O`zbekiston Respublikasi Oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi Buxoro davlat universiteti



Download 1,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet60/169
Sana14.07.2022
Hajmi1,74 Mb.
#796686
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   169
Bog'liq
fayl 1839 20210916

Internet saytlari 
1.
 http://teachyourselfuzbek.com/resources/coursebooks/—Самоучитель 
узбекского языка. 
2.
 http://solver.uz/translate.php — Русско-узбекский переводчик. 
3.
http://library.ziyonet.uz/ — таълим портали
 
 
13-MAVZU: OMMAVIY AXBOROT VOSITALARI 
Og`zaki nutq: 
Mavzuga oid matnni o`qib tushunish. Matndagi termin va iboralarning ma'nosini 
izohlash. Matnga munosabat bildirib so`zlash. Mavzu bo`yicha bahs-munozarada 
ishtirok etish. 
Yozma nutq: 
Ommaviy axborot vositalarining faoliyati haqida fikr bildirish. Teleko`rsatuvlar va radio 
eshittirishlar, gazeta va jurnallardagi materiallar, reklama matnlarini tahlil qilish. “XXI 
asrda axborotning o`rni” mavzusida esse yozish. 
Grammatika:
Publitsistik uslub va uning xususiyatlari. 
Reja: 
1.
Ommaviy axborot vositalari haqida tushuncha. 
2.
OAVning vazifalari. 
3.
OAVlarning jamiyatdagi o`rni. 
Tayanch tushunchalar
: OAV, matbuot, press, jurnalistika, noshirlik, gazeta, 
jurnal, televideniye, O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, so`z erkinligi,
publitsistik uslub, ijtimoiy-siyosiy masalalar, reportaj, pamflet, felyeton. 
Ommaviy axborot vositalari (qisqartmasi: OAV) keng ommaga axborot 
yetkazuvchi vositalardir. O`zbekiston Respublikasi qonunchiligida davriy tarqatishning 
doimiy nomga ega bo`lgan hamda bosma tarzda (gazeta, jurnal, axborotnoma, bulleten 
va boshqalar) yoki elektron tarzda (tele-, radio-, video-, kinoxronikal dasturlar
umumfoydalanishdagi telekommunikatsiya tarmoqlaridagi vebsaytlar) olti oyda kamida 
bir marta nashr etiladigan yoki efirga beriladigan shakli hamda ommaviy axborotni 
davriy tarqatishning boshqa shakllari OAV, deb ko`rsatilgan. Matbuot — barcha bosma 


89 
mahsulotlar majmui; tor ma`noda davriy nashrlar, asosan, gazeta va jurnallarni 
ifodalaydi (sinonimi — pressa). Matbuot ijtimoiy ongning o`tkir va ta`sirchan vositasi 
sifatida kishilik jamiyatiga doimiy va faol ta`sir ko`rsatadi, jamoatchilik fikrini 
shakllantiradi, omma ongiga muayyan qarashlarni singdirishda qudratli g`oyaviy omil 
hisoblanadi. Matbuot jamiyat hayotini turli (ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy-ishlab chiqarish, 
ilmiy-texnikaviy va boshqalar) yo`nalishlarda yoritadi. Jurnalistika - ijtimoiy faoliyat 
turi. Bu faoliyat egalari (jurnalistlar) ijtimoiy dolzarb axborotlarni to`plash, tahlil qilish 
va ommaviy axborot vositalari (matbuot, radio, televideniye, axborot agentliklari va b.) 
orqali tarqatish bilan shug`ullanadi. Jurnalistika ommaviy targ`ibot va tashviqot 
shakllaridan biri. Jurnalistikaning xususiyati, maqsadi jamiyatning ijtimoiy tabiatiga 
bog`liq. Jurnalistika atamasi dastlab jurnallar majmuiga, keyinchalik barcha davriy 
nashrlarga nisbatan qo`llanilgan. Endilikda jurnalistika iborasi jurnalistika faoliyati 
mahsulini, shu bilan bog`liq kasblar majmuini, shuningdek, shu sohaga oid ta`limni va 
fan tarmog`ini ham anglatadi. Jurnalistika faoliyati tarkibiga matbuot, radio, 
televideniye, axborot agentliklari, hujjatli kino va b. kiradi. Jurnalist — asosiy faoliyati 
jurnalistika bilan shug`ullanish bo`lgan, muhim faktlar, voqealar, odamlar, hodisalar 
haqidagi axborotni yig`ish, qayta ishlash va uni auditoriyaga yetkazish orqali OAVni 
axborot bilan to`ldiruvchi kishi. Jurnalistlar asosan publitsistik faoliyatga yo`nalgan 
bo`lib (kolumnistlar), ular o`z oldiga ma'lum ijtimoiy fikrni shakllantirish, shuningdek, 
davlat hokimiyatining u yoki bu qaror va harakatlariga tahrirlovchi sifatida ta'sir qilish 
va nashr, radio- yoki telekanal ta'sischilari belgilagan chegaralar doirasida jamiyat va 
davlat o`rtasidagi vositachi bo`lishni maqsad qiladi. Muxbir (arab. xabar beruvchi, 
xabarchi) —1) tahririyat tarkibida jurnalist sifatida xizmat qiluvchi xodim; 2) bevosita 
tahririyatda ishlamaydigan, ammo ommaviy axborot vositalarida muntazam ijodiy 
hamkorlik qiluvchi shaxs; 3) boshqa ommaviy axborot vositalarida chiqish 
uyushtiruvchi gaz., jur., radio, televideniye tahririyati xodimi (jamoatchi M.) So`z 
erkinligi —insonning asosiy shaxsiy va fuqarolarning siyosiy huquqlaridan biri; hozirgi 
davrda aksariyat mamlakatlarda "axborot erkinligi" deb ataladigan umumiy huquqning 
tarkibiy qismi. O`z fikrini ommaviy tarzda (og`zaki va ommaviy axborot vositalaridan 
foydalangan holda yozma) bayon etish imkoniyatini bildiradi. So`z erkinligiga 
demokratiya ko`rinishlaridan biri sifatida qaraladi. O`zbekistonda so`z erkinligi 
O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida nazarda tutilgan. Konstitutsiyaga ko`ra, 
"Har kim fikrlash, so`z va e`tiqod erkinligi huquqiga ega" (29-modda). O`zbekiston 
Respublikasining Konstitutsiyasi bo`yicha har kim o`zi istagan axborotni izlash, olish 
va uni tarqatish huquqiga ham ega. Biroq amaldagi konstitutsiyaviy tuzumga qarshi 


