chirish maqsadida ikkita sodda og’zaki masala tuzsin. Ularni og’zaki yechsin, so’ng bu ikkala sodda masalani birlashtirib bitta ikki amalli murakkab arifmetik masa
   

yasasin. Bunda birinchi sodda masalaning teksti, ikkinchi sodda masalaning savoli olinsin.
Bu tavsiyaga doir sodda masala birinchi sinf matematika darsligi sahifalarida:
Masala: "Gulzorda gullar ochilib turibdi. Shuhrat oldin 5, keyin yana 3 gul uzdi. Shuhrat hammasi bo’lib nechta gul uzdi?"
Yechish:
5 + 3 = 8 (ta)
Javob: 8 ta gul.
Masala "Shuhrat jami 8 gul o’zdi. U birinchi marta 5, keyin 3 gul uzdi. Shuhratning barcha uzgan gullari birinchi marta uzgan gullaridan nechta ko’p?"
Yechish:
8 – 5 q 3 (ta) Javob: 3 ta gul
Masala: "Gulzorda gullar ochilib turibdi. SHuhrat oldin 5, keyin yana 3 gul uzdi.
Shuhratning barcha uzgan gullari: birinchi marta uzgan gullaridan nechta ko’p?"
Yechish:
5 + 3 = 8 (ta)
8 – 5 = 3 (ta)
Javob: 3 ta gul

2.