O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti

Start oldi holatini fiziologik tavsifi 
Start oldi holati muhim musobaqalardan bir necha kun va xafta avval yuzaga 
kelib,  musobaqaga  fikran  sozlanish,  motivatsiyani  ortishi,  uyqi  vaqtida  harakat 
faolligi  o’sishi,  metabolizmning  kuchayishi,  muskul  kuchi  ortishi,  qonda 
gormonlarni, eritrotsitlar va gemoglobinni ortishi kuzatiladi. Bu o’zgarishlar startga 
bir necha soat qolganda kuchayadi, bir necha minut qolganda   yana ham ortadi va 
start holati yuzaga keladi.  
Start oldi holati shartli reflekslar mexanizmiga ko’ra hosil bo’ladi.  Fiziologik 
o’zgarishlarni keltirib chiqaruvchi shartli  qo’zg’atuvchilarga  musobaqa haqidagi 
gaplar, stadion, sport zal, ring, raqiblarni mavjudligi va boshqalar kiradi.  
Odam miyasida qandaydir bir ixtiyoriy harakatlarni bajarishdan avval uning 
fikriy  mazmuni  va  amalga  oshirish  rejasi  tug’iladi.  Bosh  miya  yarim  sharlari  
po’stlog’ini  elektr  faolligi  o’zgaradi  –  markazlaroro  o’zoro  bog’lar  kuchayadi, 
potentsiallarni  amplitudasi  va  ularni  bukuvchi  egri  chizig’i  o’zgaradi,  “kutish 
to’lqinlari”  paydo  bo’ladi,  bo’lajak  harakat  tempiga  mos  keladigan  EEG 
potentsiallarining “belgili ritmlari” kuzatiladi po’stloqning motor bo’limida harakat 
oldi va harakat potentsiallari  paydo bo’ladi. 
Yuqoridagi o’zgarishlar miyani bo’lajak faoliyatga sozlab, vegetativ tizimda 
tegishli  siljishlarni  keltirib  chiqaradi  va  motor  tizimini  o’zgartiradi,  yani  ishchi 
dominantani faollashtiradi. 
Start oldi holatining ikki turi farqlanadi:1)  xususiy emas – har qanday ishni 
bajarganda. 2) xususiy – bo’lajak mashq xususiyati bilan bog’liq. 
 Xususiy  emas  -  start  oldi  o’zgarishlarni  uchta  shakli  mavjud:  jangovar 
tayyorgarlik, start oldi qaltirashi va start oldi apatiyasi.