90 
qaratilgan axborot va qonun bilan belgilangan boshqa cheklashlar bundan mustasnodir. 
Fikr yuritish va uni ifodalash erkinligi faqat davlat siri va boshqa sirlarga taalluqli 
bo`lgan taqdirdagina qonun bilan cheklanishi mumkinligi Konstitutsiyada o`z ifodasini 
topgan. O`zbekiston Respublikasining "Davlat sirlarini saqlash to`g`risida"gi qonunida 
davlat sirlari toifalari aniqlangan va ular haqidagi ma`lumotlarni olish va tarqatish 
chegaralangan. Ijtimoiy fikr — jamoatchilik fikrini o`rganish markazi. O`zbekiston 
Respublikasidagi hukumatga qarashli bo`lmagan (nodavlat) i.t. muassasasi.
1997-yil 25-iyunda tuzilgan. Asosiy vazifalari: inson huquqlari va erkinliklariga 
rioya qilinishi, siyosiy-huquqiy, ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish 
muammolari, shuningdek, ijtimoiy munosabatlar rivojining boshqa dolzarb masalalari 
bo`yicha jamoatchilik fikrini o`rganish; shu borada so`rovlar o`tkazish, so`rov 
yakunlarini umumlashtirish va tahlil etish. Markaz o`zbek, rus, ingliz tillarida «Ijtimoiy 
fikr. Inson huquqlari» jurnalini nashr etadi. Jamoatchilik fikri monitoringini, turli 
marketing va boshqa amaliy tadqiqotlarni o`tkazish; hukumat va nohukumat 
tashkilotlari, xalqaro tashkilotlar, o`quv markazlari, ilm-fan vakillari ishtirokida 
munozara, davra suhbatlari, anjumanlar o`tkazish markaz faoliyatining asosiy yo`nalishi 
hisoblanadi. Markazda sotsiologik tadqiqotlarni rejalashtirish, ekspertiza va tahlil, 
konkret sotsiologik tadqiqotlarning sotsiologik monitoringi, ishlab chiqarish-texnika, 
axborot va marketing bo`limlari bor. Markazni axborot-tahliliy ma`lumot bilan 
ta`minlash, ijtimoiy fikr va demokratik taraqqiyot muammolarini ommaviy axborot 
vositalari orqali yoritish, viloyatlardagi markaz bo`limlariga ilmiy-metodik maslahat 
bilan yordam ko`rsatish guruhlaridan iborat maxsus ijodiy jamoalar tuzilgan. 

Download 1,74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   169




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish